Comité van de Regio's gaat vorderingen van kandidaat-lidstaten na

• 2009-06-24
• Europa in de wereld

Het CvdR gaat na welke vorderingen de kandidaat-lidstaten hebben gemaakt en beklemtoont de rol van lokale en regionale overheden in het toetredingsproces

Europese gekozen regionale en lokale vertegenwoordigers hebben de waarschuwing geuit dat Europa zijn deuren niet mag sluiten voor landen die tot de EU wensen toe te treden en met klem op verdere hervormingen aangedrongen. Tijdens hun tweemaandelijkse zitting op 17 en 18 juni hebben de leden van het Comité van de Regio's (CvdR) twee adviezen over de uitbreidingsstrategie goedgekeurd en tegelijk een duidelijk signaal gegeven aan kandidaat-lidstaten en andere landen die hopen op toetreding. Centraal in dat signaal staat decentralisatie; het merendeel van de EU-wetgeving wordt immers ten uitvoer gelegd door lokale en regionale overheden, die dan ook van cruciaal belang zijn om kandidaat-lidstaten "voor de EU klaar te stomen". Deze belangrijke rol van de subnationale actoren moet worden erkend en hun capaciteiten moeten dienovereenkomstig worden versterkt.

Het CvdR-advies over de uitbreidingsstrategie voor de kandidaat-lidstaten is opgesteld door Jasmina Vidmar (SI/ALDE), lid van de gemeenteraad van Maribor en secretaris-generaal van de vereniging van steden en gemeenten van Slovenië. Vijf jaar na de toetreding van haar eigen land tot de EU beklemtoont mevrouw Vidmar dat "de uitbreidingsprocessen van belang zijn voor de stabiele en democratische ontwikkeling van de kandidaat-lidstaten". Hoewel zij haar volledige steun geeft aan de maatregelen en hervormingen van de kandidaat-lidstaten om aan de toetredingscriteria te voldoen, wijst zij in haar advies op de noodzaak van verdere hervormingen op weg naar het EU-lidmaatschap. Lokale en regionale overheden spelen een cruciale rol in dit proces "en moeten samen met hun verenigingen in een vroeg stadium bij het uitbreidingsproces worden betrokken. Met hun knowhow en ervaring kunnen zij immers nieuwe alsook toegevoegde waarde creëren voor het associatieproces." Het decentralisatieproces moet worden versneld en met financiële en administratieve middelen worden ondersteund.

Verzoeken van het CvdR aan de kandidaat-lidstaten

Het CvdR zou graag zien dat de kandidaat-lidstaten snel werk maken van de omzetting van de communautaire wetten in nationale wetgeving. Het dringt er met name op aan dat Verordening (EG) nr. 1082/2006 over de "Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS)" zo snel mogelijk door alle kandidaat-lidstaten wordt aangenomen. Aldus zou de grensoverschrijdende samenwerking tussen regionale en lokale overheden in de EU en de kandidaat-lidstaten kunnen worden versterkt. Volgens het CvdR zou deze samenwerking onmiddellijk een positieve invloed hebben op de verschillende toetredingsprocessen.

Kroatië

Het Comité verheugt zich over de algemene vooruitgang die Kroatië heeft geboekt bij het goedkeuren en ten uitvoer leggen van hervormingen maar beklemtoont dat de kandidaat-lidstaat zijn inspanningen moet intensiveren om het justitiële apparaat te hervormen, corruptie en georganiseerde misdaad te bestrijden, de rechten van minderheden te beschermen, door financiële middelen en administratieve ondersteuning voor integratiemaatregelen op lokaal en regionaal niveau op te voeren, de terugkeer van vluchtelingen te bevorderen en met het Joegoslaviëtribunaal te blijven samenwerken.

Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië

Het Comité wijst erop dat de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië nog niet helemaal aan de politieke criteria voor EU-lidmaatschap heeft voldaan. Het beklemtoont met name dat er geen verdere vooruitgang is geboekt ten aanzien van de rechten van de Romagemeenschap en wijst op herhaalde gevallen van discriminatie van deze gemeenschap. Wat gendergelijkheid betreft, verheugt het zich erover dat in tal van lokale gemeenschappen commissies voor gelijke kansen zijn opgericht. Het dringt evenwel ook aan op verdere inspanningen ter bestrijding van corruptie, ter preventie van huiselijk en seksueel geweld, ter vermindering van discriminatie, alsook ter verzekering van meer gelijkgerechtigde deelname bij verkiezingen.

Turkije

Wat Turkije betreft, kijkt het CvdR uit naar doeltreffende politieke en constitutionele hervormingen die het land verder bij internationale en Europese normen zullen doen aansluiten en stelt het vast dat op het gebied van bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad slechts beperkte vooruitgang is geboekt. Het Comité betreurt vooral dat aan de EU-normen voor eerbiediging van culturele en religieuze diversiteit, respect voor en bescherming van minderheden alsook gelijke behandeling van vrouwen in het concrete politieke leven niet volledig is voldaan en dat de nodige wettelijke en praktische maatregelen nog moeten worden genomen.

Wat de rol van lokale en regionale overheden betreft, is het CvdR ingenomen met de recente versterking van de financiële capaciteit van gemeenten, maar is het van mening dat gemeenten en steden moeten worden ondersteund om doeltreffender te kunnen fungeren als een platform voor actieve deelname van burgers aan de besluitvorming op lokaal niveau.

Ten slotte wijst het Comité erop dat een doeltreffende regeling van de Cyprus-kwestie op basis van de resoluties van de VN-Veiligheidsraad en de beginselen waarop de Europese Unie is gegrondvest, een absolute voorwaarde blijft voor de toetreding van Turkije tot de EU.

Het CvdR spoort de Westelijke Balkan aan zich bij Europese waarden aan te sluiten

Tijdens de CvdR-zitting is tevens het vervolgadvies over de uitbreidingsstrategie voor potentiële kandidaat-lidstaten goedgekeurd, dat was voorbereid door de heer Keymer, lid van de districtsraad van Tandridge (UK/EVP — video-boodschap ). Volgens de heer Keymer valt het pleidooi voor meer intermenselijk contact moeilijk te rijmen met het strenge visumbeleid dat nog altijd wordt gevoerd. Hij roept de Europese Commissie dan ook op "meer werk te maken van versoepeling van dat beleid voor landen die vooruitgang hebben geboekt met de naleving van de in de routekaarten vastgelegde criteria. De betrokken landen zouden meer draagvlak moeten creëren voor Europese normen en waarden, voor hervormingen en voor dialoog als middel om geschillen te beslechten." Hij verzoekt de potentiële kandidaat-lidstaten te blijven zoeken naar bilaterale oplossingen voor bijvoorbeeld grensconflicten en zich in te zetten voor de terugkeer van vluchtelingen en binnenlandse ontheemden. Hij beklemtoont de rol van subnationale actoren. Volgens hem zijn "de lokale en regionale overheden dé bestuursniveaus die daartoe de aanzet kunnen geven".

CvdR-verzoeken aan de potentiële kandidaat-landen Albanië, Bosnië Herzegovina, Montenegro, Servië en Kosovo

Volgens het CvdR bestaat er in Albanië een grote behoefte aan verdere capaciteitsopbouw bij de lokale overheden, de verenigingen van gemeenten en vooral het departement Openbaar bestuur . In het advies wordt met name onderstreept dat de werking van de gemeentelijke financiële diensten grondig onder de loep moet worden genomen bij de aangekondigde fiscale decentralisatie, daar lokale belastingen en heffingen nauwelijks worden geïnd. Volgens het Comité moeten ook in Montenegro de beperkte bestuurlijke capaciteiten bij de lokale overheden en de vereniging van gemeenten dringend worden aangepakt.

Wat Bosnië en Herzegovina betreft, is het jammer dat de regeringen van de entiteiten van de federatie niet met elkaar praten over toetreding tot de EU, vooral ook omdat de hervormingen daardoor vertraging oplopen en de lokale overheden niet goed worden geïnformeerd. Servië wordt door het CvdR aangespoord om verder werk te maken van decentralisatie. De Europese vereniging van regionale en lokale overheden dringt vooral aan op een oplossing van het vraagstuk van de eigendomsrechten van gemeenten.

Op dit moment hebben de lokale overheden in Servië namelijk niet de juridische eigendom van hun zaken. Wat Kosovo onder VN-resolutie 1244 betreft, zou het Comité graag zien dat er meer activiteiten worden ontplooid om het onderlinge vertrouwen tussen de etnische groepen te vergroten, en dat de betrokkenheid bij het lokale besluitvormingsproces wordt gestimuleerd.

Nota voor uitgevers:

Het Comité van de Regio's monitort de vorderingen van de kandidaat-lidstaten en verleent bijstand aan lokale en regionale overheden in het toetredingsproces via verschillende werkgroepen en organen, nl.:

de werkgroep Westelijke Balkan, onder voorzitterschap van de heer Chabert (BE/EVP)

de werkgroep Kroatië, onder voorzitterschap van de heer Gottardo (IT/EVP)

de werkgroep Turkije, onder voorzitterschap van de heer Klär (DE/PSE)

het gemeenschappelijk raadgevend comité met de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, onder gezamenlijk voorzitterschap van de heer Buzlevski, burgemeester van Resen, en de heer Andersen (DK/PSE)

Bezoek de website van het CvdR: www.cor.europa.eu

Het Comité van de Regio's

In de lidstaten van de EU zijn de decentrale overheden verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van ongeveer twee derde van de communautaire wetgeving. Het Comité van de Regio's (CvdR) is een adviesorgaan dat in 1994 is opgericht met als doel lokale en regionale politici inspraak te geven in het besluitvormingsproces van de Europese Unie. Het houdt jaarlijks vijf zittingen, waar zijn 344 leden hun stem uitbrengen over rapporten, "adviezen" genaamd, die worden opgesteld als reactie op wetgevingsvoorstellen. De Europese Commissie, die het initiatiefrecht heeft wat communautaire wetgeving betreft, en de Raad, die, doorgaans samen met het Europees Parlement, de definitieve inhoud van de regelgeving vaststelt, zijn verplicht het CvdR te raadplegen inzake EU-wetgevingsvoorstellen op diverse beleidsterreinen, zoals werkgelegenheid, vervoer en milieu. Met het Verdrag van Lissabon gaat het CvdR nog meer gewicht in de schaal leggen. Voortaan zal het altijd door het Europees Parlement moeten worden geraadpleegd over vraagstukken die voor lokale en regionale overheden van belang zijn. Bovendien zal het CvdR in beroep kunnen gaan bij het Europese Hof van Justitie als zijn rechten worden geschonden of als een EU-wet naar zijn mening indruist tegen het subsidiariteitsbeginsel of voorbijgaat aan de bevoegdheden van lokale of regionale overheden.