Europese landbouwhervorming dreigt te ontsporen door agro-lobby

• 2011-10-12
• Voeding & landbouw

De Europese Commissie presenteerde vandaag haar voorstel over het toekomstig Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). De fundamentele hervorming waarop Europese groenen hoopten, lijkt het niet geworden. De term 'vergroening' staat weliswaar centraal, maar onvoldoende bindend en onvoldoende gekoppeld aan een betere positie van de boer. "Ik wil een eerlijke prijs voor de producenten van eerlijk, duurzaam geproduceerd voedsel," aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen!).

Staes: "Om dat streven naar een duurzame en gezonde voedselproductie ook te kunnen realiseren, moet vooral de positie en autonomie van duurzaam producerende boeren versterkt worden. Dat kan door hen een betere onderhandelingspositie te geven, maar ook door subsidies te koppelen aan 'milieudiensten' die ze leveren en hen dus op dit terrein te belonen voor prestaties."

Staes: "Het Europese landbouwbeleid is al een halve eeuw het kloppend hart van de Europese Unie. Een gezonde en duurzame landbouw zal de komende jaren cruciaal blijken voor de koers van de Europese Unie. Het landbouwbudget van de Europese Unie beslaat ongeveer 60 miljard euro per jaar en sommige lidstaten willen dat inperken. Dat is nog niet eens 0,4 % van het totale Europese BNP en ik vind dat niet echt overdreven veel voor het garanderen van een gezonde Europese voedselproductie en voor een zekere voedselsoevereiniteit."

Staes: "Maar dan moet het beleid op een reeks vlakken echt fundamenteel aangepast worden. Het wordt tijd dat ons landbouwbeleid zich aanpast aan deze nieuwe tijden. Die nieuwe tijden vragen om verduurzaming. De Commissie beperkt zich nu tot een wensenlijst voor vergroening. Dat is te vrijblijvend en werkt green-washing in de hand."

Staes: "De eerder uitgelekte plannen waren al niet revolutionair, maar gingen in de juiste richting. De plannen van vandaag zijn nog meer verwaterd dankzij de intensieve lobby van die lidstaten als Duitsland en Frankrijk en de intensieve landbouw die graag de status quo wil behouden. Dat betekent concreet dat grootschalige landbouw en de agro-industriële bedrijven te veel uit de Europese landbouwpot zullen blijven eten. Ten nadele van kleinschaliger boeren in Europa en in het Zuiden. De Europese Commissie buigt voor de nood van enkele machtige spelers ten nadele van de nood van velen."

Groen collega-parlementslid José Bové, vice-voorzitter van de landbouwcommissie in het EP: "Deze voorstellen zijn een gemiste kans voor fundamentele hervormingen, maar zijn niet het einde van het verhaal. Het Europees Parlement is medewetgever en wij groenen zullen in en buiten het parlement strijden, samen met die Europese en nationale krachten die ook inzien datduurzame landbouw en gezond voedsel, de strijd tegen klimaatverandering, de bescherming van biodiversiteit, cruciaal is."

Staes: "Om een fundamentele hervorming in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te bewerkstelligen moet de positie van de boer in de keten centraal staan. De individuele boer kan onvoldoende de macht van supermarktketens doorbreken en dat staat investeringen naar duurzame landbouw in de weg. Eurostat berekende al dat de afgelopen acht jaar het boerenbestand met twintig procent afnam, terwijl landbouwgrond slechts met twee procent afnam. Dat is een enorme schaalvergroting die niet ten goede komt aan de kwaliteit van ons eten, niet aan de aftakelende biodiversiteit in Europa en geen rekening houdt met externe milieufactoren die niet mee worden gerekend."

Door schaalvergroting ontstaan monoculturen die op korte termijn economisch het meeste opleveren, maar die steeds kwetsbaarder worden. Om de productie hoog te houden zijn pesticiden niet meer weg te denken uit ons landbouwsysteem met bijvoorbeeld de bij en biodiversiteit in het algemeen als slachtoffer.

Staes: “We willen een eerlijke prijs voor duurzame landbouwproducten. Het huidig beleid heeft ons bij intensieve veefabrieken en plofkippen gebracht, die alleen in leven te houden zijn met gebruik van teveel antibiotica."

Staes: "Daarnaast duwt de liberalisering van de voedselmarkt de boeren steeds verder in een hoek. De winstmarges worden zo klein dat boeren slechts via schaalvergroting genoeg kunnen blijven verdienen. We zitten gezamelijk in een negatieve spiraal. Ons eten is er goedkoop door gebleven, maar het is maar de vraag of we er gezonder van worden."