Controle op nucleaire veiligheid moet transparanter, nog strenger en Europeser

• 2012-10-04
• Klimaat & energie

Günther Oettinger, Europees Commissaris voor energie, maakte vandaag de resultaten bekend van de Europese stress-test voor de 132 Europese kerncentrales. Wie dit rapport grondig leest, kan alleen maar onthutst zijn over de vaststelling dat de nucleaire sector wel degelijk enorm veel veiligheidsproblemen kent. Het rapport bewijst dat kernenergie een energiebron is die niet alleen de samenleving enorm veel geld kost, maar ook inherent geliëerd is aan oncontroleerbare veiligheidsrisico's.

De Commissie zegt in haar verslag duidelijk dat de nationale toezichthouders van oordeel zijn dat er geen technische redenen zijn om kerncentrales te sluiten (wat een nationale bevoegdheid is), maar stelt in één en dezelfde zin expliciet dat "All Nuclear Power Plants need to undergo safety improvements, as hundreds of technical upgrade measures have been identified."

De resultaten van de oefening zijn onthutsend. Een samenvatting:

1. Praktisch voor alle reactoren moeten er maatregelen genomen worden ter verbetering van de veiligheid (punt 2.2.1. in het rapport). De kost hiervan wordt geschat tussen de 30 tot 200 miljoen euro per reactor. Dit betekent een extra kost tussen de 10 en de 25 miljard euro.

2. De nucleaire sector heeft nood aan een veralgemeende verbetering van de veiligheidscultuur (2.2.2.)

3. De onafhankelijkheid van de nationale toezichthouders en regulatoren wordt in vraag gesteld (2.2.3.)

4. Er is nood aan meer Europees toezicht en evaluatie van natuurrampen, zoals aardbevingen, overstromingen en extreme weersomstandigheden (2.3.2)

5. Twaalf lidstaten, waaronder België, zetten de richtlijn Nucleaire Veiligheid niet tijdig om in nationale wetgeving. De Commissie startte een inbreukprocedure tegen deze lidstaten en onderzoekt nu de antwoorden van de landen die in gebreke werden gesteld. Polen en Portugal namen nog niet eens de moeite te antwoorden op de gestelde opmerkingen.

6. De Commissie wil de bestaande veiligheidswetgeving verstrengen, op het gebied van veiligheidsprocedures, de rol en de middelen van nucleaire regulatoren, openheid en transparantie ten aanzien van het publiek en de monitoring en controle.

7. De Commissie wil Europese regelgeving inzake aansprakelijkheid en de verzekering van de nucleaire installaties.

8. Er is ook nood aan een verbetering van de regelgeving inzake de omgang met besmet voedsel en veevoer.

"Het rapport toont aan dat de nucleaire lidstaten graag hun eigen gang gaan als het gaat om nucleaire veiligheid en dat ze vooral de communicatie hieromtrent in eigen hand willen houden. Dit terwijl kernenergie net als milieubeleid, zeer duidelijk een grensoverschrijdende kwestie is", aldus Bart Staes, Europees parlementslid (Groen). "Als we de veiligheid van banken Europees willen regelen, dan zeker ook de veiligheid van de kernenergiesector."

Staes: "Oettinger verdedigde vol vuur de degelijkheid van deze evaluatie, terwijl we weten dat onder druk van de nucleaire lobby het lastenboek is afgezwakt, door er een aantal mogelijke calamiteiten uit te laten. De nucleaire autoriteiten vonden het voldoende om de risico's van overstromingen en aardbevingen te evalueren. Maar dus niet de mogelijke gevolgen van brand, explosies, menselijk falen of terreurdaden."

De Europese Commissie is dus eigenlijk nogal paradoxaal in haar evaluatie: "De Belgische centrales werden relatief positief geëvalueerd, terwijl deze zomer net in Doel en Tihange scheurtjes werden vastgesteld."

Het is volgens Staes ook bizar dat Oettinger zijn mededeling voorstelde als een compromis tussen pro- en anti-nucleair. Staes: "Over nucleaire veiligheid kun je niet werken op basis van compromissen! De factuur ligt nu op 25 miljard. Wat was het kostenplaatje geweest als echt alle risico's waren meegenomen?"

Tenslotte moet volgens Staes het debat over de juridische basis van het Euratom Verdrag weer dringend worden geopend: "Het kan niet dat het Europees Parlement wordt uitgesloten van enige inspraak als het gaat om het Europese nucleaire beleid. Wellicht zal de conclusie van dat debat wel zijn dat het toezicht op de nucleaire sector meer naar gedeeld Europees niveau moeten worden getild. Dat moet mee worden genomen in de voorziene herziening van de Europese richtlijn rond nucleaire veiligheid in 2013."

Meer info: Bart Staes: 0475/372757

De mededeling in verband met de nucleaire stresstest:

Een samenvattend document:

Een meer gedetailleerd werkdocument met een stand van zaken lidstaat per lidstaat. De opmerkingen inzake België zijn daar te lezen vanaf bladzijde 16.