Overbrenging van afvalstoffen - debat

• 2014-04-17
• Ontwikkelings samenwerking Geldzaken & handel Milieu & dierenwelzijn Gezondheid & consumenten Europa in de wereld

Eerste tussenkomst - voorstelling van het rapport als hoofdonderhandelaar

Wij weten allemaal dat afval een grondstof is met potentieel. Onderzoek van de Commissie heeft uitgewezen dat de volledige naleving van de acht EU-wetteksten op het gebied van afvalstoffen, waaronder de verordening die wij vandaag bespreken en straks hopelijk ook versterken, ervoor kan zorgen dat de omzet van de Europese afvalverwerkingsindustrie toeneemt met 42 miljard euro tegen 2020. Dat zou 400.000 extra banen kunnen scheppen.

Een kordaat en beslist optreden tegen illegale afvaltransporten zorgt dus voor een win-winsituatie, zowel voor het milieu, voor de gezondheid van mensen, als voor de werkgelegenheid. Het komt er dus op aan afval hier te houden en het niet nodeloos te dumpen in derdewereldlanden, waar het onoordeelkundig, tegen asociale voorwaarden en soms ook met gebruik van kinderarbeid wordt verwerkt. Het illegaal verwerken van afval is een serieus probleem.

De Commissie berekende dat, als slechts 1% van de afvaltransporten illegaal is, er dan jaarlijks 2,8 miljoen ton afval illegaal wordt uitgevoerd. Het Europees netwerk voor de uitvoering en de handhaving van de milieuwetgeving IMPEL en de mensen die de controles in de havens doen schatten dat zowat 25% van alle afvaltransporten effectief illegaal is. Dat zou betekenen dat ongeveer 70 miljoen ton afval jaarlijks illegaal wordt uitgevoerd. De mensen in het veld tonen ook aan of vertellen ons dat de controles sterk verschillen van lidstaat tot lidstaat. Sommige lidstaten, zoals bijvoorbeeld Frankrijk, voeren vrijwel geen controles uit. Andere, zoals bijvoorbeeld Polen, zijn best wel performant.

De Commissie diende vorig jaar in juli een voorstel in tot versterking van de bestaande verordening inzake afvaltransporten. Ik werd begin oktober 2013 aangesteld als rapporteur. Ik ben onmiddellijk gaan spreken met de autoriteiten die de controles uitvoeren. Zo bezocht ik de Antwerpse haven, waar ik een heel interessante ontmoeting had met de douane, met de openbare afvalstoffenmaatschappij, met de federale milieupolitie en ook met de plaatselijke magistraat die verantwoordelijk is voor het bestrijden van milieucriminaliteit. Zelfs in dat eerste contact merkte ik dat de mensen in het veld het voorstel van de Commissie met open armen ontvingen, maar zij hadden aan dit voorstel ook nog enkele extra elementen toe te voegen waardoor hun slagkracht nog zou kunnen vergroten.

Mede op basis van die gesprekken en met de erg goede samenwerking met de schaduwrapporteurs kan ik vandaag een heel sterk dossier voorleggen. Een sterk dossier, waarmee wij ook naar de Raad van ministers zijn getrokken en waarin wij uiteindelijk een compromis hebben bereikt.

De nieuwe verordening die voor ons ligt en die wij hopelijk straks goedkeuren, bevat een aantal belangrijke elementen:

1. Alle lidstaten moeten een risicogebaseerd controleplan opstellen met een nadere uitwerking van een strategie en doelstellingen voor controles van afvaltransporten en een specificatie van de middelen die daartoe gebruikt zullen worden. Er is dus behoefte aan uitgewerkte inspectieplannen.

2. De inspectiediensten krijgen ruimere mogelijkheden om na te gaan of een bepaalde scheepslading al dan niet wettelijk is. Dat betekent dat de betrokken inspecteurs ook zonder feitelijke verdenking aanvullende informatie kunnen opvragen om de aard van het transport te controleren, namelijk of het al dan niet afval betreft, of om de bestemming daarvan te controleren, namelijk of de bestemming al dan niet een plaats is waar op een verantwoorde manier iets wordt verwerkt.

3. De lidstaten moeten ook voorzien in een minimumaantal fysische inspecties van de installaties of de afvaltransporten volgens afgesproken doelstellingen en op basis van een degelijke risicobeoordeling.

4. Er komt een geharmoniseerd protocol voor verzameling, registratie en rapportering van de gegevens over de handhaving van de verordening en een vergelijkende tabel voor douane- en afvalcodes.

5. Voorts komt er tussen de inspectiediensten ook meer uitwisseling van informatie omtrent de bestraffing van de overtredingen in heel Europa, met het oog op meer harmonisatie in de toekomst.

6. (dit was een moeilijk punt in de onderhandelingen met de lidstaten) De controleplannen moeten openbaar worden gemaakt overeenkomstig de richtlijn over de toegang van het publiek tot milieu-informatie van 2003, die wij in 2004 hebben goedgekeurd. Die richtlijn heeft verschillende aspecten, actieve en passieve disseminatie, en wij wilden daar als Parlement eigenlijk verdergaan. Wij hebben daar een compromis met de Raad moeten sluiten. Dat was een moeilijk punt bij de Raad van ministers en het valt mij op dat in heel veel discussies inzake milieuwetgeving wij de lidstaten nog altijd flink moeten aanporren tot openbaarheid. Dat is een jammerlijke zaak.

Een ander punt van discussie was het tijdstip waarop de nieuwe verordening van kracht moest worden. Ook daar hebben wij een compromis moeten sluiten. Als Parlement wilden wij sneller gaan. Uiteindelijk is er een compromis gevonden tussen het tijdstip dat de Raad voorstelde en het tijdstip dat wij voorstelden. Deze verordening wordt dus van kracht per 1 januari 2016. De eerste inspectieplannen moeten ter beschikking liggen per 1 januari 2017.

Ik herhaal het, het is een compromis, maar ik geloof dat wij hier een goed werkstuk kunnen voorleggen en ik hoop dat de mensen op het terrein daarvan ook de vruchten zullen kunnen plukken, zodat zij hun werk op voortreffelijke wijze kunnen doen. Ik dank alle collega's die hebben meegewerkt aan deze oefening en ik hoop dat wij straks met grote meerderheid deze verordening goedkeuren.

Meer info

Tweede tussenkomst - afsluiting van debat

Enkele weken geleden heeft het Europees milieubureau in Kopenhagen een studie gepubliceerd over afvalstoffen en die studie leert ons dat een ambitieus Europees afvalbeleid tegen 2030 860.000 nieuwe banen kan creëren en ook de uitstoot van broeikasgassen zou verminderen met 415 miljoen ton. Dat is vier keer de totale uitstoot van de Belgische economie. Dus wij hebben een opdracht de komende vijf jaar.

Ik zou het graag doen met u, commissaris Potoènik, want u bent een visionair man. U was een goed milieucommissaris, u bent tien jaar commissaris geweest tot nu toe. Wij hebben die tien jaar erg goed samengewerkt en ik wil u daar zeer uitdrukkelijk voor bedanken.

Collega Gerbrandy, ten slotte, heeft het ook gezegd, wij hebben met dit dossier aangetoond dat het Europees Parlement en de Raad snel kunnen werken. Wij hebben dit in negen maanden tijd geklaard. Het was geen gemakkelijke taak, maar wij hebben getoond dat wij in negen maanden tijd wetgeving kunnen maken.

Tot slot een laatste woord van dank aan Axel Singhofen, dat is onze fractiemedewerker, onze expert. Ik denk dat vele fracties ons benijden omwille van de kwaliteit van het werk dat deze man levert en ik wil hem hier heel uitdrukkelijk voor bedanken, want hij heeft mee bijgedragen aan het succes van deze verordening.

Meer info