Slimmere regels voor veiliger voedsel: Commissie stelt cruciaal pakket maatregelen voor om de voedselketen in Europa te moderniseren, te vereenvoudigen en te versterken

• 2013-05-07
• Milieu & dierenwelzijn Voeding & landbouw

De Europese Commissie heeft vandaag een pakket maatregelen goedgekeurd om de handhaving van de gezondheids- en veiligheidsnormen doorheen de voedselketen te verbeteren. Voedselveiligheid is van essentieel belang om het vertrouwen van de consumenten en de duurzaamheid van de voedselproductie te waarborgen. Het pakket maatregelen voorziet in een gemoderniseerde, vereenvoudigde en meer op risico's gebaseerde aanpak ter bescherming van de gezondheid en in efficiëntere controle-instrumenten om de toepassing van de voorschriften te waarborgen.

Het pakket komt tegemoet aan de vraag naar een eenvoudigere wetgeving en slimmere regels, waardoor de exploitanten met minder administratieve lasten worden geconfronteerd. Bijzondere aandacht is geschonken aan het effect van deze wetgeving op kmo's en micro-ondernemingen: zij zijn vrijgesteld van de duurste en meest belastende elementen van de wetgeving.

De bestaande EU-wetgeving met betrekking tot de voedselketen omvat bijna 70 wetteksten. Het vandaag goedgekeurde pakket herleidt dit corpus tot vijf wetteksten en verlicht ook de administratieve rompslomp voor landbouwers, fokkers en exploitanten van levensmiddelenbedrijven (producenten, verwerkers en distributeurs) zodat ze hun beroep gemakkelijker kunnen uitoefenen.

Tonio Borg, commissaris voor Gezondheid en Consumenten, zei hierover het volgende: "De levensmiddelenindustrie is de op één na grootste economische sector in de EU: de sector stelt meer dan 48 miljoen mensen tewerk en is goed voor ongeveer 750 miljard euro per jaar. Europa hanteert de hoogste voedselveiligheidsnormen ter wereld. Uit het recente schandaal met paardenvlees is echter gebleken dat er nog ruimte is voor verbetering, ook al bestond er geen gevaar voor de gezondheid. Het vandaag goedgekeurde pakket hervormingen komt op het juiste moment aangezien het bewijst dat het systeem uitdagingen kan aangaan. Het houdt ook rekening met opgedane ervaringen. Kortom, het pakket voorziet in slimmere regels voor veiliger voedsel”.

Bedrijven zullen profiteren van eenvoudigere, op wetenschappelijke gegevens en risico's gebaseerde regels met minder administratieve lasten, efficiëntere procedures en maatregelen om de bestrijding en de uitroeiing van dierziekten en plaagorganismen bij planten te financieren en aan te scherpen. De consument zal profiteren van veiligere producten en een doeltreffender en transparanter systeem van controles doorheen de voedselketen.

Belangrijkste onderdelen van het voorstel

Officiële controles

• De Commissie erkent dat de instrumenten waarover de bevoegde instanties in de lidstaten beschikken om op de naleving van de EU-wetgeving toe te zien (door middel van controles, inspecties en tests), moeten worden aangescherpt.

• Uit recente voedselschandalen blijkt eens te meer dat de handhavingsinstanties doortastend moeten optreden om zowel consumenten als eerlijke exploitanten te beschermen tegen de risico’s (ook de economische risico's) die voortvloeien uit inbreuken op de regels doorheen de voedselketen.

• De nieuwe regels volgen een meer op risico's gebaseerde aanpak zodat de bevoegde instanties hun middelen voor de meest relevante kwesties kunnen gebruiken.

• Het huidige systeem van vergoedingen ter financiering van doeltreffende controles in het kader van een duurzaam beheer van de voedselketen zal worden uitgebreid tot sectoren van de voedselketen waaraan momenteel geen kosten worden aangerekend.

• Micro-ondernemingen zullen worden vrijgesteld van deze vergoedingen (maar niet van controles) om hun concurrentievermogen niet aan te tasten.

• De lidstaten zullen ook worden verzocht anti-fraudecontroles volledig in hun nationale controleplannen te integreren en werkelijk ontradendefinanciële sancties vast te stellen. Diergezondheid

• Het pakket voorziet in een enkele wettekst ter regulering van de diergezondheid in de EU op basis van het beginsel "Voorkomen is beter dan genezen".

• Het beoogt betere normen en voorziet in een gemeenschappelijk systeem om ziekten beter op te sporen en te beheersen en risico's voor de gezondheid, de voedselveiligheid en de diervoederveiligheid op gecoördineerde wijze aan te pakken.

• Dankzij dit aangescherpt systeem en betere identificatie- en registratievoorschriften kunnen diegenen die zich inzetten voor de bescherming van onze voedselketen (bijvoorbeeld landbouwers en dierenartsen) snel reageren om de verspreiding van ziekten in te dammen en de gevolgen voor de veestapel en de consument zoveel mogelijk te beperken.

• Bovendien worden ziekten die een optreden op EU-niveau vereisen, gecategoriseerd en naar prioriteit ingedeeld. Zo worden een meer op risico's gebaseerde aanpak en een passend gebruik van de middelen mogelijk.

• Er wordt voor voldoende flexibiliteit gezorgd zodat de diergezondheidsmaatregelen aangepast kunnen worden aan verschillende soorten inrichtingen (bijvoorbeeld kleine en middelgrote ondernemingen, hobbybedrijven, enz.) en verschillende lokale omstandigheden (met name wat betreft de registratie- en erkenningseisen voor inrichtingen en het houden van dieren en producten).

• Op ruimere schaal moet de wet flexibel en robuust genoeg zijn om de hele EU in staat te stellen op belangrijke klimaatveranderingen te reageren. Ze moet voorzien in instrumenten om het hoofd te bieden aan nieuwe en onbekende risico’s, zodat we ons snel aan nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen en internationale normen kunnen aanpassen.

Plantgezondheid

• De waarde van in de EU verbouwde gewassen bedraagt 205 miljard euro per jaar. Zonder de bescherming die de fytosanitaire voorschriften bieden, zou deze sector ernstige economische schade lijden.

• De landbouw, de bossen en het natuurlijk erfgoed in Europa worden bedreigd door plaagorganismen en voor planten schadelijke ziekten. De insleep van nieuwe plaagorganismen is toegenomen als gevolg van de globalisering van de handel en de klimaatverandering.

• Om de insleep van nieuwe plaagorganismen in de EU te voorkomen en de telers en de bosbouwsector te beschermen stelt de Commissie voor de bestaande fytosanitaire voorschriften aan te scherpen.

• Er zal meer aandacht worden geschonken aan risicovolle handelsactiviteiten met derde landen en een betere traceerbaarheid van plantgoed op de interne markt.

• De wetgeving voorziet ook in een betere surveillance en de vroegtijdige uitroeiing van nieuwe plaagorganismen en biedt financiële compensaties voor telers die het slachtoffer zijn van dergelijke quarantaineorganismen. Teeltmateriaal (inclusief zaaizaad)

• De EU is goed voor 60% van de mondiale exportwaarde van zaaizaad.

• Het pakket voorziet in eenvoudigere en flexibelere regels voor het op de markt aanbieden van zaaizaad en ander teeltmateriaal. Doel is de productiviteit, het aanpassingsvermogen en de diversiteit van de Europese gewassenproductie en bossen te waarborgen en de verhandeling van zaaizaad en ander teeltmateriaal te vergemakkelijken.

• De ruime keuze aan materiaal en de verbeterde testvoorwaarden zullen bijdragen aan de bescherming van de biodiversiteit en aan op duurzame landbouw gerichte teeltmethoden.

• Het gebruik van zaaizaad in privétuinen valt niet onder de EU-wetgeving en particuliere tuiniers kunnen plantaardig materiaal blijven aankopen en zaaizaad in kleine hoeveelheden blijven verkopen. Bovendien zal worden verduidelijkt dat niet-professionele personen (bv. particuliere tuiniers) zaaizaad met andere particuliere tuiniers kunnen uitwisselen zonder dat ze onder de voorgestelde verordening vallen.

• De wetgeving beoogt een ruimere keuze voor de gebruikers, met inbegrip van nieuwe verbeterde en geteste rassen, materiaal dat niet aan de rasdefinitie beantwoordt (heterogeen materiaal), traditionele rassen en nichemarktmateriaal.

• De nieuwe voorschriften houden echter — overeenkomstig de agenda van de Commissie voor een betere regelgeving — rekening met het soort materiaal, de productieomstandigheden en de omvang van het betrokken bedrijf. Zo zijn er voor oude traditionele rassen en voor heterogeen materiaal slechts lichte registratievoorschriften. Deze categorieën zijn vrijgesteld van de test- en andere vereisten van de wetgeving.

• Bovendien worden de administratieve lasten voor micro-ondernemingen verlaagd: zij kunnen alle soorten materiaal zonder registratie als 'nichemarktmateriaal' op de markt aanbieden.

• Verder zijn micro-ondernemingen over het algemeen vrijgesteld van registratiekosten. Volgende stappen De andere EU-instellingen (onder meer het Europees Parlement en de Raad) zullen het pakket maatregelen van de Commissie bestuderen en te zijner tijd een standpunt innemen. Verwacht wordt dat het pakket in 2016 in werking zal treden.

Nadere informatie

MEMO/13/398