Presentatie studie: 'Deterrence of fraud with EU funds through investigative journalism'

• 2012-10-05
• Democratie & mensenrechten

Ondanks de al jaren voortwoekerende eurocrisis heeft onderzoeksjournalistiek naar fraude, wanbeheer en corruptie met Europees belastinggeld geen grote prioriteit op de agenda van media. Dat is een van de vele vaststellingen van de studie 'Deterrence of fraud with EU funds through investigative journalism' , die op dinsdag 9 oktober in het Europees Parlement wordt gepresenteerd. De studie kwam er op verzoek van de Groenen in het Europees Parlement. Tegelijk lanceren Europarlementsleden Bart Staes (Groen, België) en Judith Sargentini (GroenLinks, Nederland) 'De Vrije Pers', een krant over persvrijheid en pluriformiteit in Europa.

De onderzoekers stellen dat het maatschappelijk middenveld en de media cruciaal zijn om een klimaat te creëren dat fraude en corruptie ontmoedigt en goed bestuur stimuleert. Maar grensoverschrijdend journalistiek onderzoek naar de uitvoering van Europees beleid is er nauwelijks. Staes en Sargentini overhandigden de onderzoeksresultaten en de krant aan Eurocommissarissen Neelie Kroes (Digitale Agenda) en Šemeta (Fraudebestreiding) en aan de High Level Group die vorig jaar door Kroes werd ingesteld en binnenkort met adviezen komt om pluriformiteit van de media in Europa te bevorderen.

Volgens Sargentini en Staes staan onafhankelijke media steeds meer onder druk. Sargentini: “De voorbeelden van regeringsleiders in Italië of Hongarije die de media naar hun hand proberen te zetten zijn bekend. Toch blijft de Europese Commissie concrete initiatieven om mediapluriformiteit en persvrijheid te waarborgen voor zich uit schuiven.”

In hun commentaar in De Vrije Pers beschrijven ze waarom dit thema zo belangrijk is: “De eurocrisis heeft de berichtgeving en het debat over Europa een forse impuls gegeven. Dat is ook nodig. We zouden haast zeggen: was de pers maar eerder zo alert geweest op de eurobesluitvorming. Bijvoorbeeld in 2005. De Europese Commissie, verontrust over Grieks geknoei met cijfers, vroeg toen om meer bevoegdheden voor haar statistiekbureau Eurostat. Zonder veel ophef verwierpen de nationale regeringen dit voorstel. Zij wilden geen Europese pottenkijkers in hun eigen statistiekbureaus. Het gevolg was dat Griekse regeringen tot 2009 doorgingen met creatief boekhouden. De onthulling daarvan vormde de opmaat voor de eurocrisis."

Het voorbeeld onderstreept het belang van diepgravende berichtgeving over Europa. Van actief ‘ eurowobben’ om informatie boven tafel te krijgen. Van vasthoudend onderzoek om de besluitvorming te reconstrueren. In een tijd dat begrotings- en bankentoezicht naar Europees niveau getild worden, moet ook de onderzoeksjournalistiek grensoverschrijdend worden. Dat is een belangrijke conclusie uit de studie.

Het onderzoeksrapport kwam er op vraag van Staes, ondervoorzitter van de antifraudecommissie van het Europees Parlement, en werd namens het Vlaamse Fonds Pascal Decroos geleid door de Nederlandse onderzoeksjournaliste Margo Smit, tevens parttime directeur van de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ).

Na afloop van de presentatie in de budgetcontrolecommissie zijn Judith Sargentini, Bart Staes, Margo Smit en Ides Debruyne van het Fonds Pascal de Croos beschikbaar voor vragen.

Praktische info:
Dinsdag 9 oktober, 09.30 uur - Zaal JAN 6Q2, Europees Parlement Brussel