Geen nodeloze obstakels voor Europees burgerinitiatief

• 2010-11-30
• Democratie & mensenrechten

Europese burgers een nieuw middel geven om direct invloed uit te oefenen en daarmee het Europese burgerschap vergroten. Dat is het doel van het zogenaamde Europees burgerinitiatief zoals vastgelegd in het Verdrag van Lissabon. De commissie constitutionele zaken van het Europees Parlement keerde zich vandaag tegen de onnodige obstakels die de Europese Commissie en de Europese ministers willen opwerpen voor dit soort toekomstige initiatieven. "Politieke leiders moeten niet bang zijn voor directe inspraak van burgers, integendeel ze moeten dat stimuleren," aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen!).

Het burgerinitiatief geeft burgers van de Europese Unie de mogelijkheid om voorstellen op de Europese agenda te zetten, wanneer zij daarvoor een miljoen handtekeningen verzamelen in verschillende EU-landen. De Europese Commissie is dan verplicht een initiatief te nemen of te motiveren waarom ze dat niet doet.

Staes: "Een voorbeeld is het burgerinitiatief van de maatschappelijke organisatie Avaaz.org die al ruim een miljoen Europese handtekeningen verzamelde om te pleiten voor een verbod op GGO-voedsel zo lang er wetenschappelijke onzekerheid bestaat over de veiligheid voor de volksgezondheid of het leefmilieu."

Dit nieuwe democratische instrument is weliswaar opgenomen in het Verdrag van Lissabon, maar kan pas écht van start gaan als het Europees Parlement en de Europese Raad een akkoord bereiken over de modaliteiten waaraan het burgerinitiatief moet voldoen. Hoe moet de registratie precies gebeuren? Uit hoeveel landen moeten de handtekeningen komen? Het EP wil dat verlagen van een derde van alle lidstaten naar een vijfde.

Staes: "Het Belgisch voorzitterschap hoopt hierover nog voor eind dit jaar een akkoord te bereiken. Het Europees Parlement onderhandelt mee en zal door de stemming van vandaag gesterkt worden. Een goede zaak, want de precieze invulling van dit middel, mag niet ten koste gaan van de burgers om wie het nu juist draait! Zo mogen burgers niet verplicht worden het nummer van hun paspoort te vermelden wanneer zij een Europees burgerinitiatief ondertekenen. Dat schrikt mensen af en geeft risico op identiteitsfraude."

Staes is tevreden met de uitkomst van de stemming in het EP: “We moeten zorgvuldig omspringen met persoonsgegevens, zo vindt ook de parlementscommissie. De EU-landen mogen van mensen die een burgerinitiatief willen ondertekenen niet meer gegevens vragen dan nodig is om achteraf te kunnen checken of een handtekening geldig is.”

De tekst van de Verordening die de commissie van het Europarlement dinsdag aannam sluit niet uit dat burgers vragen om de huidige Europese verdragen te wijzigen. De Raad van Ministers wil deze voorstellen voor verdragsherziening niet toelaten. Staes is het niet eens met de ministers: “Dat is een nodeloze beperking van de reikwijdte van het burgerinitiatief. Het valt niet uit te leggen dat een burgerinitiatief niet zou mogen gaan over bijvoorbeeld het afschaffen van de vergaderingen van het Europees Parlement in Straatsburg.”