De Europese Commissie heeft vandaag haar voorstellen gepubliceerd voor hoe ze de strijd aangaat met nepnieuws. “Goed gefinancierde, onafhankelijke journalistiek van hoge kwaliteit, vormt de sleutel tot het aanpakken van desinformatie en propaganda”, zegt Bart Staes, Europarlementslid voor Groen.
“Hoewel een groot deel van de verantwoordelijkheid bij de lidstaten ligt, kan de EU niet stil blijven staan en toekijken. Een democratie heeft nood aan onderzoeksjournalistiek en dat is ook de reden waarom we gevraagd hebben aan het Europees Parlement om een jaarlijkse prijs uit te reiken voor de beste onderzoeksjournalistiek”, voegt Staes toe, “In het kader van de nieuwe Europese begroting die er binnenkort aankomt, hebben we ook een voorstel gedaan om een permanent fonds op te richten dat onderzoeksjournalistiek financieel moet ondersteunen, alsook bredere ondersteuning voor de reeds bestaandeMonitor van het mediapluralisme in de EU.”
Het is belangrijk dat de Europese Commissie erkent dat er meer actie nodig is om nepnieuws tegen te gaan, maar dit mag niet als excuus dienen om haar eigen politieke agenda door te drukken. “De Commissie legt opnieuw het zwakke verband tussen nepnieuws en hun zogeheten Link Taks (1). Wat de verdienste ook moge wezen van dit idee, het heeft helemaal niets te maken met het stoppen van de verspreiding van nepnieuws”, zegt Staes.
Een prijs zetten op de verspreiding van legitieme persartikels breng het risico met zich mee dat de verspreiding van professioneel nieuws zal afnemen en dat is dus contraproductief. "Want het is niet aan de Europese Commissie of een andere EU-instelling of welke politicus dan ook om te bepalen wat goede journalistiek is. Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek moet economische ademruimte en vrijheid hebben. Zoals het rapport dat we besteld hebben over alternatieve financieringsmodellen voor onderzoeksjournalistiek (2) ons toont, moeten we transnationale netwerken van journalisten aanmoedigen om te blijven optreden als de waakhonden van de samenleving en de machthebbers. Daarnaast moeten we regels afschaffen die journalisten beperken en de vrijheid van meningsuiting ondermijnen”, aldus Bart Staes.
Het rapport over mediapluralisme en mediavrijheid in de Europese Unie zal op donderdag 3 mei 2018 in de plenaire vergadering gestemd worden.
(1) De Link Taks
Het voorstel van de Commissie in de strijd tegen nepnieuws bevat een oproep voor bijkomende rechten voor persuitgevers, beter bekend als de link taks. Dat is onderdeel van de hervormingsplannen voor het auteursrecht waar het Europees Parlement en de Raad van Ministers momenteel over debatteren. In een open brief die woensdag werd vrijgegeven pleitten 169 academici tegen het voorstel. Zij stellen dat het plan net “nepnieuws in de hand werkt” omdat het “de verspreiding van kwaliteitsnieuws verder beperkt” en dus zal dit de “beschikbaarheid van betrouwbare informatie niet vooruithelpen, maar wel de dominantie van nepnieuws”. Hun brief kan je hier lezen. Het voorstel was ook niet inbegrepen in de aanbevelingen van de “high level expert group on Fake News” van de Commissie.
De ”veronderstellingsregel”, een alternatief voorstel van de groene fractie in het Europees Parlement, zou daarentegen wel de rechten van uitgevers bekrachtigen zonder de circulatie van betrouwbaar nieuws in te perken.
(2) Rapport over alternatieve financieringsmodellen voor onderzoeksjournalistiek
Het rapport, geschreven door onderzoekers aan de Universiteit van Hamburg, evalueert de verschillende financieringsmodellen die toepasbaar zijn voor onderzoeksjournalistiek en het schetst ook de mogelijke oplossingen op vlak van beleid. Het volledige rapport kunt u hier vinden.