Het andere rapport over Tsjernobyl: ook nu nog slachtoffers in West-Europa

• 2006-04-19

Ondanks verwoede pogingen van de nucleaire lobby om de ware dimensie van de kernramp in Tsjernobyl toe te dekken, is het twintig jaar na de allergrootste industriële catastrofe aller tijden meer dan duidelijk dat de erfenis van Tsjernobyl nooit geschiedenis zal zijn. Die conclusie moet je trekken op basis van de studie 'Het andere rapport over Tsjernobyl' die op 19 april in het EP werd voorgesteld. We vragen dan ook een onafhankelijk onderzoek naar de gevolgen van de kernramp; onafhankelijk wil in dit geval zeggen: los van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).

De studie toont aan dat de totale vrijgekomen radioactiviteit van Tsjernobyl 200 keer die van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki samen bedraagt. Meer dan de helft van de stralingsdosis kwam buiten de drie zwaarst getroffen landen in Europa terecht. De bevolking van Wit-Rusland, Rusland en Oekraïne kreeg 36 procent van de radioactieve neerslag te verwerken, de rest van Europa 53 procent. De overige 11 procent was voor de rest van de wereldbevolking.

Twintig jaar geleden zorgde het ongeluk in Tsjernobyl ervoor dat liefst 3.900.000 km² van Europa - of 40% van de oppervlakte - werd besmet met meer dan 4.000 becquerel per/m2 (Bq/m2); de eenheid waarmee de radioactieve vervuiling van de bodem wordt weergegeven . Van het besmette gebied in Europa werd daarenboven 218.000 km2 (ca. 6,6 keer België of 2,3%) zwaar besmet: meer dan 40.000 Bq/m2!

De gevolgen daarvan blijven, 20 jaar na de ramp, duidelijk zichtbaar. In grote delen van West-Europa zijn tot op vandaag nog steeds beperkende maatregelen van kracht als gevolg van de kernramp in Tsjernobyl. Zo gelden in Groot-Brittannië nog steeds beperkende maatregelen voor 374 boerderijen met in het totaal 200.000 schapen. Hetzelfde geldt voor vee in delen van Zweden en Finland en voor rendieren in Lapland.

In Duitsland bereiken de cesium-137 niveaus in everzwijnen momenteel waarden van 40.000 Bq per kg. En dat terwijl de limiet amper 600 becquerel per kg bedraagt. In sommige regio’s in Duitsland, Oostenrijk, Italië, Zweden, Finland, Litouwen en Polen bereiken vrij lopend wild, bospaddestoelen, bessen en carnivore vis uit meren niveaus van meerdere duizenden bequerel cesium-137 per kg!

We maken ons vooral zorgen over het verhoogde kankerrisico als gevolg van de Tsjernobyl-ramp, nu twintig jaar geleden. Het vandaag bekendgemaakte rapport stelt dat de Tsjernobyl-ramp zal leiden tot tussen de 30.000 en 60.000 bijkomende doden als gevolg van kanker alleen. Naast kanker (schildklierkanker, leukemie en andere kankers) wordt algemeen erkend dat er significante toenames zijn van cataract en cardiovasculaire ziektes die rechtstreeks aan Tsjernobyl worden gelinkt. We rekenen op de Wereldgezondheidsorganisatie, om onafhankelijk onderzoek te verrichten naar de gevolgen van Tsjernobyl in het hele Noordelijk halfrond en in het bijzonder in West-Europa. Pas dan kunnen de gevolgen van de ramp waarheidsgetrouw worden weergegeven.

De kernramp in Tsjernobyl is een extra argument om op termijn uit de kernenergie te stappen. Indien onze Belgische kerncentrales dan toch zo veilig zijn om te functioneren temidden van het dichtst bevolkte gebied ter wereld, waarom aanvaardt de nucleaire industrie dan niet de volle aansprakelijkheid in geval van een ongeval?

Bart Staes - Eloi Glorieux

Europees & Vlaams parlementslid voor Groen!

Nederlandse samenvatting van het rapport

Het hele rapport