22Edito - Hoe Bush van een havik een koekoeksjong maakt

• 2005-03-29

Hoe Bush van een havik een koekoeksjong maakt

V an alle Amerikanen die op de wereld rondlopen is er maar één geschikt om voorzitter van de Wereldbank te worden en dat is Paul Wolfowitz. Tenminste: dat is wat je geneigd bent te denken als je de reactie van federaal minister van Financiën Didier Reynders op deze kandidatuur hoort. "Er is maar één kandidaat" ... En dus zal die het worden. Dat uitgerekend iemand die behoort tot een politieke kaste die op valse gronden een oorlog is begonnen met een oliestaat nu voorzitter wordt van een instelling die tot doel heeft de armoede in de wereld te doen afnemen is een cynische grap.

Amper een maand geleden, bij het bezoek van president Bush aan Europa, werd door tal van Europese leiders met nauwelijks verholen trots gezegd dat de plooien met de VS weer waren gladgestreken. Zelden werd een president met zoveel honneurs ontvangen in Brussel. Vergeten waren de moeilijke transatlantische relaties, het gebrek aan verantwoordelijkheid voor Kyoto, de niet-erkenning van het Internationaal Strafhof of de schampere houding ten opzichte van de Verenigde Naties. De Amerikaanse president wilde ieders vriend weer zijn en weinigen die hem durfden tegenspreken.

O p 30 maart landde Paul Wolfowitz, Amerikaans staatssecretaris van Defensie, in Brussel. Zijn bezoek bracht geen extra verkeershinder met zich mee, maar was daarom niet minder belangrijk. Wolfowitz kwam de Europese Unie ervan overtuigen dat hij de meest geschikte kandidaat is om de Wereldbank te leiden. De meest markante parallel die dit bezoek vertoonde met dat van Bush is dat niemand de gast durfde tegenspreken. Al was het maar om de recente en broze Europees-Amerikaanse verzoening niet in gevaar te brengen.

"Het gaat niet zozeer om de persoon, maar om zijn programma", aldus Reynders. Mag je minstens twijfelen aan iemand die de wereld vertrouwd maakte met het begrip preventieve oorlog? Zou zo iemand bereid zijn om zelfs maar de dialoog aan te gaan over de kwijtschelding van de schulden van de armste landen? Zou hij de Wereldbank meer transparant en democratisch willen maken? Of gelooft iemand met zo'n achtergrond meer in het adagium 'Vrijhandel in plaats van ontwikkeling'? Het is een overweging die de Europese leiders moeten maken, wanneer ze oordelen over Wolfowitz' kandidatuur.

Bush mag dan al zijn regering willen zuiveren van de meest neo-conservatieve elementen - zie ook Bolton bij de Verenigde Naties, hij zadelt er wel de rest van de wereld mee op. Hij maakt van een havik in zijn regering, een koekoeksjong in de Wereldbank. Bush' verdediging dat Wolfowitz een voorzitter zal zijn van en voor iedere betrokkene is niet meer dan een politiek standaardargument. Te vermoeden valt immers dat de VS met deze strategische zet enerzijds hun neo-conservatieve greep op de wereld willen versterken en anderzijds goodwill zullen trachten te creëren bij die landen die bereid zijn de Amerikaanse zienswijze bij te treden.

H et is de taak van de Wereldbank om overheden in ontwikkelingslanden bij te staan in hun strijd tegen armoede. Dat doet ze financieel en met technische bijstand in een brede waaier van projecten (bouwen van scholen, aanleg van wegen, ...). Met Wolfowitz krijgt deze instelling iemand aan het hoofd die in zijn hele carrière de Amerikaanse buitenlandse politiek gezien heeft als eentje van militaire kracht en de durf om die te gebruiken. Hij vertegenwoordigt alles wat wij Europeanen niet willen. Het is een uitgesproken unilateralist. Daarom moet Europa zeer sceptisch zijn of hij wel de juiste persoon is om aan het hoofd te komen van een van de belangrijkste multilaterale organisaties ter wereld. Hij heeft zeer weinig ervaring in ontwikkelingsmateries, maar wordt wel verondersteld de belangrijkste instelling voor ontwikkelingsbeleid te gaan leiden.

E r is nood aan een andere kandidaat voor de functie van voorzitter van de Wereldbank. De aandeelhouders hiervan, en met name de ontwikkelingslanden, zouden een grotere zeg moeten hebben en het hele selectieproces zou meer transparant en meer democratisch moeten gebeuren. In deze ben ik het volledig eens met Joseph Siglitz, voormalig hoofdeconoom van de Wereldbank en Nobelprijswinnaar: "De juiste generaal kiezen in de oorlog tegen armoede is geen garantie voor succes, maar de verkeerde generaal aanwijzen, verhoogt in ieder geval de kansen op een mislukking." Nu de relatie tussen Europa en de VS weer wat hechter is, kan Europa de kans niet laten liggen om zijn partner te waarschuwen voor een verkeerde keuze. Het Europees Parlement moet terszake het voortouw nemen en durven vaststellen en aanklagen dat de Raad van Ministers fout bezig is. Vandaar de absolute noodzaak aan een debat over de benoeming van Wolfowitz tot voorzitter van de Wereldbank. De Europese groenen proberen alvast het punt te agenderen tijdens de plenaire vergadering van het Europees Parlement in Straatsburg gedurende de week van 11 april aanstaande.

Bart Staes

Europees Parlementslid voor Groen!