België deelt mee in de opbrengst van de Europese strijd tegen tabaksfraude, maar besteedt die tientallen miljoenen niet aan fraudebestrijding. Dat blijkt uit onderzoek van Groen!, en debeschuldigende vingerwijst richting de liberale minister van Financiën Didier Reynders. Of hoe Reynders de strijd tegen de fraude frustreert. Een politieke doodzonde, zeker in crisistijd. Investeren in fraudebeleid levert de schatkist immers veel geld op.
Europa legde jaren geleden een grootschalige smokkel in sigaretten bloot waaraan de grote producenten meewerkten. Om vervolging te vermijden, sloot eerst tabaksgigant Philip Morris een deal af met de EU om gespreid over 12 jaar 1,2 miljard dollar te betalen. Later volgde Japan Tobacco Internationaal (onderhandelingen met RJ Reynolds lopen nog) met een boete van 400 miljoen dollar. Negentig procent van al dat geld gaat naar de lidstaten. Ons land krijgt van die opbrengst zowat 72 miljoen euro en ontving nu al zo’n 30 miljoen euro.
“Volgens de geest van het Europese akkoord moeten de lidstaten dat geld gebruiken voor fraudebestrijding. Maar minister Reynders laat het geld gewoon naar de begroting vloeien”, zegt europarlementslid Bart Staes. De Europese Commissie zelf heeft de afspraak wel gehonoreerd, zegt Staes, door bijvoorbeeld het Hercules II programma te financieren (meer en betere samenwerking tussen Europese opsporingsdiensten).
De Europese afspraak is glashelder maar niet dwingend en België kan dus ook niet in gebreke gesteld worden. Maar volgens Groen! was het niet meer dan normaal geweest moest Reynders dat geld gebruikt hebben om de douanediensten te versterken. Met de douane gaat het absoluut niet goed en het blijkt dat de strijd tegen de fiscale fraude voor Reynders absoluut geen prioriteit heeft.
Douane in 19e eeuw
ACOD-afgevaardigde bij de douane Karin Van Hoffelen, overigens ook kandidate op de Europese lijst van Groen!, zegt dat de personeelstoestand er na acht jaar Reynders nog is op achteruitgegaan. “Reynders beloofde kort na zijn benoeming tot minister in de regering Verhofstadt I dat er 1.200 douaniers in Antwerpen zouden zijn. Momenteel zijn er 811 voltijdse douaniers. Dit terwijl de taken alleen maar zijn toegenomen. En door de overheveling van de controle en inning van de verkeersbelasting naar Vlaanderen moeten nog 60 tot 100 ambtenaren overstappen”, zegt ze.
Van Hoffelen noemt het “onbegrijpelijk” dat er geen extra personeel wordt aangeworven. Het gevolg zijn onacceptabele en gevaarlijke arbeidsomstandigheden voor douaniers. Bovendien moeten douaniers veel overuren kloppen, hetgeen niet alleen asociaal is, maar ook duur. In 2007 werden in Antwerpen voor 6 miljoen euro aan overuren uitbetaald, terwijl de aanwerving van 102 extra personeelsleden volgens de overheid zelf maar 1,4 miljoen euro zou kosten.
Ook de middelen waarmee de douaniers moeten werken, schieten ruim te kort. Twee jaar geleden werd een aanbesteding voor laptops, scanners, id-kaartlezers en betaalterminals voor de motorbrigades geschrapt omwille van besparingen. De douane werkt nog letterlijk met pen en papier en dat in de 21ste eeuw. “Fraudebestrijding is, zacht uitgedrukt, geen prioriteit voor Reynders,” aldus Van Hoffelen.
“Tien jaar Reynders op Financiën is rampzalig geweest voor de fraudebestrijding”, zegt Groen!-Kamerlid Stefaan Van Hecke. “Als er na 7 juni een stoelendans ontstaat in de federale regering, hopen we dat ook de post van Financiën vrijkomt”, zegt hij. Van Hecke wil dat de federale regering snel de aanbevelingen van de parlementaire commissie Fiscale Fraude uitvoert. Zo pleit Van Hecke voor de snelle oprichting van een Comité F, dat de werking van de fraudediensten zou moeten controleren.