Nieuwe perspectieven Europees landbouwbeleid

• 2010-11-18
• Geldzaken & handel Voeding & landbouw

De enigszins historische hervormingsplannen voor het Europees landbouwbeleid die Europees Commissaris Dacian Ciolos vandaag presenteerde, zijn een groene stap in de goede richting. Maar of het écht historisch wordt, zal afhangen van de concrete invulling en maatregelen. Dat stelt Europees parlementslid Bart Staes (Groen!).

De groene fractie in het EP verwelkomt de plannen van de Europese Commissie voor het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) in grote lijnen, maar een definitief oordeel zal pas rond de zomer volgend jaar geveld kunnen worden. Pas dan, na een consultatieronde, komt de Commissie met wetgevende voorstellen.

Staes: "Maar het is goed dat de Europese Commissie nu alvast officieel erkent dat er grote uitdagingen voor de Europese landbouwsector zijn: klimaatverandering, het op peil houden van biodiversiteit, een beter water- en bodembeheer, het tegengaan van speculatie met voedselgrondstoffen, meer steun voor kleinschalige landbouw en afzetmarkten en landbouwregio's in nieuwe lidstaten."

Staes: "Het is duidelijk dat als de EU echt duurzame landbouw wil ondersteunen en het produceren van voedsel wil laten samengaan met biodiversiteit, er iets gedaan moet worden gedaan aan de macht van handelaren en speculanten op de wereldmarkt. Beoogde steun aan regionale afzetmarkten voor voedsel, helpt de werkgelegenheid in economisch zwakke regio's. Het maximaliseren van subsidies per begunstigde is ook belangrijk. Zo wordt de jarenlange schandalige praktijk tegengegaan, waarbij grote agrobedrijven of grootgrondbezitters steeds weer miljoenen aan Europese GLB-gelden binnenrijven. Gelukkig spreekt Ciolos nu over meer financiële steun voor kleine landbouwbedrijven en gebieden in de nieuwe lidstaten."

Deze plannen missen wel een internationale dimensie. Staes: "Ciolos zei vandaag dat de landbouw "groener, eerlijker en efficiënter moet worden”. Dat klinkt mooi, maar er zit ook een tegenstrijdigheid in: de landbouw moet zowel ecologisch als economisch "competitiever" moet worden, stelt hij. Volgens de FAO zal de mondiale vraag naar landbouwproducten tegen 2030 met 50 % toenemen. Maar hoe productieverhoging in de EU kan samengaan met duurzaamheid, dat is nog de vraag. En daar zullen het EP, de landbouwministers en landbouworganisaties de komende maanden nog stevig over moeten debatteren."

"Door landbouwhandel volledig te liberaliseren en door niet te spreken over de westerse exportsubsidies, is de voedselzekerheid van ontwikkelingslanden niet per definitie gediend. Een belangrijke kwestie die Ciolos niet noemt, is wat ook milieuorganisaties vandaag in Brussel aanklaagden: Europa importeert tweederde van het voedsel voor de Europese veeteelt, waardoor zeer waardevolle gebieden als Amazone en Cerrado in Brazilië door soja- en andere plantages worden vernietigd."

Het is goed om het uitgavenpatroon van het GLB te hervormen door in plaats van directe inkomenssteun aan boerenbedrijven te focussen op milieumaatregelen door boeren. Maar voorts is er het belang van het correcte gebruik van landbouwgelden - toch goed voor 56,3 miljard euro van het EU budget van 123 miljard - door en in de lidstaten.
Staes: "Op 9 november jl. publiceerde de Europese Rekenkamer het jaarverslag waaruit bleek dat de foutenmarge in de landbouwsector licht gestegen was." De kernboodschap van dit rapport was dat de lidstaten - die de Europese budgetten grotendeels uitgeven - niet doen wat ze moeten doen: "Zij moeten veel strenger toezien op een correct beheer van Europese gelden in plaats van roepen om een beperking van de Europese begroting. Daarbij komt dat de Europese Commissie niet streng genoeg optreedt tegen lidstaten die geen efficiënte beheers- en controlesystemen hebben."