Nieuw rapport toont aan: migratie debat is fundamenteel oneerlijk, zowel feitelijk als moreel

• 2018-06-20
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Ontwikkelings samenwerking Europa in de wereld

Het EU-beleid en politieke discours ten aanzien van West-Afrika, waar de meeste economische migranten vandaan komen, is niet eerlijk, niet coherent en mist zijn doel. Dat is de conclusie van het rapport Migratie, het eerlijke verhaal dat Europarlementslid Bart Staes vandaag presenteerde. Samen met GroenLinks collega Judith Sargentini publiceert hij een rapport dat de effecten van het EU-beleid in West-Afrika analyseert, alsook de effecten van het Europese migratiebeleid sinds de top van Veletta in 2015.

Staes: "Het Europees migratiebeleid is vooral een beleid geworden om mensen tegen te houden in plaats van de grondoorzaken van migratie aan te pakken. Ondertussen worden smokkelaars slimmer en is steeds meer geld nodig om de politieke belofte van gesloten grenzen na te komen. Er is grote behoefte aan een omslag in het migratiebeleid. En daarvoor is een eerlijk politiek debat dringend nodig."

Sinds de start van de migratiecrisis in 2015, volgens menig migratie expert eerder een politieke crisis, is het beleid van de EU om de oorzaken van migratie bij de wortels aan te pakken in de praktijk vooral gericht om migratie richting de EU tegen te gaan, onder andere door grenswachten te versterken. De ontwikkeling van de regio komt hierdoor extra onder druk, omdat deze activiteiten worden gefinancierd uit ontwikkelingsgeld.

Ook gaat het rapport in op de relatie tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie. Goed bestuur en meer democratie spelen een belangrijke rol bij migratie-overwegingen. Tegelijk leidt meer economische ontwikkeling juist tot méér migratie op de korte termijn. “Verkoop ontwikkeling van de regio niet als een korte termijn oplossing voor het migratie-vraagstuk, maar zet hierop in als een lange-termijn strategie en wees daar eerlijk over,” aldus Staes

Daarnaast zijn vormen van reguliere, legale migratie noodzakelijk. Dit heeft een remmende werking op irreguliere migratie en biedt de EU én Afrikaanse landen ook de kans de voordelen van migratie te plukken. "Het voornemen om met meer legale opties voor migratie te komen heeft wel tot voorstellen geleid maar die worden door de lidstaten geblokkeerd; Intussen wordt de druk opgevoerd bij Afrikaanse partnerlanden om wel mensen terug te nemen. Dit is voor partnerlanden nu niet aantrekkelijk, onder andere vanwege het belang van de miljarden euro die Afrikanen vanuit Europa naar hun familie sturen, maar als er reguliere alternatieven worden geboden dan valt er wellicht wel over terugkeer te praten," aldus Staes.

Uit het onderzoek blijkt voorts dat geld dat wel aan ontwikkelingssamenwerking wordt besteed door ander EU-beleid wordt tegengewerkt. "Het handels-, landbouw- en visserij beleid van de EU is allesbehalve eerlijk en coherent. Daar komt nog bij dat de sommen aan ontwikkelingsgeld in het niet vallen bij de sommen die via kapitaalvlucht uit Afrika verdwijnen. Dit gaat om jaarlijks ruim 50 miljard. Hierin spelen Europese bedrijven een rol met name in de context van grondstoffenhandel, maar ook de EU mag hier gebrekkig optreden worden verweten." Kansen om de financiële sector te hervormen om dit tegen te gaan worden niet gepakt.

Eind volgende week zullen Europese regeringsleiders stappen zetten in aanpassing van het migratiebeleid. Staes en Sargentini maken zich grote zorgen over wat daar uit zal komen en vrezen dat de Europese leiders de focus verder verscherpen op het uitbouwen van Fort Europa dat zijn eigen waarden verloochent. Staes: “Er is sprake van een selffulfilling prophecy: door jarenlang non-beleid en blokkering ontstaat een extra politieke crisis en een gevoel van onbeheersbaarheid van het migratiefenomeen. De deels opgepookte angst voor mensen die komen zonder dat we ze verwachten is zo groot dat er nu ook binnen de EU noodsprongen worden gemaakt. De maatregelen waar regeringsleiders nu om vragen komt voort uit een gebrek aan solidariteit, maar is in grote mate ook een gevolg van jarenlang incoherent en oneerlijk beleid. Werk aan het ontwikkelen van partnerlanden, met name ook door je beleid coherent te maken en creëer reguliere routes en partnerschapen op het gebied van terugkeer. Een hoog hek of een 'ontschepingsplaats' in Noord-Europa lost de oorzaak van het probleem en dus de migratiedruk niet op. Daarnaast moeten vluchtelingen ten alle tijden kunnen rekenen op bescherming, het recht op asiel. Recente ontwikkelingen zoals met de Aquarius of het Hongaarse verbod op hulp aan vluchtelingen laat zien dat het humanitair beleid richting vluchtelingen steeds verder op de achtergrond raakt."