LuxLeaks-rapport: Europese landen overtreden wetgeving

• 2015-11-25
• Sociaal beleid Ontwikkelings samenwerking Geldzaken & handel Europa in de wereld

Europese landen hebben jarenlang in strijd met de EU-verdragen gehandeld bij het faciliteren van belastingontwijking en de Europese Commissie heeft onvoldoende gedaan om die landen daar op aan te spreken. Dit is één van de belangrijkste conclusies die de onderzoekscommissie belastingontwijking van het Europees Parlement (TAXE Committee) maakt. Ook is de onderzoekscommissie zeer kritisch over tax rulings (speciale belastingafspraken) die in verschillende lidstaten, waaronder België, worden afgegeven aan multinationals. De groene fractie vindt dat de EU en de verschillende regeringen na deze conclusies meer serieuze maatregelen moeten nemen tegen belastingontwijking. De stemming (1) komt er een jaar na de zogenaamde LuxLeaks onthullingen door journalisten van het International Consortium for Investigative Journalism (ICIJ). 

Europees parlementslid voor Groen Bart Staes: "Het weinig doorzichtige Belgische rulingssysteem moet op de schop, al zal dat vrees ik niet gebeuren vòòr de Europese Commissie met resultaten van haar onderzoek dienaangaande naar buiten komt. Deze rulings geven multinationals een onterecht voordeel en beroven andere landen van belastinginkomsten. Bovendien zijn ze een democratisch probleem aangezien deze geheime afspraken met de belastingdienst door niemand gecontroleerd kunnen worden."

Staes: "Ik wil er op wijzen dat de gang van zaken een pure schande is in tijden van besparingen. Voor de goede orde: de Europese Commissie gaat er van uit dat het de Europese schatkisten in totaal 1000 miljard euro per jaar kost. Dat is evenveel als de totale begroting - die van 2016 keurden we deze week goed - gedurende het hele vijf-jaren mandaat van de Commissie Juncker. De Commissievoorzitter en oud-premier van Luxemburg wordt overigens met naam en toenaam genoemd in het goedgekeurde rapport. Er blijven onduidelijkheden, onder andere ook in de verklaringen van Juncker voor de TAXE-commissie, reden waarom de groenen pleiten voor een verlenging van het mandaat met zes maanden."

De onderzoekscommissie beveelt aan om toe te werken naar een systeem waarin tax rulings vooraf gemeld moeten worden bij de Europese Commissie zodat die kan controleren of er sprake is van onterechte staatssteun (zoals onlangs gebeurde met Starbucks en Fiat). Ook wil het Europees Parlement dat multinationals verplicht transparant worden over de afspraken die ze hebben gemaakt met belastingdiensten en over de belastingen die ze betalen per land.

Tot nu toe heeft de EU voorzichtige stapjes gezet om tax rulings uit te wisselen tussen belastingdiensten en om toe te werken naar een Europees systeem voor vennootschapsbelasting. De aanbevelingen van de onderzoekscommissie gaan veel verder. "Ik verwacht van deze Commissie dat ze met extra maatregelen komt om het schrijnende probleem van belastingontwijkende multinationals aan te pakken", aldus Staes.

Op voorstel van de groene fractie besluiten de fractievoorzitters van het Europees Parlement morgen over een mogelijke verlenging van het mandaat van de onderzoekscommissie, omdat die zijn taak slechts gedeeltelijk heeft kunnen vervullen (2). Europarlementsleden kregen maar mondjesmaat toegang tot officiële documenten over de besluitvorming in belastingdossiers.

Staes: "Verantwoordelijke ministers en eurocommissarissen verschenen niet allemaal voor de EP-commissie of gaven onbevredigend antwoord op vragen. Ook hebben verschillende bedrijven geweigerd om zich over hun belastingstrategieën te verantwoorden voor de onderzoekscommissie. Het ziet er echter naar uit dat een grote coalitie van christendemocraten, sociaaldemocraten en liberalen het mandaat van de onderzoekscommissie wil inperken. Daarmee zouden ze kunnen voorkomen dat hun politieke kopstukken zoals Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en voorzitter van de Eurogroep Jeroen Dijsselbloem in een hoorzitting moeten verschijnen.

Staes: "Er was begin deze week nog een akkoord met de grootste politieke fracties rond het voortzetten van TAXE. Maar de nieuwste truc van EP-voorzitter Martin Schulz (S&D) voorziet erin om een nieuwe commissie op te richten, met een veel beperkter mandaat. Het zit er dik in dat de meerderheid hier morgen mee instemt. Het zou ongehoord zijn als de grootste politieke fracties verder onderzoek naar politieke verantwoordelijkheid voor belastingontwijking blokkeren. Zowel de voorzitter van de Europese Commissie als de voorzitter van de Eurogroep komen uit landen die stelselmatig belastingontwijking hebben gefaciliteerd. Voor hun geloofwaardigheid is het van belang dat er opheldering komt over hun verantwoordelijkheid hierin."

1) Het TAXE rapport werd ruime meerderheid goedgekeurd: 508 voor, 108 tegen en 85 onthoudingen.

2) Philippe Lamberts, Sven Giegold en Eva Joly houden om 16 uur een persconferentie over het mandaat en de termijn van de TAXe commissie.