Persberichten
Hoe voorkomen we een nieuwe Europese dieselgate?
Dinsdag 4 april debatteert en stemt het Europees Parlement over de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie Dieselgate. Op dezelfde dag behandelen de parlementsleden ook nieuwe Europese wetgeving over het proces van goedkeuring voor nieuwe auto’s. De Groenen in het EP, initiatiefnemers van de onderzoekscommissie, hopen bij monde van GroenLinks Europarlementslid Bas Eickhout, op een meerderheid voor hun voorstel om een onafhankelijke Europese instantie achteraf auto’s opnieuw te laten testen. “Alleen zo voorkomen we een nieuw Europees Dieselgate,” aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen), “en dat is wat Europese burgers ook van ons verwachten.”
De parlementaire onderzoekscommissie kwam er vorig jaar op initiatief (en ondanks verzet van andere politieke fracties) van de Groenen in het Europees Parlement. Na Amerikaans onderzoek kwam aan het licht dat autobouwer Volkswagen sjoemelsoftware gebruikte om te frauderen bij autotests. Later kwamen ook bij andere fabrikanten dubieuze testresultaten aan het licht.
Onderzoekscommissie haalde feiten boven tafel
De onderzoekscommissie slaagde erin om in uitgebreide hoorzittingen met experts en betrokkenen veel feiten boven tafel te krijgen. Ze komt nu tot de conclusie dat zowel Europa, als de EU-lidstaten zelf, steken hebben laten vallen. Ondanks herhaaldelijk bewijs in de schoot van het Europees onderzoekscentrum Joint Research Center over gesjoemel, kwam de Europese Commissie helaas niet in actie. Opmerkelijk detail: De verantwoordelijke eurocommissaris, de christendemocraat Antonio Tajani is nu voorzitter van het Europees Parlement. Staes: “De luchtkwaliteit in onze steden gaat er intussen niet op vooruit. De Europeaan is uiteindelijk het slachtoffer van het niet aanpakken van deze fraude.”
Consumenten de dupe
Tot teleurstelling van Staes en de Europese Groenen heeft Europa (in tegenstelling tot de Verenigde Staten) nog amper aanstalten gemaakt om benadeelde consumenten te helpen en compenseren. De Groenen dienden daarom een voorstel in waarin ze de Europese Commissie oproepen om aan de slag te gaan met Europese wetgeving zodat gedupeerde consumenten collectief in een rechtszaak schadevergoeding kunnen eisen.
Voorstel voor aanscherpen
Om een nieuwe Dieselgate te voorkomen doen de Groenen een voorstel om het proces van typegoedkeuring aan te scherpen. Nu zijn nationale instanties verantwoordelijk voor de goedkeuringstests voor nieuwe auto’s. Dat willen de Groenen zo houden, maar ze willen dat een Europees onderzoekscentrum daar bovenop een onafhankelijke check gaat uitvoeren bij auto’s die nu de weg op mogen. Staes: “Vergelijk het met de Bankenunie, waar er naast het landelijk toezicht, ook onafhankelijk Europees toezicht op de soms machtige nationale banken is gecreëerd. Net als banken zijn ook auto)-constructeurs vaak machtige politieke spelers, vanwege het werkgelegenheidsargument."
De testresultaten door de Europese toezichthouder worden openbaar gemaakt, zodat iedereen kan controleren of een autofabrikant zich aan de regels houdt en of de nationale goedkeuringsinstantie zijn werk goed doet. Bij grote verschillen tussen eerste test en controle wordt het duidelijk dat de eerste goedkeuringsinstantie zijn huiswerk beter moet maken. Als die dat niet doen, kan de Europese Commissie ingrijpen.
De Groenen vinden het vreemd dat hun voorstel nog moeilijk ligt bij de parlementsleden van sommige fracties (EVP, ECR, ALDE, GUE) en dat de stemming erover deze week dus nog spannend wordt. Staes: “We hebben na de parlementaire onderzoekscommissie immers geleerd dat we er een extra Europese check nodig is. Goedgekeurde auto’s mogen in heel Europa de weg op, dan is het toch heel normaal dat we onafhankelijke controles laten uitvoeren?”
De Groenen vermoeden dat tegenstanders het liever bij de status quo houden en de belangen van de auto-industrie boven die van de Europeanen die ze vertegenwoordigen, stellen. “Ze weten dat het nu voor de autofabrikanten bijzonder makkelijk is om de kantjes ervan af te lopen,” aldus Staes.
Parlementaire onderzoekscommissie Dieselgate uit stevige conclusies
Na een jaar van onderzoek stemde de onderzoekscommissie Dieselgate eind februari de conclusies en aanbevelingen in een eindrapport dat op 4 april wordt voorgelegd aan het hele Europees Parlement.
Het is een sterk rapport geworden, dat zeer kritisch is over de rol van lidstaten en Europese Commissie in het hele schandaal. Staes: “De EU-landen lieten na om Europese wetgeving correct uit te voeren. Ze vergaten om bij het testen van auto’s het doel van wetgeving in het oog te houden: namelijk de uitstoot van auto’s op de weg in te perken, in plaats van alleen bij laboratoriumtests.”
Tegelijkertijd was de Europese Commissie duidelijk nalatig in het toezicht op de correcte uitvoering van de Europese wetgeving, zelfs nadat er verschillende duidelijke signalen waren dat sjoemelsoftware mogelijk gebruikt werd. Ook het feit dat al die jaren geen enkele poging werd gedaan om de auto’s die teveel uitstootten - en dus niet conform de wet zijn - van de Europese wegen te houden, duidt op een onverantwoord passieve rol van de Europese Commissie.”
Onafhankelijke controle
Meer dan tien jaar lang lag de verantwoordelijkheid voor handhaven van emissienormen bij de EU-landen en bij de Europese Commissie. De conclusie is duidelijk: zij zijn niet in staat zijn tot onafhankelijke controle. De Groenen pleiten daarom samen met de sociaal-democraten voor een onafhankelijk agentschap dat er toezicht op kan houden dat auto's op de Europese wegen voldoen aan de uitstootlimieten vastgelegd in Europese wetgeving, en die zelf bijkomende controles op auto’s kan uitvoeren, los van alle belangenverstrengeling. Onderzoek wees immers uit dat EU-landen hun eigen auto-industrie in bescherming nemen, ook bij vermoeden van misbruik. Datzelfde fenomeen zagen we bij banken.
Nieuwsberichten van de afgelopen dagen tonen aan dat het ontwijken van emissienormen een wijdverspreid fenomeen is dat verder gaat dan alleen bij autofabrikanten. Onafhankelijk Europees toezicht is noodzakelijk om dit soort schandalen tegen te gaan. De Groenen hopen dan ook dat een meerderheid in het Europarlement ook daad bij het woord voegt als bij de herziening van de wetgeving van de typegoedkeuring van auto’s zo’n plan voor een agentschap op tafel komt.
www.groen.be
www.greens-efa.eu