Europese megabanken falen in ethische stresstest

• 2014-10-27
• Geldzaken & handel

De zogenaamd geruststellende uitkomsten van de ECB stresstest voor 130 Europese grootbanken, geeft een fundamenteel verkeerd en gevaarlijk signaal, als zou de hervorming van het bancaire systeem in Europa plots minder urgent zijn.

Twee jaar na de lancering van de website "De Zeven Hoofdzonden van de Banken" en een dag na de bekendmaking van de ECB-resultaten, lanceren de Europese Groenen hun sociaaleconomische en ethische stresstest. Daaruit blijkt een minder optimistisch beeld dan dat van de ECB: Europese megabanken vormen nog steeds een te groot risico voor de financiële stabiliteit in de Europese Unie, genieten onaanvaardbaar veel impliciete subsidies en dragen te weinig bij aan de reële economie. De "Belgische" grootbank Belfius geniet 1,7 miljard euro impliciete subsidies en KBC bijna 800 miljoen euro. De laatste bank heeft bovendien nog steeds 26 offshore entiteiten.

De ethische analyse betreft 77 Europese banken in 6 lidstaten: België, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Spanje en Groot-Brittannië. De zes indicatoren die werden gebruikt gaan niet alleen over het risicoprofiel van de banken (kredietwaardigheid, schuldgraad, financiering van de activiteiten), maar ook over de sociaaleconomische prestaties (aandeel speculatieve activiteiten, financiering van reële economie, aanwezigheid in belastingparadijzen en totaal aan impliciete subsidies).

Europees parlementslid Bart Staes: "De resultaten van onze stresstest lieten toe om een Europese top 10 "Maatschappelijke schade index" voor Europese banken op te stellen, met daarin vooral Duitse, Britse en Franse grootbanken. Maar dat wil niet zeggen dat Belgische grootbanken plots voor alle indicatoren "een zonnetje" laten zien. Bovendien, bevinden drie van de vier grote buitenlandse bancaire groepen die in België actief zijn (BNP Paribas, Crédit Agricole en Deutsche Bank) zich in de top 10. Alleen kleinere banken als Triodos, Bank J. Van Breda, Argenta en VDK scoren voor alle zes criteria een zonnetje."

Staes: "Met name de impliciete subsidies die grootbanken genieten omdat ze 'too big too fail' zijn, geven een bedenkelijk en verontrustend beeld." Kort samengevat genieten grootbanken impliciete subsidies omdat de financiële markten ervan uitgaan dat lidstaten hen nooit failliet zullen laten gaan. Op basis van een nieuwe studie over dit fenomeen, gemaakt door onafhankelijk consultant Alexander Kloeck, blijkt dat Europese grootbanken 86 miljard euro aan impliciete subsidies genieten. De Europese Commissie schatte begin dit jaar dit bedrag nog op 72 en 95 miljard euro.

Het geeft aan dat de analyse en methodologie van de ECB een maar zeer partieel beeld geeft van de risico's die Europese megabanken opleveren (1). De systemische risico's van het erg verweven Europese bankwezen blijven enorm. Staes: "We mogen niet denken dat een voortdurende en structurele hervorming van het Europese bankwezen niet minder urgent is."

Staes: "In april vorig jaar stemde het Europees Parlement in met aangescherpte kapitaaleisen voor banken. In die wet worden ook belastingontwijking en de bonuscultuur bij banken aangepakt. Een goede zaak, want in zowel goede als slechte tijden moeten banken hun eigen boontjes kunnen doppen, zonder publiek geld. Deze kapitaaleisen voor banken verlagen de kans op nieuwe staatssteun. Maar ik juich pas als de bankensector echt helemaal op eigen benen kan staan."

Het allerbelangrijkste is wetgeving die banken verplicht om riskante financiële handel te scheiden van het beheren van spaargeld, zodat de risico's van speculatie alleen gedragen worden door de mensen die ze bewust nemen. Staes "De financiële sector blijft om structurele redenen de Europese Unie gijzelen. Om het urgente maatschappelijk debat te verduidelijken en te democratiseren, herlanceren de Europese Groenen vandaag de website 'de Zeven Hoofdzonden van de Banken'."


1) Voor meer details zie persbericht Europese groenen ("EU bank stress tests: Full picture of banking sector health missing due to flawed assessment"): http://www.greens-efa.eu/eu-bank-stress-tests-13034.html