Europese lidstaten moeten controle op uitgaven serieuzer nemen

• 2011-11-10
• Geldzaken & handel

"Er is sprake van een status quo als het gaat om het wel of niet correct uitgeven van Europese fondsen: in vergelijking met 2009 tonen de foutenmarges geen grote stijging of daling. Maar er bestaan volgens de Europese Rekenkamer wel serieuze risico's dat die foutenmarges volgend jaar fors hoger worden. In deze zware crisistijden mag de financiële controle niet verslappen, wel integendeel. Elke euro belastinggeld moet correct en nuttig worden uitgegeven," zo reageert Europees parlementslid en vice-voorzitter van de commissie budgetcontrole, Bart Staes (Groen!) op het rapport van de Europese Rekenkamer dat vandaag in het Europees parlement werd gepresenteerd.

De Europese Rekenkamer levert met dit jaarverslag over de uitgaven en inkomsten van de Europese begroting in het jaar 2010, een kritisch oordeel af over het financieel management van de EU. Uit een vergelijking met het jaar 2009 (totale uitgaven 117,3 miljard euro) blijkt dat de categorie uitgaven in 2010 (122,2 miljard euro) waarbij tussen de twee en vijf procent fouten worden vastgesteld is gedaald (met 15 %). Staes: "Goed nieuws, maar de categorie uitgaven met een foutenmarge van boven de 5% is dan weer gestegen (met 3 %). Al zou ik niet de bedrijfsleider willen zijn die met deze resultaten naar de algemene aandeelhoudersvergadering moet."

De Europese Rekenkamer stelde vast dat met name in het Cohesiefonds zich de grootste problemen stellen, aldus Staes: "Deze programma's vertegenwoordigen 37,5 miljard van de totale EU-uitgaven. Bij de steekproeven van de Rekenkamer bleek dat van de 243 gecontroleerde betalingen er liefst 49% materiële fouten bevatten. De Rekenkamer schat dat er sprake is van een algemeen foutenpercentage van 7,7 % en dat is onaanvaardbaar hoog. Hetgeen overigens niet automatisch betekent dat het gaat om fraudezaken, het gaat meestal om louter administratieve fouten."

Staes: "Het moet kraakhelder worden gemaakt dat de verantwoordelijkheid voor deze fouten bijna uitsluitend ligt bij de lidstaten, die de Europese budgetten grotendeels uitgeven. Twee derde van alle fouten lag bij drie lidstaten (Spanje, Italië en Tsjechië). Polen is de grootste ontvanger van cohesiefondsen en had een zero foutenmarge. Het kan dus. Maar het lijkt soms - zie ook de oorzaken van de voortrazende eurocrisis - alsof er geen politieke wil bestaat om de EU en de uitvoering van bepaalde programma's goed te laten draaien. In plaats daarvan roepen de lidstaten om een beperking van de Europese begroting."

Staes: "Daarbij komt dat de Europese Commissie niet streng genoeg optreedt tegen lidstaten die geen efficiënte beheers- en controlesystemen hebben. Van een lidstaat als Griekenland wist men dit al tien jaar en toch duurde het jaren vooraleer er sancties werden opgelegd. Had men dit sneller gedaan, had dat deels de ernstige problemen waarin het land nu zit, kunnen voorkomen."

Staes: "Het wordt tijd dat we in de commissie budgetcontrole ook de nationale ministers van Financiën ter verantwoording kunnen roepen. Het blijft noodzakelijk dat de lidstaten verplicht zelf een nationale betrouwbaarheidsverklaring afleveren, ondertekend door de minister van Financiën, waarbij gegarandeerd wordt dat de Europese middelen in het land van die minister correct besteed worden. Zo'n verklaring heeft politieke waarde en dwingt lidstaten niet zo lichtvaardig met EU-gelden om te springen."

Ook al wordt er vooruitgang geboekt, dat wil bepaald niet zeggen dat alles koek en ei is, stelt Staes: "Denken dat een status quo voldoende of geruststellend is, zou een serieuze misvatting zijn van de Europese Commissie. Als dit zo blijft of nog erger wordt, zoals de Rekenkamer tussen de lijnen aangeeft, zou dat consequenties kunnen hebben voor het verlenen van kwijting over de begroting 2011 én voor vertrouwen van burgers in de Europese Unie. Die begroting 2011 is de eerste die volledig onder de bevoegdheid van de Barroso-II Commissie valt."

De Europese Rekenkamer waarschuwde bij de presentatie dat het foutenpercentage voor dit en volgend jaar wel eens kan oplopen: dit komt omdat de EU-financieringsperiode 2007-2013 afloopt en de betalingen dit en volgend jaar pas echt goed op gang komen. Als dan de controle in de lidstaten niet goed op punt staat, is het de vraag wat dat betekent een 'stabiele situatie': betekent dat dat de situatie aan boord van de Titanic stabiel is, want nog steeds aan het zinken?"