Europese belastingbetalers bloeden opnieuw voor kernfusieproject ITER

• 2012-04-20
• Klimaat & energie Geldzaken & handel

Het Europees parlement bewees de Europese belastingbetaler vandaag geen dienst door akkoord te gaan met het vrijmaken van de eerste schijf van 650 miljoen euro als extra budget voor 2012. "De almaar verder stijgende kosten van het kernfusieproject ITER - van 5,9 miljard euro in 2006 naar 16 miljard euro - is niet meer of minder dan een hold-up op de Europese belastingbetalers en toekomstige generaties. Als het om de nucleaire sector gaat, kan blijkbaar alles," aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen).

Bart Staes was vorig jaar nog delegatieleider van een driedaags parlementair inspectiebezoek in het Zuid-Franse Cadarache, waar ITER is gevestigd: "Toen bleek duidelijk dat ondanks de vele miljarden die er al in ITER zijn gepompt, het niet meer is dan een grote bouwput. Vandaag besloot het conservatieve deel van het EP in al zijn wijsheid om nog 650 miljoen in dat zwarte gat te gooien. Dat is onbegrijpelijk als je ziet onder welke extreem hoge druk de nationale budgetten staan. Overheden zouden elke euro die ze kunnen investeren, moeten investeren in bewezen, veilige duurzame energiebronnen en energiebesparing. Dat levert niet alleen zekere energie op, maar ook jobs en economische groei op korte termijn."

Staes: "Behalve de buitensporige kosten van ITER, is een groot bezwaar dat we niet eens met zekerheid kunnen zeggen of dit project ooit één kilowattuur elektriciteit zal produceren. En als dat al gebeurt is dat volgens experts zeker niet voor 2050, maar eerder 2080. Dit dreigt geen witte olifant te worden, maar een ultraviolette olifant. Men belooft ons energie van de toekomst door eigenlijk de zon in een doos te steken en energie af te tappen. Maar niemand die enig idee heeft hoe die doos te fabriceren."

Het ITER-dossier ligt momenteel erg gevoelig in de Europese Unie - waar wordt bezuinigd en onderhandeld over de nieuwe EU-begroting - omdat het kostenplaatje voor ITER maar blijft stijgen. De kosten liggen al drie keer zo hoog, nog voor de eigenlijke bouw, voorzien in 2012, is begonnen. Staes: "De EU-uitgaven voor nucleaire onderzoek en ontwikkeling liggen 4,5 keer zo hoog als het budget voor hernieuwbare energie en energiebesparing."

Staes: "De Europese Commissie stelde op 20 april 2011 - in volle Fukushima-crisis - voor om voor ITER 1,3 miljard euro extra te voorzien, in de jaren 2012 en 2013 (grotendeels via het Euratom onderzoeksprogramma), waarmee de teller op ruim 2 miljard euro komt te staan. Maar wie gelooft dat het bij deze kostenstijgingen zal blijven? Hoe verder de EU gaat, hoe moeilijker om ooit nog te stoppen. Vandaag is de stap van het EP daarom dramatisch."

Waarnemers vrezen dat de EU zich nooit zou durven terugtrekken uit ITER, zelfs als dit financieel en energetisch wenselijk zou zijn omdat de EU deel uitmaakt van een internationaal ITER-consortium, waar ook de VS, Japan, China, Korea, Rusland en China toe behoren. Staes: "We staan als internationale gemeenschap voor twee immense uitdagingen: het broeikaseffect en de eindigheid van fossiele brandstoffen. We moeten publieke middelen verstandig spenderen met het oog op dit soort vraagstukken. Zélfs als ITER dus ooit, ergens eind deze eeuw, zou slagen, dan komt het te laat voor het helpen oplossen van de genoemde vraagstukken."

Staes: "ITER is het verkeerde antwoord op de juiste vraag en een symbool voor de nucleaire sector: extreem duur, oncontroleerbaar, gevaarlijk en een rem op een ontwikkeling richting meer duurzame, sobere en efficiënte energievoorziening."