Europese Bankenunie vraagt om democratische controle

• 2012-09-12
• Geldzaken & handel

De Europese Commissie wil banken in de eurozone die een gevaar vormen voor de financiële stabiliteit al in 2013 onder toezicht van de ECB plaatsen. Vanaf 2014 wordt het toezicht uitgebreid tot alle banken in de eurozone. "De Europese groenen vragen al jaren om strikter Europees toezicht op de banken, en juichen dus deze grote en snelle stap van Barroso & co toe, mits de democratische verantwoording van de Europese toezichthouder versterkt wordt," aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen).

Bart Staes: "Barroso had deze morgen gelijk toen hij in zijn State of the Union zei dat de historische crisis waarin de EU zich bevindt, veroorzaakt is door onverantwoordelijk gedrag in de financiële sector, een te hoge schuldenlast, en een gebrek aan macro-economisch evenwicht binnen de eurozone. Vooral een financieel toezicht light heeft mede geleid tot de ontsporingen, met gevolgen die ons sinds 2008 teisteren. Onder invloed van de EU en de markten besparen lidstaten zich intussen kapot, terwijl het reguleren en controleren van die financiële sector al jaren aansleept."

Staes: "Een stevige Europese bankenunie is in het belang van alle belastingbetalers in Europa. De eurozone kan alleen herstellen als deze voorgoed beschermd is tegen omvervallende banken die telkens weer met belastinggeld overeind moeten worden gehouden. Zonder Europees toezicht hebben lidstaten onvoldoende zicht op eventueel fout beleid of structurele problemen bij banken in bijvoorbeeld België, Spanje of Ierland. De gevolgen daarvan zien we nu allemaal. De ambitie van de Commissie om in vier maanden tijd dit toezicht op te tuigen, sterkt mij in de gedachte dat de urgentie van het weer in de tang krijgen van banken eindelijk gedeeld wordt.”

De Europese groene fractie is echter sterk bezorgd over het ontwerp van de nieuwe toezichthouder. De Europese Centrale Bank gaat zijn monetaire taken immers combineren met bankentoezicht. Dit omvat ondermeer het verlenen van een banklicentie, de bevoegdheid om in te grijpen in het bestuur van een bank, het recht om banken te onderzoeken en zo nodig sancties op te leggen.

Hoewel de monetaire taak en het houden van toezicht volgens het ontwerp van de Commissie strikt gescheiden moeten zijn, blijft onduidelijk hoe dit in de praktijk precies uitwerkt. De onafhankelijkheid van de ECB op monetair terrein mag niet leiden tot een gebrek aan democratische verantwoording over de nieuwe taak van financieel toezicht.

Staes: "Als we het toezicht op de banken overhevelen naar een ander politiek niveau, moet daar dus ook de democratische controle plaatsvinden. De Commissie wijst het Europarlement weliswaar aan als controlerende instelling, maar geeft die slechts de bevoegdheid om de nieuwe toezichthouder te ondervragen. Echte controlerende macht betekent dat het Europees Parlement ook kan meebeslissen over de nadere vormgeving van het toezicht. Als het toezicht faalt, moet het Europarlement daar consequenties aan kunnen verbinden."

Het plan voor de nieuwe toezichthouder bestaat uit twee voorstellen. Over één daarvan heeft het Europees Parlement het laatste woord. De Duitse groene collega-Europarlementslid Sven Giegold zal dit proces namens het Europees Parlement leiden en zeggenschap afdwingen over beide voorstellen.

"De Groenen zullen ervoor strijden om de democratische verantwoording van het nieuwe toezicht te versterken. Meer verantwoordelijkheden voor de Europese Unie moet altijd samen gaan met meer democratische inspraak", aldus Staes. Voorts moet de cruciale rol van alle 27 nationale toezichthouders gegarandeerd worden, volgens de lijn die het Europees parlement heeft uitgezet toen in 2010 de Europese toezichthouders als European Bank Authority werden opgericht.

Groen benadrukt dat deze voorstellen slechts het begin zijn van een complete Europese bankenunie. "Een stabiel financieel systeem in Europa heeft ook de twee vervolgstappen nodig: een Europees fonds voor de garantie van spaartegoeden en een crisismechanisme om zwakke banken geordend te saneren. Daarvoor zou de Commissie hetzelfde straffe tempo moeten hanteren."