Europees parlement scherpt regels aan om witwassen beter te bestrijden

• 2018-04-19
• Sociaal beleid Geldzaken & handel Europa in de wereld

Het Europees parlement zal vandaag instemmen met nieuwe regelgeving ter bestrijding van witwassen, die onder leiding van de groene fractie in het Europees Parlement en GroenLinks-Europarlementslid Judith Sargentini zijn onderhandeld. “Jaarlijks loopt de Europese samenleving miljarden mis doordat criminelen geld illegaal of oneerlijk doorsluizen via een keten van bedrijven of anonieme trusts. Met deze nieuwe regels pakken we de praktijk aan dat mensen hun vermogens op een louche manier verbergen voor de opsporingsdiensten en de fiscus,” zegt Bart Staes (Europarlementslid voor Groen).

Met de stemming vandaag is de wetgevende procedure nagenoeg afgerond en hebben de lidstaten anderhalf jaar de tijd voor het omzetten van de Europese regels in nationale wetten.

Preventief raamwerk

De nieuwe Europese anti-witwaswet is de vijfde van zijn soort. De Europese Unie heeft al bijna twintig jaar regels voor het voorkomen van deze vorm van criminaliteit. Staes: “Het is van cruciaal belang om de ontwikkelingen bij te benen. We zien dat criminelen ingenieuzer worden met het gebruiken van verschillende manieren om crimineel geld wit te wassen en om bijvoorbeeld terrorisme te financieren, zoals via virtuele valuta als Bitcoin en anonieme prepaidkaarten.” Met deze vijfde aanpassing wordt de bestaande vierde anti-witwasrichtlijn verbeterd.

UBO-register

Om aan te sluiten bij deze ontwikkelingen wordt een openbaar register voor uiteindelijk belanghebbenden (UBO) van bedrijven en trusts voorgeschreven. Met dit register is te zien wie uiteindelijk de touwtjes in handen heeft in een bedrijf of trust en wie dus ter verantwoording geroepen kan worden. 

Staes: “Transparantie is van cruciaal belang om licht te laten schijnen op wie achter ingewikkelde constructies van bedrijven of trusts schuilt, want criminelen maken al te graag misbruik van het systeem. De Paradise Papers, de Panama Papers, LuxLeaks: het zijn allemaal voorbeelden die dit kraakhelder laten zien.”

Het UBO-register voor bedrijven is openbaar, het UBO-register voor trusts is in te kijken wanneer je daar als burger of journalist een gegronde reden voor hebt. Drie jaar geleden wisten de groenen een openbaar UBO-register voor bedrijven in elkaar te boksen en dat doen ze nu dus ook voor trusts. Destijds stuitte dat laatste namelijk op weerstand van Britse premier David Cameron, die later ook nog eens zélf in de Panama Papers opdook.

Ontwikkelingslanden

Staes wijst erop dat de wetgeving ook ontwikkelingslanden helpt: “Het breed aanpakken van het probleem dat bedrijven en trusts worden misbruikt om geld wit te wassen helpt ook ontwikkelingslanden. Die verliezen veel inkomsten door illegale belastingontduiking, maar ook door ‘legale’ belastingontwijking, ook door Europese multinationals. Dat gaat vaak om bedragen die hoger zijn dan al het ontwikkelingsgeld dat ze ontvangen.”

Andere belangrijke elementen van de wet

Naast het UBO-register kreeg het Europarlement voor elkaar dat meer instanties verantwoordelijk worden voor het onderzoeken van hun klanten, zoals kunsthandelaren, veilinghuizen en instanties die aanbieden om Bitcoins om te zetten in euro’s en instanties die een digitale portemonnee aanbieden. Deze laatsten worden verplicht een klantenonderzoek te verrichten, net zoals de bank en de makelaar dat nu al doen onder de bestaande anti-witwasregels. Ook komen er strengere regels voor het tegengaan van de financiering van terroristische activiteiten. Daarnaast worden EU-landen verplicht hun bestaande kadasters van onroerend goed snel toegankelijk te maken voor opsporingsdiensten voor onderzoek naar criminele praktijken.