Europees Parlement scherpt eisen Juncker-plan aan

• 2015-04-20
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Geldzaken & handel

Het Europees Parlement eist een aantal belangrijke verbeteringen aan het investeringsplan van de Europese Commissie (het "Juncker-plan"). De gezamenlijke commissie economische zaken en begroting van het Europees Parlement stemde vandaag over de onderhandelingsinzet van het Europees Parlement. Daarin is meer aandacht voor duurzame investeringen en het voorziet in een betere democratische controle op het nieuwe investeringsfonds. Ook wil het parlement voorkomen dat het investeringsfonds geld weghaalt uit het bestaande EU-budget voor onderzoek en innovatie. Later deze week beginnen de onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de Raad van Ministers.

Bart Staes ziet enkele positieve zaken terugkeren in de onderhandelde positie maar waarschuwt voor een "nationale reflex": "Na jaren van contraproductieve Europese bezuinigingspolitiek, waarbij men zelfs heeft bijgedragen tot het schenden van mensenrechten in landen als Griekenland, ligt er nu eindelijk een investeringsplan. Wij willen echter wel dat dit investeringsplan gericht investeert in die sectoren en landen waar de nood en het maatschappelijk nut het grootst zijn. Daarmee staan we vooralsnog tegenover de regeringsleiders die dat soort keuzes niet willen maken. Het beloven dus interessante onderhandelingen te worden."

Duurzaamheidscriteria

Een voorstel van de Europese Groenen om projecten vooraf te beoordelen op hun bijdrage voor werkgelegenheid, duurzame groei en hun bijdrage aan energie-efficiëntie werd aangenomen. Ook zorgde het Europees Parlement voor aangescherpte duurzaamheidscriteria waar projecten aan moeten voldoen. Staes: "De Europese Commissie lijkt het rendement voor private investeerders als belangrijkste criterium te hanteren voor de selectie van projecten. Het parlement dwingt de Commissie en de Europese Investeringsbank om na te denken: welke projecten hebben vanuit publiek oogpunt de grootste meerwaarde? Ik denk ook aan de belangrijke vraag hoe KMO's toegang krijgen tot de investeringsdonsen? Het zijn immers zij die de meeste werkgelegenheid creëren."

Niet snijden in onderzoeksgeld

In het oorspronkelijke plan zoals opgesteld door de Commissie-Juncker, stelt de EU-begroting 8 miljard euro ter beschikking als garantie om private of publieke investeerders aan te trekken. Deze 8 miljard is afkomstig uit reeds toegewezen budgetten voor fundamenteel onderzoek en grensoverschrijdende transportinfrastructuur. De Europese groene fractie had voorgesteld om het EU-onderzoeksbudget te beschermen en kreeg daarvoor brede steun van de andere fracties. Staes: "Geld voor fundamenteel onderzoek is een van de begrotingsposten met de grootste meerwaarde voor de EU. Al jaren wordt overal geroepen dat Europa hier te weinig geld voor heeft. Het is onbegrijpelijk dat de Commissie juist daar in wilde snijden. Gelukkig heeft het Parlement dit voorkomen. Wat mij betreft halen we het geld voor nieuwe investeringen bijvoorbeeld uit niet-duurzame landbouwsubsidies. Of wat te denken van het kernfusieproject ITER dat in totaal al 16 miljard euro kost, waarvan een groot deel Europees geld".

Betere democratische controle

Het Europees Parlement scherpte ook de democratische controle aan op het nieuw op te richten investeringsfonds EFSI. De directeur en plaatsvervanger van het dagelijks bestuur moet voor zijn aanstelling door het Europees parlement goedgekeurd worden. Ook moet de directeur schriftelijke vragen van parlementariërs beantwoorden en op verzoek verschijnen voor het Europees Parlement. Het parlement krijgt bovendien het recht om bezwaar te maken tegen het nader uit te werken investeringsbeleid van het nieuwe fonds. "Het investeringsfonds gebruikt geld uit de EU-begroting, dus is het logisch dat het Europees Parlement ook zeggenschap krijgt over de besteding daarvan" aldus Staes, die ook zetelt in de commissie begrotingscontrole.

Ondanks de verbeteringen die het Europees Parlement voorstelt, blijft het investeringsplan volstrekt onvoldoende om de hoge werkloosheid in grote delen van Europa doeltreffend en duurzaam omlaag te brengen. De groene fractie blijft daarom wijzen op het veel ambitieuzere eigen Groene investeringsplan dat substantieel meer nieuwe middelen vrijmaakt om miljoenen nieuwe duurzame banen te scheppen.