Europa weigert voorstel algemeen verbod op nachtvluchten

• 2003-12-17

(Straatsburg) Europees Commissaris voor Transport, Loyola de Palacio, heeft zo-even in het Europees Parlement verklaard geen heil te zien in een Europees verbod op nachtvluchten. Ze antwoordde daarmee op een parlementaire vraag van europarlementslid Bart STAES (Groen!). Die had haar ingelicht over de Belgische situatie en gevraagd of de Commissie van haar initiatiefrecht gebruik zou maken om een dergelijk Europees voorstel in te dienen. Samen met zijn Europese groene collega's hoopt Staes nu dat het ontwerp van de Europese Grondwet vlug wordt goedgekeurd. Dat bepaalt immers dat "op initiatief van ten minste één miljoen burgers, afkomstig uit een aanzienlijk aantal lidstaten" de Unie kan worden gedwongen "een passend voorstel in te dienen inzake een aangelegenheid waarvan de burgers menen dat een rechtshandeling van de Unie nodig is ter uitvoering van de Grondwet ". De Palacio wil de nachtvluchten niet schrappen omdat dit niet bevorderlijk is voor de onderlinge concurrentie. "Een luchthaven in, pakweg, Athene moet toch niet opdraaien voor de situatie in Brussel? Het is aan de plaatselijke overheden om effecten op vlak van economie en werkgelegenheid af te wegen tegen de gevolgen van geluidsoverlast. Eenzijdige maatregelen zullen Europa internationaal isoleren. Bovendien speelt bij intercontinentale vluchten het tijdsverschil, waardoor nachtvluchten nooit helemaal zijn uit te sluiten." SAMEN NAAR DE NOORDRAND? Staes waarschuwde voor een neerwaartse concurrentiespiraal. "Door de luchthavens onderling te laten concurreren, zullen zij - ten koste van elkaar - geneigd zijn steeds meer toegevingen te doen aan de economie ten koste van de levenskwaliteit." Het Groen!-EP-lid nodigde de Commissaris daarop uit om een nacht in de Noordrand door te brengen. Waarop die antwoordde dat zij in Brussel naast een spoorlijn woont en ... inderdaad niet altijd even goed slaapt. "Er is geen Europese steun voor een Europees verbod op nachtvluchten. Brussel moet zijn eigen problemen oplossen." De Commissaris erkende anderzijds dat sommige Europese luchthavens comparatieve voordelen hebben ten opzichte van andere. "Men vergelijke het met de eenvoudige bereikbaarheid van de haven van Rotterdam ten opzichte van die van Antwerpen," zegt GroenLinks-parlementslid Alexander de Roo. "Maar wat moet een pakjesdienst in een onbevolkt gebied in Finland? Daar wonen toch amper mensen om die pakjes te ontvangen ..." Tijdens het debat kwam ook het Griekse EP-lid Alavanos (GUE/NGL) tussen. Hij opperde dat Athene veel vluchten over zich krijgt omdat luchtvaartmaatschappijen willen besparen op brandstof. "Ze vliegen liever over stedelijk gebied dan over zee, met alle gevolgen inzake geluidsoverlast van dien." Waarop een arrogante eurocommissaris: "Als er geluidsoverlast is, kan misschien ook Athene beslissen om de nachtvluchten te schrappen." De groene EP-leden Staes en De Roo zijn niet tevreden met het antwoord en spreken van een Catch 22: iets in de samenleving dat volkomen idioot, maar wel volgens de voorschriften is. De logica van de vrije concurrentie verplicht de luchthavens met elkaar te concurreren door in toenemende mate geluidsoverlast toe te staan. Dat nachtvluchten best zo snel mogelijk worden afgevoerd blijkt uit richtlijnen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2000 uitvaardigde. Lawaai leidt onder meer tot prikkelbaarheid, slaapstoornissen, zwaarmoedigheid, ... "Voorstanders van nachtvluchten schermen altijd met het argument dat er geen bewijzen zijn van gezondheidseffecten op lange termijn. Dat is géén excuus: alsof gezondheidsklachten op korte termijn wél te verdedigen zijn", vindt Staes. "30% van de Europeanen klaagt over geluidsoverlast. Elke Europeaan heeft recht op een goede nachtrust", zegt De Roo. "Die nacht moet straks in heel Europa hetzelfde zijn: van elf uur ’s avonds tot zeven uur ’s morgens. Op die manier is iedereen van een nachtrust verzekerd en voorkom je oneerlijke concurrentie." EEN JA-STEM VOOR DE ONTWERP-GRONDWET?! Echt verrassend is de Palacio's antwoord op de groene vraag overigens niet. Op 3 maart 2000 al liet de Commissaris aan De Roo weten dat de Commissie "er niet van overtuigd is dat uniforme en bindende regels voor exploitatiebeperkingen, zoals een verbod op nachtvluchten, welke van toepassing zouden zijn op alle luchthavens in de Gemeenschap, de meest uitgebalanceerde oplossing zouden vormen voor de lawaaiproblemen rond een bepaalde luchthaven. Evenals in het verleden dient dat soort besluiten op plaatselijk niveau te worden genomen." Dat standpunt is in 2,5 jaar niet gewijzigd: de luchthavens moeten het elk voor zichzelf maar uitmaken. Wie nog naar redenen zoekt om binnen afzienbare tijd 'Ja' te stemmen voor het ontwerp van de Europese Grondwet, vindt in geluidsoverlast door nachtvluchten een uitstekend argument. Als de lidstaten of Europa zelf er niet in slagen een verbod op nachtvluchten in te stellen, dan kunnen de EU-burgers misschien het recht in eigen hand nemen. 'Misschien' omdat pas met de goedkeuring van het huidige ontwerp van een Europese Grondwet die mogelijkheid ook daadwerkelijk zal bestaan. In dat geval kunnen gewone burgers Europese voorstellen afdwingen. "Het verzamelen van 1.000.000 handtekeningen is in Europees verband zeker mogelijk," besluit Staes. "Actiecomités van diverse Europese luchthavens hebben trouwens al de handen in elkaar geslagen tijdens een recente, groene Europese conferentie over het onderwerp. Alleen al in België zullen graag enkele honderdduizenden bereid zijn om zo'n petitie te ondertekenen. Groen! steunt zo'n initiatief en gaat graag mee de boer op om deze handtekeningen te velde te verzamelen."