Persberichten

AA
De Energie Unie: Het besluit over de toekomst van het Europese energiebeleid


Op woensdag 17 januari beslist het Europees Parlement over het toekomstige energiebeleid van de Europese Unie. Een unieke kans waar drie grote stukken wetgeving de basis kunnen vormen voor de ruggengraat van het Europese energiebeleid. Daarbij wordt het beleid op vlak van energiebesparing en duurzame energie tot 2030 vastgelegd. De groene fractie speelt in deze akkoorden een sleutelrol en levert de hoofdonderhandelaar in dit dossier.

Wat is een Europese Energie Unie?

Een grensoverschrijdend probleem vereist nu eenmaal een grensoverschrijdende aanpak. Om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen en tegelijkertijd de energieprijzen zo laag mogelijk te houden moeten we een robuuste en goed functionerende Europese energiemarkt uitbouwen. De nationale markten moeten daarvoor beter op elkaar afgestemd worden. Om dat te bereiken zullen Europese afspraken moeten gemaakt worden en dat gebeurt in wat we de Europese Energie Unie noemen.

Waar gaat het over in de praktijk?

De uitslag van deze stemmingen vormt het uiteindelijke onderhandelingsmandaat dat het Europees Parlement toegekend krijgt ten opzichte van de Europese lidstaten.

De aandacht zal vooral gaan naar de uiteindelijke hoogte van enerzijds de Europese doelstelling op vlak van duurzame energie en anderzijds de energiebesparingsdoelstelling voor 2030. Het gaat echter nog veel breder dan dat. Zo lijkt het erop dat het Europees Parlement een CO2 budget – het zogeheten Carbon Budget wil invoeren, een primeur in dit dossier.

Het grootste conflict binnen het Parlement betreft echter de criteria voor biobrandstoffen en het grootschalig stoken van hout voor energieopwekking. De belangen in dit dossier zijn enorm want 60% van de duurzame energie die in de EU wordt opgewekt is afkomstig uit biomassa. Een groot deel daarvan is echter absoluut niet goed voor het klimaat en helpt ons geen stap verder in onze gezamenlijke doelstellingen.

De hoekstenen

Drie onderdelen zijn bepalend:

1 De richtlijn voor energie-efficiëntie

  • Op welk percentage gaat het Europees Parlement inzetten?
  • Wordt het eveneens een verplichte doelstelling op nationaal niveau?

2 Het beheer van de Energie Unie

  • Een geïntegreerde Unie vraagt om planning en toezicht, die parameters worden in deze wetgeving vastgelegd
  • Het Parlement legt hoogstwaarschijnlijk vast dat de Europese Unie in 2050 CO2-neutraal moet zijn en dat er een CO2 budget moet komen

3 De duurzame energierichtlijn

  • Hier vindt het verhitte debat rond biomassa plaats. Laten we toe dat er op grote schaal hout wordt gestookt onder de naam hernieuwbare energie, terwijl we weten dat we hiermee geen stap vooruitzetten?​

Wat is de duurzame energierichtlijn?

Deze richtlijn legt vast hoeveel duurzame energie de EU minimaal moet opwekken, en onder welke randvoorwaarden. De huidige wetgeving loopt tot 2020 en dat is de reden waarom er nu een herziening plaatsvindt. Die herziening bepaalt de regels voor de periode 2021 – 2030.

Voor 2020 heeft de EU als doelstelling: het opwekken van een aandeel van 20% duurzame energie. Die doelstelling is vertaald naar bindende doelstellingen op nationaal niveau en zijn dus wettelijk bindend voor de Europese lidstaten.

De Europese landen namen sinds eind vorig jaar hun onderhandelingsposities in voor het nieuwe akkoord en hebben nu een doelstelling van minimaal 27 procent hernieuwbare energie voor 2030 bepaald. Dat is een groei van amper 7% op tien jaar tijd. Daarnaast willen ze ook liever af van het nationaal bindende karakter van de doelstellingen. Het Europees Parlement zal echter inzetten op aanzienlijk hogere doelstellingen, maar ook daar lijkt een kleine meerderheid voorstander te zijn om de nationaal bindende verplichtingen te laten varen.

Deze richtlijn legt ook enkele randvoorwaarden vast. Cruciaal daarbij is de bepaling wanneer iets als hernieuwbare energie beschouwd wordt, op het vlak van bio-massa is dit een heel relevant vraagstuk: beschouwen we het verbranden van bomen als hernieuwbaar terwijl we weten dat dit niet goed is voor het klimaat?

Bomen en voedselgewassen in elektriciteitscentrales

Het verbranden van houtpellets vormt een eerste belangrijk twistpunt op vlak van de bio-massa. Vaak gaat het om geïmporteerd hout uit bijvoorbeeld de VS waar hele bomen in een versnipperaar verdwijnen. Daarna worden de pellets verscheept naar onze centrales.

De uiteindelijke slachtoffers zijn oude bossen, de biodiversiteit, het klimaat en uiteindelijk wijzelf. Ook wetenschappers mengen zich in de discussie en roepen op om het Europese beleid flink aan te scherpen. Deze week kwamen meer dan 600 wetenschappers met een oproep om de voorstellen van de Europese groenen te steunen.

Een amendement bepaalt dat enkel energieopwekking uit afval en resthout meegeteld mag worden als hernieuwbare energie. Dan voorkomen we dat hele bossen op industriële schaal worden gerooid.

Dit voorstel stuit echter op veel weerstand uit Scandinavische hoek met als argument dat Europa zich bemoeit met een nationale beleidsbevoegdheid, met name bosbouw.

Een tweede groot discussiepunt betreft de voedselgewassen die aangewend worden als biobrandstof en met name palmolie.

Gewassen die in de EU geteeld worden en tot biobrandstof worden verwerkt, zijn vaak schadelijker voor het klimaat dan fossiele brandstoffen. De uitfasering van die biobrandstoffen ligt, vooral vanwege de enorme landbouwlobby, heel erg gevoelig.

De EU heeft in het verleden een erg ruime limiet gehanteerd inzake de hoeveelheid biobrandstof van landbouwgewassen die meegeteld mag worden als duurzame energie. In plaats van die bovengrens geleidelijk naar beneden te schroeven, lijkt een deel van het Europees Parlement (net als de EU-landen eind vorig jaar hebben duidelijk gemaakt), de vraag naar deze brandstoffen te willen stimuleren

Wint de landbouw het opnieuw van het gezond verstand?

Biobrandstoffen kunnen nu eenmaal wél een positieve bijdrage leveren in de strijd tegen klimaatverandering, daar gaat het niet om. Maar je moet dan wel de juiste soorten biomassa als grondstof gebruiken. Nu is dat niet het geval, en ook in dat geval wijzen wetenschappers continu op de averechtse gevolgen.

Wat gebeurt er na de stemmingen?

De Europese landen hebben vorig jaar hun onderhandelingsmandaten op de drie stukken wetgeving ingenomen. Nadat ook het Europees Parlement woensdag de positie op de drie dossiers bepaalt zullen de onderhandelingen met de Europese lidstaten over de uiteindelijke wetteksten van start gaan. Deze stemmingen zijn allesbepalend voor de startpositie van het Europees Parlement. Die onderhandelingen worden geleid die GroenLinks parlementslid Bas Eickhout.

Praktisch

De stemming vindt plaats op woensdag 17 januari tussen 12:30 en 14:30

Bekijk hier een Nederlandse documentaire die het onderwerp in de diepte behandelt.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?