Bescherming van dieren tijdens het vervoer binnen en buiten de EU

• 2019-02-13
• Voeding & landbouw Milieu & dierenwelzijn Europa in de wereld

Persbriefing.
 

Verslag:  Jørn Dohrmann (A8-0057/2019)

Verslag over de uitvoering van Verordening nr. 1/2005 van de Raad inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer binnen en buiten de EU van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling

•    Debat: 14/2/2019 - 9 uur
•    Stemming: 14/2/2019 - 12 uur

Terwijl Verordening 1/2005/EC bepaalde voorwaarden oplegt om dieren tijdens het transport beter te beschermen, blijven er ongerijmdheden bestaan en is de toepassing ervan in de praktijk bij wijlen bedroevend. Dieren blijven te veel stress hebben en daar zijn vele burgers terecht bezorgd om.

Groen Europarlementslid Bart Staes is blij met het gedetailleerde en vrij progressieve rapport: "We roepen de Commissie met aandrang op beter toe te zien op de naleving door de lidstaten en wie dat niet doet, wordt in gebreke gesteld! De boetes voor niet-naleving zijn belachelijk en kunnen fiscaal zelfs als kost ingebracht worden. Ze schieten hun doel alleszins voorbij, want dierenrechten blijven te vaak geschonden."

Struikelblokken voor de groene fractie in het EP zijn het transport van niet-gespeende kalveren, het onvoldoende checken van de gezondheid van de dieren (fit voor transport), onrealistische en onjuiste reislogboeken, grote verschillen tussen de lidstaten inzake controles en sancties, slechte omstandigheden bij transport over zee en bij controleposten aan de buitengrenzen, en de zorgwekkende omstandigheden van dieren wiens eindbestemming buiten de Unie ligt.

Positief is dat de landbouwcommissie het redelijk eens is met onze opmerkingen en zelfs het transport van levende dieren wil verbieden als derde landen niet dezelfde standaarden hanteren.

Voor de groene fractie in het EP mag het nog verder gaan: "Om het dierentransport écht te verbeteren is een ommezwaai nodig in het denken over voedselproductie. Er moet veel meer lokaal geproduceerd worden en het gebruik van plaatselijke en mobiele slachthuizen moet mogelijk worden. Wij pleiten voor het transport van geslachte dieren en karkassen, eerder dan van levend vee. In elk geval is industriële en massaproductie niet bevorderlijk voor dierenwelzijn".

Staes hoopt dat het rapport een meerderheid zal vinden in het halfrond. "Christendemocraten en sommige conservatieven zijn ronduit tegen de striktere naleving van de bestaande verordening. We zullen onze vraag tot het instellen van een onderzoekscommissie in het nieuwe Europees Parlement herhalen."

Achtergrond

Verordening 1/2005/EC moet ervoor zorgen dat dieren tijdens het transport niet gekwetst geraken of onnodig lijden. Ze is van toepassing op alle levende gewervelde dieren tijdens het transport, gerelateerd aan economische activiteit binnen de EU, en op alle zendingen die het douanegebied van de Gemeenschap binnenkomen of verlaten. De verordening legt ook alle verantwoordelijkheden vast van alle actoren die betrokken zijn in het transport van levende dieren tussen de lidstaten, of bij het binnen- en buitengaan van de Unie.

Het rapport dat op 14 februari 2019 ter stemming voorligt, stelt dat de lidstaten de Verordening 1/2005/EC niet voldoende of niet streng genoeg naleven in eigen land, en er ook niet voor zorgen dat de regels buiten de Unie worden nageleefd. Het Hof van Justitie bevestigt dat de regels ook voor de trajecten buiten de Unie gelden, bijvoorbeeld tot de eindbestemming buiten de EU-grenzen. Sommige lidstaten slagen er niet in de voorschriften na te leven, in die mate zelfs dat een inbreukprocedure zou moeten worden ingeleid door de Commissie.

Officiële gegevens zijn fragmentarisch en er is een gebrek aan goede indicatoren, hoewel het implementatieverslag onder meer gebruik maakt van rapporten van de lidstaten, FVO-audits  (het Food and Veterinary Office) en gegevens uit het TRACES-systeem.

In 2015 waren er in totaal 430.000 transporten met levende dieren. Slechts 35.000 daarvan betroffen de uitvoer van levende dieren naar derde landen. Uit gegevens blijkt dat de controles daalden van 2,3 miljoen in 2007 tot 1,3 miljoen in 2015, dit terwijl de inbreuken ongeveer stabiel bleven (14.000 in 2007 tot 20.000 in 2015).

Na burgercampagnes zoals #StopTheTrucks wilden leden van verschillende politieke families, waaronder ook de Groenen, mede op initiatief van de Animal Welfare Intergroup een onderzoekscommissie instellen om vermeende overtredingen en wanbeheer bij de toepassing van Verordening (EG) nr. 1/2005 van de Raad betreffende de bescherming van dieren tijdens transport in kaart te brengen.

223 EP-leden steunden het verzoek tot oprichting van zo'n onderzoekscommissie (artikel 198 van het Reglement van het EP). De Conferentie van Voorzitter weigerde dit verzoek voor te leggen aan de plenaire vergadering van het EP. Samen met een reeks andere groene collega’s spande ik hierover een rechtszaak aan bij het Europees Hof van Justitie. We aanvaarden niet dat de Conferentie van Voorzitters de stemming over de oprichting van een onderzoekscommissie niet aan de plenaire vergadering voorlegde.

Op 15 maart 2018 besloot de Conferentie van Voorzitters echter om in plaats daarvan een implementatierapport (INI) op te stellen, dat moest worden uitgevoerd door de landbouwcommissie van het Europees Parlement.

Inhoud

Na goed voorbereidend werk in de parlementaire commissies van Transport, Verzoekschriften en Milieu werd het sterke ontwerpverslag van de rapporteur Dohrmann (ECR) slechts enigszins afgezwakt door de EVP-leden van de landbouwcommissie.

In het verslag staat duidelijk dat de uitvoering onvoldoende was om de doelstellingen van Verordening (EG) nr. 1/2005 te waarborgen. Hij roept de lidstaten op om de naleving te verbeteren, de Commissie om handhaving te waarborgen en waar nodig inbreukprocedures tegen lidstaten in te leiden, en verzoekt de ombudsman tevens te verifiëren of de Commissie de handhaving van de verordening correct gebeurt.

Het rapport:

• benadrukt belangrijke uitvoeringsaspecten zoals de geschiktheid van dieren om te reizen, onnauwkeurige/onrealistische reislogboeken, ongeschikte voertuigen/vaartuigen. Merkt op dat het systematisch falen van bepaalde lidstaten om de verordening te handhaven heeft geleid tot oneerlijke concurrentie en pleit voor een geharmoniseerde EU-sanctie systeem. Verzoekt de Commissie een zwarte lijst van exploitanten van "herhaalde overtreders" op te stellen;
   
• pleit voor meer gegevensverzameling, gegevensharmonisatie (en rapportage aan het EP), via uitgebreidere inspecties door de lidstaten, ontwikkeling van een op risico's gebaseerd inspectieregime, technologie zoals geo-locatie om reislogboeken te verifiëren, verhoogde onaangekondigde steekproefsgewijze controles door Food and Veterinary Office. Evenzo pleit het voor betere communicatie tussen de lidstaten om te informeren over inbreuken;
   
• Geharmoniseerde normen voor voertuigautorisaties - nu aanbevolen door een centrale EU-autoriteit. Vraagt de Commissie om een lijst van havens op te stellen met adequate voorzieningen voor het inspecteren van dieren. Wil dierenartsen aanwezig op EU-exitpunten en op alle schepen waarmee dieren worden vervoerd;
   
• Wil dat reistijden 'zo kort mogelijk' zijn, rekening houdend met de EP-resolutie van december 2012. Lagere reistijden die de Commissie voor bepaalde soorten vaststelt. Evenzo pleit het voor meer gedetailleerde regels voor niet-gespeende dieren, met name de maximale reistijd van 8 uur voor niet-gespeende dieren;
   
• pleit voor een strategie voor de handel in vlees en karkassen, ook via regionale veehouderij, korte toeleveringsketen en directe verkoop, om de milieu- en dierenwelzijnseffecten te verminderen. Roept op tot steun voor slachting op het landbouwbedrijf, plaatselijke of mobiele slachthuizen, om de slachting nabij de plaats van opkweek aan te moedigen;
   
• Evenzo pleiten voor handel in sperma en embryo's in plaats van vervoer van fokdieren;
   
• dringt aan op volledige naleving van de uitspraak van het HvJ, dat welzijnsnormen moeten worden verzekerd tot de uiteindelijke bestemming, ook als die buiten de EU ligt. Merkt op dat de welvaartsnormen in derde landen vaak lager liggen, roept op om deze eisen in handelsbesprekingen te versterken;
   
• tenzij normen voor dierentransporten van derde landen in overeenstemming zijn met de EU-normen, moet vervoer worden onderworpen aan bilaterale overeenkomsten en als er geen gelijkwaardige normen kunnen worden gewaarborgd, dan moet de uitvoer van levende dieren worden verboden

Het rapport roept ook op om programma's voor religieuze slachting beschikbaar te stellen - en ook ervoor te zorgen dat het verdoven wordt gedaan vóór alle religieuze slachtingen.

Bart Staes,
Lid EP Groen