(20/12/06) Emissiehandel luchtvaart: Commissie geeft sector mooi eindejaarscadeau

• 2006-12-20

Het voorstel voor emissiehandel in de luchtvaart waarmee de Europese Commissie vandaag op de proppen is gekomen voldoet niet aan de hooggespannen verwachtingen. "Afgaande op haar oorspronkelijke mededeling en op de resolutie van het EP had de Commissie meer ambitie mogen hebben," zegt Bart STAES, Europees parlementslid voor Groen!. "Met de vertraging van een jaar voor niet-EU-vluchten is nog te leven, met het feit dat niet alle schadelijke stoffen die de luchtvaart uitstoot zijn opgenomen al veel minder. Maar de manier waarop rechten worden toegekend is beneden alle peil. Het principe de vervuiler betaalt, klopt hier in zoverre dat het de passagiers betreft. De tickets zullen afhankelijk van de lengte en duur van de vlucht enkele tientallen euro's duurder worden. Maar het vreemde is dat de luchtvaartmaatschappijen dit geld gewoon in eigen zak zullen steken omdat het gros van de emissierechten hen gratis is toebedeeld. Al met al is dit voorstel een mooi eindejaarscadeau van de Commissie aan de sector."

De EU is goed voor ongeveer de helft van de CO2-uitstoot van de internationale luchtvaart. Tussen 1999 en 2003 daalde de totale uitstoot binnen de EU met 5,5%. Deze van de internationale luchtvaart is in dezelfde periode gestegen met 73% of een jaarlijkse groei van 4,3%. Het aandeel van de totale uitstoot van het luchtverkeer bedraagt slechts 3%, maar de toename ervan ondermijnt de inspanningen van andere sectoren. Als er niets gebeurt aan deze toename zal de uitstoot tussen 1990 en 2012 gestegen zijn met 150%. Daardoor zal een kwart van de andere inspanningen wegsmelten.

Tegen 2011 moet elke vlucht van of naar een EU-luchthaven in het systeem worden opgenomen. Voor de andere vluchten gaan de regels een jaar later in. "Dit lijkt een kleine blijk van goede wil te zijn aan de VS, die Kyoto niet hebben ondertekend. Juridisch is dit niet nodig en politiek een beetje dom, maar als de EU tegen 2020 toch de beoogde 183 miljoen ton verminderde CO2-uitstoot haalt, dan zou ik daar waarschijnlijk niet over vallen," zegt Staes.

Maar vliegtuigen stoten niet alleen CO2 uit. Ze verspreiden ook stikstofoxiden (NOx), waterdamp (zie de condensatiestrepen) en sulfaat- en roetdeeltjes. "Het voorstel van de Commissie spreekt alleen over het verminderen van CO2. De andere stoffen komen weliswaar ter sprake in de overwegingen, maar die hebben niet dezelfde waarde als de eigenlijke artikels," weet Staes. "Wettelijk bestaan deze stoffen dus niet als het erop aankomt de schadelijke uitstoot van de luchtvaart te beperken. Maar ze zijn er natuurlijk wel. Meer nog: mbt. de uitstoot van broeikasgassen maken ze de luchtvaart minstens twee keer zo vervuilend als andere sectoren."

Is het verminderen van 183 miljoen ton CO2 dan geen gouden zaak? "Alle vooruitgang is welkom. Maar ook de luchtvaartindustrie zal het huidige voorstel een gouden zaak vinden. Zij zal 97% van de emissierechten gratis krijgen en slechts 3% via een veiling moeten aankopen. Toch zal zij waarschijnlijk niet aarzelen alle 'kosten' van die rechten toch door te rekenen aan de passagiers," aldus Staes. "Als de doelstellingen niet hoog genoeg zijn - sprake is van het gemiddelde tussen 2004 en 2006 - zal er bovendien niet bijgekocht moeten worden omdat de luchtvaartmaatschappijen gewoon geen extra schone lucht nodig zullen hebben als ze doorgaan op de manier waarop ze bezig zijn. Door de luchtvaart onder te brengen bij de gewone handel, en niet te voorzien in een apart schema, bestaat zelfs de mogelijkheid de uitstoot te laten toenemen, zo lang andere sectoren de hunne verminderen en de luchtvaart bereid is om rechten te kopen."

Pijnpunt is ook dat de Commissie - in tegenstelling tot het gewone Kyoto-plan - geen reductie vraagt van de uitstoot. Dat zou, samen met een voldoende lage drempel, nochtans een extra aansporing kunnen zijn voor de vliegtuigproducenten en -maatschappijen om het nut van schonere toestellen in hun portemonnee te voelen.

"Door alleen op CO2 te focussen en niet in te gaan op bv. een kerosinetax of een BTW-heffing op tickets heeft de Commissie geen totaalpakket. Het schijnt wel dat ze ook maatregelen in die zin te wil nemen. Als al die goede voornemens vroeg of laat bewaarheid worden, zit je dan evenwel weer met een amalgaam van regeltjes die een te verdedigen zaak doen verzuipen in een juridisch kluwen. Onze hoop is nu gericht op het parlement dat in juli van dit jaar een zeer vooruitstrevende resolutie over dit onderwerp goedkeurde. Benieuwd hoeveel daar na zowat twee jaar procederen nog van zal overblijven ..."