(14/10/04) Zespuntenplan voor Groen tanken - Plantaardige olie goedkoop en beter voor het milieu

• 2004-10-14

Europees Parlementslid Bart Staes (Groen!) lanceert vandaag 'Zes Punten voor Groen Tanken' op een presentatie van het gebruik van plantaardige olie als brandstof voor voertuigen in Planckendael, georganiseerd door de landbouworganisatie VAC. Met het zespuntenplan plan wil Bart Staes de regeringen in dit land aansporen biobrandstoffen te promoten. "Gezien de huidige prijs van de olie is dat gewoon een noodzaak," zegt Bart Staes. "Bovendien, de Europese Commissie waakt. We hebben tot het eind van het jaar om in orde te geraken met de richtlijn biobrandstoffen. Dat wordt krap." Volgens de Europese richtlijn biobrandstoffen moet ons land ervoor zorgen dat volgend jaar 2% van alle verkeersbrandstof bestaat uit biobrandstoffen. Tegen eind 2010 moet dat 5,75% zijn. Dat kan gaan van biodiesel uit koolzaad, over benzine vermengd met alcohol tot LPG gewonnen uit de vergassing van bomen. "Biobrandstoffen zijn geen mirakel, maar ze kunnen een belangrijke bijdrage leveren om het energieprobleem op te lossen," zegt Bart Staes. BELGIË LAAT MET OMZETTING "België heeft de Europese richtlijn nog steeds niet omgezet," zegt Groen! europarlementslid Bart Staes. "We hebben drie maand tijd en er is nog maar één maatregel aangekondigd om de twee percent te halen. Op de superministerraad van Gembloers werd beslist de accijnzen op milieuvriendelijke biodiesel en biobenzine te verlagen. Maar een KB om de accijnsverlaging realiseren laat nog op zich wachten." Met de accijnsverlaging kiest de federale regering voor de bevoordeling van mengsels van diesel met veresterde plantenolie (chemisch gewijzigde olie) en benzine met ethanol. De andere mogelijkheden van biobrandstoffen -- zoals pure plantaardige olie en de productie van bio-LPG -- worden over het hoofd gezien. "Nochtans bieden die heel wat voordelen, zowel op vlak van energievoorziening, milieu als voor de boeren," aldus Bart Staes. STEEDS MEER VLAAMSE WAGENS OP PLANTAARDIGE OLIE "Steeds meer Vlamingen rijden rond in een dieselwagen die is omgebouwd om op plantaardige olie te rijden. Die kunnen als het ware bij de boer op het erf gaan tanken. Dat willen we stimuleren. Er moeten premies komen om mensen aan te zetten hun wagen om te bouwen. Net zoals bij de inbouw van een LPG-tank moet hier over minstens 500 euro gaan." Voor de landbouwers moet het aantrekkelijker worden om energiegewassen te gaan telen. Dat biedt heel wat voordelen: het bezorgt hen een gegarandeerd inkomen, de teelt van koolzaad helpt erosie te bestrijden en de overschotten kunnen gebruikt worden als veevoeder. "Drie vliegen in één klap," zegt Bart Staes. "Natuurlijk moeten die biobrandstoffen zo milieuvriendelijk mogelijk geteeld worden. Het is niet bedoeling dat er massaal pesticiden en meststoffen gebruikt gaan worden om brandstoffen te telen." ALLE BUSSEN VAN DE LIJN OP PLANTAARDIGE OLIE De Europese biobrandstoffenrichtlijn legt ons land ook op om het publiek breed te informeren over de mogelijkheden van groene brandstoffen. Bart Staes: "Daarom stel ik voor alle bussen van De Lijn op pure plantenolie te laten rijden. Dat is een gedroomde promotiecampagne. Bovendien geeft het als voordeel dat de hele vloot bussen in één keer aangepast én onderhouden kan worden. Er is al een proefproject met één bus, maar dat moet uitgebreid worden. Als de Lijn zou overschakelen, zou dat heel wat expertise opleveren, die Vlaanderen erg goed van pas kan komen. Aandrijving met plantaardige oliën gaat belangrijk worden in de toekomst, we moeten ons daarop voorbereiden." GOEDKOPER, MITS ACCIJNSVERLAGING Een gemiddelde Vlaming die met een dieselwagen rijdt, kan makkelijk 200 euro per jaar besparen op de brandstofkosten. Bovendien hoeft het ombouwen van een gewone diesel niet veel te kosten. Wie het zelf doet, betaalt zo'n 100 euro. "Die investering heb je er binnen de zes maand uit", zegt Bart Staes. Vroeger bestond er twijfel over de rentabiliteit van biobrandstoffen. Biodiesel kost nu 1,07 euro per liter, gewone diesel 0,85. Maar als je de accijnzen op biobrandstoffen verlaagt, dan kost een liter biodiesel nog slechts 0,70 -- heel wat goedkoper dus. De hoge olieprijzen en de afhankelijkheid van de import van olie zorgen ervoor dat biobrandstoffen zeker een plaats verdienen in onze energiemix. Bovendien is het niet meer dan logisch dat biobrandstoffen worden vrijgesteld van accijnzen. Ze zorgen voor veel minder vervuiling, zijn niet schadelijk voor het klimaat, ze vervuilen niet bij ongelukken. Om het in economische termen te zeggen: de maatschappelijke kost is veel lager dan bij gewone diesel. Concludeert Bart Staes: "Met het zes puntenplan hoop ik zowel de Vlaamse als de federale regering tot actie aan te sporen. Biobrandstoffen zijn goed voor de luchtkwaliteit, voor de landbouwers en voor de werkgelegenheid. Zo'n kans mogen we niet laten liggen." GROEN TANKEN IN 6 PUNTEN 1. 'Stimuleer landbouwers om over te schakelen op de teelt van oliehoudende gewassen, zoals koolzaad, met landbouwpremies wanneer ze milieuvriendelijk telen' 2. 'Stimuleer de autoconstructeurs om nieuwe dieselauto's uit te rusten met motoren die op plantaardige olie kunnen rijden; Stimuleer garagisten om bestaande dieselwagens om te bouwen' 3. 'Stimuleer onderzoek naar biobrandstoffen.' 4. 'Voorzie een premie van 500 euro voor automobilisten die hun wagen willen laten ombouwen om plantaardige dieselolie te kunnen tanken.' 5. 'Haal de biobrandstoffen uit de juridische schemerzone.' 6. Oproep voor Vlaanderen: 'Laat de hele vloot bussen van De Lijn rijden op plantenolie.' **** VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE 'ZES PUNTEN VOOR GROEN TANKEN' ** Overschakelen op pure plantenolie? De plannen van de federale regering gaan momenteel niet verder dan gewone diesel te vermengen met biodiesel. Het is echter nog onbekend wat de gevolgen daarvoor zijn voor de bestaande tankstations. Pure plantaardige olie, biogas of bio-LPG komen in de voorstellen van de regering niet aan bod. Nochtans voorziet richtlijn 2003/30/EG dat ook die brandstoffen gepromoot moeten worden. Bij de productie van biodiesel wordt de plantaardige olie veresterd met methanol. Dat is een giftige stof, voornamelijk afkomstig uit de raffinage van aardolie. Pure plantaardige olie heeft als voordeel dat het lage transportkosten heeft: het kan letterlijk van op het erg van de boer in de wagen -- 'tanken kan op het erf'. Bovendien heeft pure plantenolie heeft de beste CO2-score en is er geen zware, ingewikkelde infrastructuur nodig: de boer kan het zelf. Het heeft bovendien een betere energiebalans (4,7) dan biodiesel (2,99), bioethanol (1,7) en diesel (0,97). (De energiebalans is de verhouding van energieopbrengst ten opzichte van het verbruik tijdens de productie). Het is bovendien mogelijk dat bepaalde brandstofleveranciers zich gaan specialiseren in deze producten, zoals dat bijvoorbeeld al in Zuid-Duitsland het geval is. ** Rijden we binnenkort allemaal op plantaardige olie? Neen, uiteraard niet. Dit is geen wondermiddel om de energiecrisis op te lossen, maar het kan helpen om de boeren hier aan een duurzaam inkomen te helpen, hun imago te verbeteren en helpen om aan onze energiebehoeften te voldoen met olie van eigen bodem. Teveel energiegewassen zou trouwens leiden tot monoculturen op onze velden, wat ook af te raden valt. Biobrandstoffen zijn echte wel een waardevolle aanvulling van de energiemix waarvan ons land afhankelijk is. De promotie van biobrandstoffen moet deel uitmaken van een mobiliteitsbeleid dat fietsen, wandelen en het gebruik van het openbaar vervoer stimuleert. ** Veroorzaken biobrandstoffen minder schadelijke uitstoot dan conventionele brandstoffen? Jazeker. Eerst en vooral is er de besparing van de broeikasgassen. De CO2 die vrijkomt bij de verbranding van biobrandstoffen is afkomstig van landbouwgewassen -- en wordt er nadien weer door opgenomen. Per hectare geoogste en geconsumeerde pure plantenolie wordt er 2,86 ton CO2 uitgespaard in vergelijking met gewone diesel. Komt daarbij dat ook de andere vervuilende gassen minder vrijkomen bij voertuigen op biobrandstoffen. De uitstoot van koolstofmonoxide (CO), roet en koolwaterstoffen lag 20 tot 30 procent lager bij biodiesel, ook de uitstoot van zwavelhoudende verbindingen die zure regen veroorzaken, lag bij biodiesel lager dan bij fossiele diesel. Er kwamen wel 10 procent meer zogenaamde NOx-en vrij, schadelijke stikstofhoudende verbindingen. Maar met gebruik van katalysatoren kan ook daar een mouw aangepast. ** Zijn er al ombouwkits te koop om de wagen op pure plantenolie te laten rijden? Op internet vind je al een aantal firma's die ombouwkits verkopen of zelf de omschakeling uitvoeren. Ook in Vlaanderen bestaan er verenigingen die ijveren voor de promotie van rijden op pure plantenolie, of die het gewoon doen voor het plezier. Pure Plant Oil: vzw ter bevordering van het gebruik van zuivere plantenolie ELSBETT: rijden met plantenolie Dieseltherm: ook bij vriestemperaturen Biocar: plantenolie in plaats van diesel ** Wat zijn de voordelen van de teelt van oliehoudende gewassen op eigen bodem? De Vlaamse kweek van koolzaad als bron voor de olie heeft een aantal uitgesproken voordelen: - de overschotten bij het persen van de olie kunnen als hoogwaardig diervoeder gebruikt worden. dat zal helpen de grootschalige invoer van soya te voorkomen. ook de massale kweek van maïs in Vlaanderen kan daardoor verminderd worden. - de afgestorven planten blijven liggen in de winter, wat erosie voorkomt - de boeren krijgen een ruimere taak; landbouwers worden ook energieboeren. - als op alle overtollige landbouwgrond brandstofgewassen zouden geteeld worden, dan zou dat voor Vlaanderen 8.000 hectare brandstofgewassen betekenen -- genoeg voor ongeveer 8000.000 liter brandstof. Maar dat cijfer kan oplopen. Heel wat gewassen worden momenteel geteeld en niet geoogst -- denk maar aan de jaarlijks weerkerende beelden van aardappelvelden die worden omgeploegd omdat het niet rendabel is de aardappelen te oogsten. ** Waarom meer onderzoek naar biobrandstoffen? Nu al is de uitstoot van biobrandstoffen minder schadelijk dan die van gewone diesel. Dat blijkt uit onderzoek van VITO. Door doorgedreven onderzoek naar de eigenschappen van motoren, katalysatoren en brandstof kan dat ongetwijfeld nog verbeteren. Maar binnen in België is het onderzoeksbudget voor biobrandstoffen beperkt, terwijl bijv. onderzoek naar kernenergie nog volop gesteund wordt. ** Moeten er koolzaadoliefabrieken komen om de brandstof aan te maken? Niet noodzakelijk. De landbouwers kunnen de olie persen 'op het erf', wanneer ze een kleine installatie aanschaffen. Dan kan er getankt worden bij de boer zelf. Maar er kan ook voor gekozen de olie op een centrale plaats te persen, in een soort koolzaadoliefabriek. Dan kan de olie verdeeld worden via de een aantal klassieke tankstations. ** Welke types biobrandstoffen behoren tot de mogelijkheden bij de omzetting van Richtlijn 2003/30, de biobrandstoffenrichtlijn? (a) Bio-Ethanol Bio-ethanol wordt al volop gebruikt in Brazilië en in mindere mate in de VS. Het wordt vaak als toevoeging aan benzine gebruikt. Ethanol heeft een lagere calorische waarde dan diesel, maar geeft een hoger motorrendement dankzij het relatief hoge zuurstofgehalte. Bovendien worden geen roet en minder stikstofoxiden gevormd. Ongeveer 52% van de mondiale ethanolproductie via fermentatie gebeurt in Brazilië op basis van suikerriet, waarvan 90% als brandstof gebruikt wordt. Andere grondstoffen zijn suikerbiet, granen, aardappelen. De kosten voor de ethanolproductie zijn hoog. (b) Biodiesel Biodiesel lijkt sterk op gewone diesel, maar wordt gemaakt uit plantaardige oliën (koolzaadolie, zonnebloemolie) of dierlijke vetten. Om een hoge brandstofkwaliteit te krijgen ondergaan deze oliën een chemische reactie met methanol en vormen zo methylester. De netto energieopbrengst van biodiesel is hoger dan van ethanol. Biodiesel kan zonder ingrijpende aanpassingen in gewone dieselmotoren gebruikt worden en is perfect mengbaar met fossiele diesel. Biodiesel is biodegradeerbaar, niet toxisch en heeft een laag gehalte aan zwavel en aromaten. De productiekosten zijn echter hoog. De federale regering wil vooral het gebruik van biodiesel promoten. Biodiesel kan trouwens ook uit afvalvetten gewonnen worden. De Brugse firma All Vet heeft een fabriek klaar om frituurvet en dierlijke vetten om te zetten in biodiesel. (c) BtL of Sunfuel Volgens het Duitse Fachagentur Nachwachsende Rohstoffen biedt de teelt van energiegewassen voor de productie van BtL (biomass-to-liquid of sunfuel) betere perspectieven, omwille van het groter brandstofpotentieel per hectare teelt. Hierbij wordt biomassa via een tussenstap van vergassing in vloeibare brandstof (sunfuel) omgezet. Daarbij is het voordeel dat 100% van de biomassa kan gevaloriseerd worden. Deze techniek staat echter nog in de kinderschoenen: in Duitsland wordt op dit ogenblik nog maar gewerkt aan één pilootproject voor de productie van sunfuel. Ook voor sunfuel zou de bestaande verdelingsstructuur zonder meer kunnen gebruikt worden. (d) Biogas Het Wuppertal Institut wijst ook op een groot potentieel voor de methanisering van biomassa. Biomasa zou dan omgezet worden in methaanhoudende gassen – auto’s zouden rijden op biogas. Maar hier is zeker nog een 10à 15 jaar technologische ontwikkeling voor nodig. Het winnen van vloeibare brandstof uit aardgas (gas-to-liquid of synfuel) biedt veel minder perspectief, maar wordt wel soms gepropageerd door oliemulti’s (zoals Shell) als alternatief voor de uitbouw van een nieuw tankstationnetwerk voor aardgas. Dit kadert in de strategie van veel olie- en autobedrijven : zoveel mogelijk het bestand systeem van auto’s en tankstations intact houden.