Ziekenhuisbacterie bij varkens (Schriftelijke vraag E-0245/07)

• 2007-03-07

De problematiek rond MRSA, ook bekend als de ziekenhuisbacterie, is al langer stof tot discussie, zeker voor de te nemen maatregelen om de verspreiding van de bacteriën tegen te gaan binnen de ziekenhuizen. De vaststelling in Nederland dat een groot deel van de varkensstapel drager is van de bacterie voorspelt niet veel goeds met betrekking tot de bestrijding en indijking van de MRSA-bacterie. Opvallend is dat de varkens die drager zijn van de bacterie niet ziek worden. Ook voor de voedselkwaliteit blijken er geen risico's te zijn omdat de overdracht van de bacteriën via de huid van de dieren gaat. Dit impliceert wel dat mensen die veelvuldig in contact komen met varkens blootgesteld worden aan de bacterie. Zo zijn er in Nederland en België reeds mensen, actief in de varkenssector, opgenomen met ernstige infecties veroorzaakt door de ziekenhuisbacterie. Besmetting met de bacterie is voor gezonde mensen niet schadelijk maar voor mensen met verminderde immunologische weerstand kunnen de gevolgen zeer ernstig zijn, tot zelfs dodelijk. Buiten een verder onderzoek van de veestapel en een mogelijke screening van de mensen in de varkenssector zijn er nog geen maatregelen getroffen.

Binnen het kader van de beschikking 90/424/EEG worden een reeks van maatregelen omschreven in geval van het uitbreken en verspreiden van bepaalde dierziekten zoals bepaald in de artikelen 3 lid1, 4, 5, 10. In dezelfde beschikking wordt in art. 29 financiële steun voorzien zodra er een invoering van communautaire voorschriften met betrekking tot zoönosen tot stand komt. In het voorstel ter wijziging van beschikking 90/424/EEG dat we terugvinden onder 2006/098 (CNS) komt zoönose meer aan bod; art.1 streepje 3, titel II. De artikelen 16 en 24 van 90/424/EEG werden vervangen met een accentverschuiving naar uitroeiing, bestrijding en bewaking van dierziekten en zoönosen. Zoönose is een ziekte veroorzaakt door de overdracht van ziektekiemen van dier naar mens, met ziekteverschijnselen tot gevolg bij de mens. De overdraagbaarheid van de ziekenhuisbacterie van varken op mens is uit vaststellingen in Nederland en België inmiddels aangetoond.

1. Heeft de Commissie weet van een dergelijke MRSA-contaminatie van de varkensstapel in België en Nederland? Zo ja, vindt zij de getroffen maatregelen afdoende?

2. Wat is de mening van de Commissie aangaande de toepasbaarheid van beschikking 90/242/EEG aangezien de dieren niet ziek zijn, en er dus geen sprake is van dierziekte, maar alleen maar drager zijn van de ziekenhuisbacterie die wel ernstige gevolgen voor de volksgezondheid met zich mee kan brengen?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS KYPRIANOU (2 maart 2007)

1. De Commissie volgt de problematiek rond de opkomst van Meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) of infectie met de ziekenhuisbacterie bij mens en dier op de voet. De specifiek bij varkens geïsoleerde MRSA-kloon (ST398) heeft slechts in een zeer beperkt aantal gevallen ziekte bij de mens veroorzaakt. Het gros van MRSA-infecties bij de mens wordt veroorzaakt door andere MRSA-klonen, waarvan varkens niet als dragers worden beschouwd. Het is daarom momenteel nog niet duidelijk wat de gevolgen voor de volksgezondheid en de mogelijkheden voor de beheersing van de ST398-kloon zijn.

De Nederlandse aanpak om van start te gaan met een grootschalig epidemiologisch onderzoek naar de aanwezigheid van ST398 bij varkens en andere boerderijdieren en vlees lijkt daarom de meest geschikte eerste stap te zijn. Controle van dieren en vlees wordt momenteel overwogen.

Wat dieren betreft, is er op Europees niveau al een aantal maatregelen getroffen om de ontwikkeling van antibioticaresistentie bij boerderijdieren tegen te gaan, zoals het verbod op het gebruik van groeibevorderende antibiotica als toevoegingsmiddel in diervoeders met ingang van 1 januari 2006.

Wat de volksgezondheid betreft, behoort preventie en bestrijding van overdraagbare ziekten als MRSA tot de taken van het Europees Centrum voor ziektepreventie en bestrijding (ECDC). Daarnaast financiert de Commissie via het volksgezondheidsprogramma het 'Europees systeem voor de surveillance van antimicrobiële resistentie' (EARSS), een internationaal netwerk van nationale bewakingsprogramma's voor het verzamelen van gegevens over de antimicrobiële resistentie van belangrijke bacteriële pathogenen als MRSA.

De Commissie erkent dat MRSA en andere zorggerelateerde infecties een grote belasting vormen voor de volksgezondheid en heeft een openbare raadpleging gehouden inzake strategieën om de patiëntenveiligheid te verbeteren door preventie en bestrijding van zorggerelateerde infecties in het kader van het initiatief van de Commissie om voorstellen te doen voor aanbevelingen inzake de preventie en bestrijding van zorggerelateerde infecties.

2. De lidstaten kunnen een beroep doen op cofinanciering door de Gemeenschap voor programma's ten behoeve van de bestrijding, uitroeiing of bewaking van dierziekten en zoönoses. Met betrekking tot zoönoses is de aan- of afwezigheid van klinische verschijnselen bij dieren niet relevant. MRSA staat echter niet op de lijst van ziekten die in aanmerking komen voor financiering uit hoofde van de bijlage bij Beschikking 90/424/EEC van de Raad. Daarom worden MRSA-programma's momenteel niet gefinancierd. We willen er echter nogmaals op wijzen dat het gros van de MRSA-infecties geen verband houdt met deze kloon en dat er derhalve andere meer geschikte maatregelen bestaan om MRSA-infecties bij de mens terug te dringen.