Situatie mensenrechten en milieu in Guatemala (Schriftelijke vraag E-2266/05)

• 2005-08-03

In het strategiedocument van de Europese Commissie over Guatemala (2002-2006) blijkt dat de steun voor de mensenrechten een van de prioriteiten is binnen het Europees steunprogramma voor dit land. Het gaat dan onder meer om een versterking van de overheidsinstellingen voor mensenrechten. Voorts bevat het rapport opmerkingen over bv. de strijd tegen corruptie of over sociale zuiveringen.

Dit strategiedocument bevat ook enkele aandachtspunten met betrekking tot milieu. Een ervan is de verbetering van het evenwichtig en duurzaam beheer van de natuurlijke rijkdommen, in het bijzonder water en bossen.

Recente rapporten van onder meer Amnesty International tonen aan dat de mensenrechtensituatie in Guatemala nog steeds niet gezond te noemen is. Het gaat onder meer over de moord op vrouwen, intimidatie van mensenrechtenactivisten en betogers tegen mijnbouw.

Ook zijn er berichten dat voor mijnbouw immens grote hoeveelheden water worden gebruikt, waarvan een deel wordt vervuild met cyanide dat wordt gebruikt om metaal te scheiden van gesteente. In tegenstelling tot wat het Verdrag nr. 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie, geratificeerd door Guatemala, zegt, werd de plaatselijke – hoofdzakelijk – inheemse bevolking niet geraadpleegd over de mijnconcessies tussen de staat en de multinationals.

Wat is het oordeel van de Commissie over de huidige mensenrechten- en milieusituatie in Guatemala?

Hoe beoordeelt zij het resultaat van haar inspanningen inzake mensenrechten en milieu zoals beschreven in het strategiedocument Guatemala 2002-2006?

Welke extra inspanningen zal de Commissie zich getroosten opdat Guatemala de mensenrechten zal eerbiedigen en duurzame ecologische ontwikkeling zal nastreven?

Welke maatregelen of diplomatieke stappen zal de Commissie nemen indien de Guatemaalteekse overheid niet dringend werk maakt van eerbiediging van de mensenrechten?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS FERRERO-WALDNER (3 augustus 2005)

Zoals benadrukt in de resolutie van het Parlement van 7 juli 2005 ziet Guatemala zich nog steeds geconfronteerd met een aantal uitdagingen op het gebied van de mensenrechten. Hierbij gaat het onder meer over een verslechterende openbare veiligheid, aanrandingen van vrouwen, toegenomen kinderhandel en illegale adopties, criminaliteit van jeugdbenden en het bestaan van parallelle machtsgroepen. De voorbije maanden zijn vertegenwoordigers van de rechterlijke macht en mensenrechtenverdedigers vaak aangevallen. Ongelijkheid en discriminatie tegen de inheemse bevolking blijven ernstige problemen; de rechterlijke macht en de nationale politie moeten dringend worden gemoderniseerd. Positieve aspecten daarentegen zijn een beperking van de strijdkrachten, publieke erkenning van de verantwoordelijkheid van de staat in de bloedbaden tijdens de gewapende strijd, het antiracistische besluit van het Hof in de zaak Menchu en de recente installatie van het VN-kantoor van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten.

In het licht van het voorgaande is voor het communautaire programma voor 2002-2006 voor Guatemala op het gebied van de mensenrechten en de democratisering 18 miljoen euro uitgetrokken. Dit programma omvat specifieke initiatieven om in te spelen op behoeften op korte termijn, zoals het sturen van een EU-waarnemingsmissie voor de verkiezingen van 2003 en de organisatie, in 2004, van een studiebijeenkomst op hoog niveau over de doodstraf, die tot doel had de congresleden ervan te overtuigen dat de doodstraf moet worden afgeschaft. Momenteel is de Commissie gestart met activiteiten van een meer gestructureerde aard, zoals de ondersteuning van de hervorming van het rechtswezen, de strijd tegen discriminatie van vrouwen, waarbij de aandacht vooral gaat naar inheemse vrouwen op het platteland, of de ondersteuning van het pas opgerichte kantoor van de Hoge Commissaris voor mensenrechten. Verwacht wordt dat deze samenwerkingsactiviteiten effecten zullen sorteren die verder strekken dan het tijdskader 2002-2006 waarop het strategiedocument over Guatemala betrekking heeft.

Aangezien het regeringsprogramma “Guate Verde”, dat tot doel heeft de milieudimensie te integreren in het programma voor economisch en sociaal herstel, nog maar pas van start is gegaan, gaat de milieusteun in het kader van het strategiedocument voor Guatemala voor 2002-2006 vooral naar modelactiviteiten. Voorts heeft de Commissie de capaciteit uitgebreid om ervoor te zorgen dat milieubescherming in de meeste samenwerkingsprojecten wordt geïntegreerd. In dit verband is het positief op te merken dat de regering momenteel een nationaal milieubeleid aan het opstellen is, in het kader waarvan het ministerie van Milieuzaken en Natuurlijke Rijkdommen waarschijnlijk een sleutelrol zal krijgen in het ontwikkelingsproces van Guatemala.

Voortbouwend op deze inspanningen wordt bij het strategiedocument voor Guatemala voor 2007-2013, dat momenteel wordt opgesteld, gestreefd naar complementariteit met en intensivering van de huidige inspanningen op het gebied van de mensenrechten en de duurzame ontwikkeling. In dit kader overweegt de Commissie gerichte steun te verlenen aan de meest uitgesloten bevolkingsgroepen (vrouwen, kinderen, jongeren en de inheemse bevolking). Op milieugebied is de Commissie van plan om duidelijke beleidsdoelstellingen en indicatoren vast te stellen die het mogelijk moeten maken om, voortbouwend op het nationale beleid van Guatemala, goede resultaten bij haar samenwerkingsactiviteiten te boeken, in overeenstemming met de verplichtingen die voortvloeien uit de internationale overeenkomsten die Guatemala heeft ondertekend. De Commissie zal ook nationale milieuprofielen opstellen, die de basis zullen vormen voor mogelijke acties op dit gebied. Tot slot zal de Commissie een actieve rol blijven spelen in de politieke dialoog en de beleidsdialoog van de EU met Guatemala, waarbij het de bedoeling is de aandacht te vestigen op en stimulansen te geven voor concrete maatregelen op cruciale gebieden als de mensenrechten en de duurzame ontwikkeling.