Nachtvluchten: Gevolgen van (extreme) geluidsoverlast, van onthouding van slaap en chronisch slaaptekort (Schriftelijke vraag E-3435/06)

• 2006-10-13

Het (bewust) onthouden van slaap aan mensen wordt door velen erkend als een folterpraktijk, vallend onder art. 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. In België alleen al sterven jaarlijks ruim 200 mensen extra door toedoen van de nachtvluchten. Talloze anderen die leven in de omgeving van luchthavens krijgen bovendien amper voldoende slaap. Een chronisch gebrek aan slaap leidt tot grote stress die ook op lange termijn gevolgen heeft: mensen verliezen hun mogelijkheid tot coherent denken en handelen, lijden aan hypertensie, ...

Niet alleen 's nachts overigens leidt geluidshinder tot problemen, maar ook overdag: zelfs wanneer mensen deze hinder niet subjectief ervaren (wat betekent dat ze er zich bewust van zijn dat ze onderworpen zijn aan hinder), maar ook objectief (ze menen geen hinder te ondervinden) blijken ze onderhevig te zijn aan tal van kwalen, veroorzaakt door de langdurige blootstelling aan lawaai.

Erkent de Commissie dat mensen die in de omgeving van een luchthaven wonen een ernstig nadeel ondervinden door de geluidshinder veroorzaakt door het voortdurende stijgen en landen van vliegtuigen?

Erkent de Commissie dat het aanzienlijk verminderen van (nachtelijk) vliegtuiglawaai betekent dat de kosten van de gezondheidszorg voor aandoeningen gerelateerd aan deze vorm van geluidshinder binnen de EU met miljarden euro's kunnen worden teruggebracht?

Erkent de Commissie dat het onthouden van slaap een methode is om mensen te folteren?

Erkent de Commissie dat mensen die leven onder het juk van de nachtvluchten kunnen lijden aan een chronisch slaaptekort dat dezelfde gevolgen heeft als het bewust folteren van mensen door hen hun slaap te onthouden?

Welke maatregelen zal de Commissie bijkomend (d.w.z. naast de al bestaande richtlijnen 2002/30/EG en 2002/49/EG) nemen om op Europees niveau tot een betere, meer aanvaardbare regeling te komen inzake de (nacht)vluchten en om zo te voorkomen dat duizenden mensen in de Unie zullen (blijven) lijden aan tal van geluidsoverlast gerelateerde kwalen en aan chronisch slaaptekort?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS DIMAS (11 oktober 2006)

Het luchtvaartverkeer op de grote communautaire luchthavens zal de komende decennia wellicht aanzienlijk toenemen. Ondanks de verlaging van de geluidslimieten voor vliegtuigen die zijn vastgesteld in het kader van de Internationale organisatie voor de burgerluchtvaart (OACI) ligt het dan ook in de lijn der verwachting dat steeds grotere bevolkingsgroepen die in de buurt van bepaalde luchthavens wonen, worden blootgesteld aan belangrijke geluidsoverlast, ook ’s avonds en ’s nachts.

De kennis over de gevolgen voor de gezondheid van blootstelling aan verkeerslawaai, met name van het luchtverkeer, wordt steeds beter gedocumenteerd. Uit studies die zijn uitgevoerd in het kader van communautaire onderzoeksprogramma's en publicaties die hierover beschikbaar zijn, blijkt dat vliegtuiglawaai, zowel bij chronische blootstelling aan geluidsoverlast als bij pieken van geluidshinder, tal van gevolgen heeft voor de gezondheid (hinder, verstoring van de slaap, afname van leervermogen, enz.). De Commissie werkt samen met de Wereldgezondheidsorganisatie verder aan een belangrijk project met betrekking tot richtsnoeren inzake nachtlawaai dat eind 2006 moet zijn afgerond. De Commissie is zich dan ook zeer goed bewust van het feit dat vliegtuiglawaai schadelijke gevolgen kan hebben voor mensen die in de buurt van luchthavens wonen. De externe kosten die voortvloeien uit blootstelling aan vliegtuiglawaai in de EU-15 worden geraamd op 1 à 3 miljard € per jaar.

De EU-wetgeving op dit gebied beoogt een hoge graad van bescherming van de gezondheid en het milieu te bereiken. De geldende communautaire richtlijnen beperken het geluidsniveau van vliegtuigen, bieden de lidstaten de gelegenheid het vliegverkeer aan banden te leggen afhankelijk van de geluidsemissie van vliegtuigen en eisen publicatie van geluidsbelastingkaarten en plannen om geluidsoverlast rond de grote burgerluchthavens te beheersen, met inachtneming van de evenwichtige aanpak waarvan de beginselen door de lidstaten zijn goedgekeurd in het kader van de OACI.

De Commissie moet in 2007 een eerste verslag voorleggen aan het Parlement en de Raad over de toepassing van Richtlijn 2002/30/EG betreffende de beperkingen voor het luchtverkeer, en vervolgens in 2009 een tweede verslag over de toepassing van Richtlijn 2002/49/EG inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai. De Commissie zal dan nagaan of nieuwe communautaire maatregelen nodig zijn, met name op basis van milieu-effectenbeoordelingen die de voordelen, kosten en gevolgen van de maatregelen moeten evalueren.

De Commissie overweegt eveneens in het kader van het zevende kaderprogramma voor onderzoek aanzienlijke middelen uit te trekken ter ondersteuning van de ontwikkeling van technologieën om vliegtuiglawaai te verminderen.