Mensenrechtensituatie in Zumsoi (Schriftelijke vraag E-2775/05)

• 2005-09-09

In antwoord op vraag E-0875/05 van 4 april 2005 geeft de Commissie te kennen op de hoogte te zijn van de militaire interventies in de stad Zumsoi. Ze merkt ook op dat de Russische ombudsman voor de mensenrechten gevraagd heeft om meer informatie over de vier mannen die in hechtenis zijn genomen en waarvan de Commissie op dat ogenblik veronderstelde dat deze nog in hechtenis waren.

Tot midden juni werden volgens de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial luchtaanvallen uitgevoerd op het gebied. Op 4 juli 2005 werd Abdul-Aziz Yangulbekov, hoofd van het lokale bestuur van Zumsoi, in tot op heden onopgehelderde omstandigheden vermoord. Er vielen die dag nog meer slachtoffers.

Welke inspanningen heeft de Commissie inmiddels ondernomen om meer informatie te krijgen over de vier gevangenen? Zijn deze nog in hechtenis en zullen zij een eerlijk proces krijgen?

Welke stappen zal de Commissie ondernemen om opheldering te krijgen over de moord op Abdul-Aziz Yangulbekov?

Tot welke concrete gevolgen heeft het overleg over mensenrechten tussen de Unie en de Russische autoriteiten inmiddels geleid? Indien er geen concrete gevolgen zijn, welke bijkomende actie zal de Commissie ondernemen om ervoor te zorgen dat de mensenrechten in de Noordelijke Kaukasus worden geëerbiedigd?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS FERRERO-WALDNER (6 september 2005)

1. De Commissie volgt van nabij de zaak van de vier mannen die in januari 2005 in het dorp Zumsoi zijn ontvoerd. Ondanks de pogingen om hen op te sporen en vrij te krijgen, is nog steeds niets bekend over hun situatie.

2. De moord op de heer Yangulbekov vormt het onderwerp van een strafrechtelijk onderzoek door de bevoegde instanties. De Tsjetsjeense autoriteiten beweren dat Tsjetsjeense rebelllen in camouflagekledij de heer Yangulbekov hebben gedood als provocatie om de inwoners van Zumsoi op te hitsen tegen de federale strijdkrachten. Volgens mensenrechtenorganisaties achten de inwoners van Zumsoi een gespecialeerde eenheid van de federale strijdkrachten verantwoordelijk voor de moord op de heer Yangulbekov, die naar verluidt de luchtaanvallen van de federale strijdkrachten op Zumsoi openlijk had veroordeeld.

3. De Commissie financiert via haar Europees initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR) de plaatselijke mensenrechtenorganisatie “Tsjetsjeens comité voor nationaal welzijn”, waarvan het juridisch team de zaak in samenwerking met de organisatie “Memorial” onderzoekt.

4. De ontvoering in Zumsoi van de heer Ilyas Azimov, die volgens de inwoners van Zumsoi en mensenrechtenorganisaties ten onrechte is beschuldigd van de moord op de heer Yangulbekov, hangt samen met bovengenoemde zaak. Na oproepen van mensenrechtenorganisaties op een recente door de Raad van Europa georganiseerde mensenrechtenconferentie is de heer Azimov vrijgelaten zonder dat een klacht tegen hem is ingediend.

5. Het mensenrechtenoverleg EU-Rusland, waarvan de eerste ontmoeting op 1 maart 2005 heeft plaatsgevonden, vormt een nieuw mechanisme waardoor de EU de mensenrechtenproblematiek diepgaand met de Russische autoriteiten kan bespreken. In het kader van dit overleg kan de EU vraagstukken aankaarten in verband met specifieke mensenrechtenkwesties, met inbegrip van de verdwijningen in Tsjetsjenië. Tijdens de volgende ontmoetingen, waarvan de eerste op 8 september zal plaatsvinden, zal de EU de stand van zaken van de ter sprake gebrachte kwesties onderzoeken teneinde de situatie ter plaatse te verduidelijken. Samen met andere leden van de Trojka zal de Commissie het standpunt verdedigen dat het overleg tot concrete verbeteringen van de situatie moet leiden.

6. De Commissie heeft de Noordelijke Kaukasus aangemerkt als prioriteit binnen haar mensenrechtenprogramma (EIDHR) en financiert thans verschillende projecten om de mensenrechten in de regio te verdedigen. De Commissie plant op dit ogenblik de financiering van een macroproject in het kader van EIDHR (duur ten hoogste twee jaar; begroting ten hoogste 2 miljoen euro) om de organisaties van het maatschappelijk middenveld bij te staan bij de bescherming van de mensenrechten in Tsjetsjenië en Ingoesjetië. De Commissie werkt voorts samen met de Raad van Europa (gezamenlijk programma voor de Noordelijke Kaukasus in het kader van EIDHR) om de Tsjetsjeense autoriteiten bij te staan bij het vestigen van de rechtsstaat en het beschermen van de mensenrechten in de republiek.