Kostprijs grensoverschrijdend spoorverkeer (Schriftelijke Vraag E-0226/08)

• 2008-03-28

Zoals de Commissie weet is het gebruik van de trein over grensoverschrijdende trajecten (overschrijding van grenspunten) in de Europese Unie duurder dan trajecten die niet grensoverschrijdend zijn.

1. Vindt de Commissie dit aanvaardbaar binnen haar beleid van de interne markt, het vrij verkeer van personen en dus het streven van de Unie om binnengrenzen af te schaffen?

2. Wat denkt de Commissie te ondernemen om dit fenomeen af te schaffen en binnen welk tijdskader zal zij hierover een initiatief nemen?

Ik verwijs hierbij naar het beleid aangaande Europees gsm-gebruik of Europese bankdiensten dat tariefverschillen omwille van grenzen verhindert.

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS BARROT (op 28 maart 2008)

Spoorwegondernemingen zijn commerciële bedrijven die in principe vrij bepalen welke tarieven zij commercieel levensvatbaar achten. De lidstaten kunnen de tarieven evenwel reguleren. Dit kan met name gebeuren door in het kader van openbaredienstverplichtingen tarieven vast te stellen die lager liggen dan de marktprijs.

Dat internationale treintarieven, voor grensoverschrijdende trajecten, soms hoger liggen dan binnenlandse kan worden verklaard door de volgende factoren.

De lage treintarieven in sommige lidstaten zijn het gevolg van prijsregulering, meestal in het kader van openbaredienstverplichtingen. Verschillende lidstaten hebben dergelijke verplichtingen ingesteld voor het binnenlands spoorvervoer.

Binnen de context van de algemene beginselen van het EG-Verdrag spelen de lidstaten een cruciale rol en beschikken zij over een ruime beleidsmarge om diensten van algemeen economisch belang aan te bieden, aan te besteden en te organiseren. De Commissie dient er in principe uitsluitend op toe te zien dat, teneinde ongeoorloofde concurrentieverstoring te voorkomen, de ingevoerde openbaredienstverplichtingen noodzakelijk en evenredig zijn (bijvoorbeeld compensaties). Kortom, en in antwoord op de eerste vraag van het geachte Parlementslid erkent de Commissie het recht van de lidstaten om, met inachtneming van de bepalingen van het EG-Verdrag, de tarieven voor het spoorvervoer vast te stellen door middel van openbaredienstverplichtingen.

Wat de verwijzing naar de bank- en GSM-diensten betreft, liggen de kosten om de IT-systemen in deze sector geschikt te maken om "de grens over te steken" wellicht aanzienlijk lager dan de kosten van de complexe operaties om een trein over de grens te laten rijden (wissel van locomotief, bestuurder, verschillend profiel, seingevingssysteem, stroomvoorziening, enz.). Dergelijke technische belemmeringen kunnen hogere grensoverschrijdende tarieven verklaren.

De tarieven voor trajecten die interne EU-grenzen overschrijden, liggen soms hoog bij gebrek aan concurrentie tussen de spoorwegondernemingen. Tot dusver is de markt voor personenvervoer per spoor slechts in beperkte mate opengesteld voor concurrentie. In het grensoverschrijdend spoorvervoer zijn er op dit moment slechts drie concurrentiemogelijkheden:

- via samenwerkingsverbanden kunnen spoorwegondernemingen elkaar toegang verlenen tot hun respectieve netwerken, eventueel met inbegrip van automatische doorvoerrechten;

- individuele lidstaten kunnen hun nationale spoorvervoersmarkt eenzijdig openstellen voor concurrentie;

- in bepaalde grensregio’s ontwikkelen twee of meer lidstaten samen grensoverschrijdende dienstverplichtingen ten behoeve van de passagiers. Dit gebeurt meestal om het vervoer beter af te stemmen op de regionale context.

In 2007 hebben de Raad en het Parlement afgesproken alle spoorwegondernemingen in de EU vanaf 1 januari 2010 het recht te verlenen in de hele EU grensoverschrijdende passagiersdiensten aan te bieden en is een belangrijke stap genomen naar een verdere opening van de markt. Dit betekent, in antwoord op de tweede vraag van het geachte Parlementslid, dat het internationaal personenvervoer per trein op grond van de communautaire wetgeving in 2010 wordt opengesteld voor concurrentie. De Commissie verwacht dat de situatie hierdoor zal verbeteren. Uiterlijk in 2012 zal de Commissie de volledige opening van de spoorvervoersmarkt opnieuw bekijken.