Invoegen van een cultuureffectenrapport of cultuurparagraaf in de Europese regelgeving

• 2005-01-06

Zowel het EG-verdrag (art. 151, lid 4) als het Ontwerpverdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa erkennen uitdrukkelijk het belang van cultuur en drukken de wil uit om de in Europa heersende culturele verscheidenheid te eerbiedigen en te bevorderen.

De keuze om beslissingen binnen het culturele domein over te laten aan de lidstaten is in dit opzicht dan ook zeer wel te verdedigen.

Daar staat tegenover dat veel Europese beslissingen, hoewel ze niet onmiddellijk verband houden met cultuur als beleidsbevoegdheid, een zware impact kunnen hebben op het culturele beleid van een lidstaat of regio. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan beslissingen inzake BTW-tarieven voor cultuurproducten, auteursrechten, e.d.

Erkent de Commissie dat Europese regelgeving die op het eerste zicht niet direct betrekking heeft op het beleidsdomein cultuur toch een grote invloed kan hebben op het cultureel gegeven als dusdanig?

Indien neen, welke argumenten gebruikt zij om haar visie te staven?

Indien ja, is zij bereid om maatregelen te nemen door bijvoorbeeld het invoeren van een cultuureffectenrapport (zie bijvoorbeeld het milieueffectenrapport) of een cultuurparagraaf (zie bijvoorbeeld de zogenaamde jeugdparagraaf in het Vlaamse Jeugdbeleid) zodat de wetgever verplicht wordt al zijn initiatieven te toetsen op hun gevolgen voor het culturele gegeven in de lidstaten en regio's? Indien zij deze daartoe niet genegen is, welke andere inzichten kan zij dan aanbrengen opdat met art. 151, lid 4 van het Verdrag in de praktijk van de wetgeving wel degelijk rekening wordt gehouden?

***

ANTWOORD VAN DE COMMISSIE

Zoals het geachte Parlementslid opmerkt, kunnen een aantal communautaire beleidsonderdelen die niet rechtstreeks met cultuur verband houden, wel degelijk een invloed op het culturele domein hebben. Toch waakt de Commissie krachtens artikel 151, lid 4, van het EG-Verdrag over de eerbiediging en de bevordering van de culturele verscheidenheid bij de tenuitvoerlegging van haar verschillende beleidsonderdelen.

Dit artikel biedt de mogelijkheid op alle gebieden waarvoor de Commissie bevoegd is, rekening te houden met culturele belangen. Zo heeft de Commissie in het kader van het concurrentiebeleid besluiten getroffen op het gebied van de overheidssteun aan de filmindustrie of inzake de vaste boekenprijs, waarbij met specifieke culturele aspecten rekening is gehouden. De Commissie heeft ook op diverse andere beleidsgebieden met cultuur rekening gehouden: bv. de richtlijn 'Televisie zonder grenzen', richtlijnen ter bescherming van het auteursrecht en naburige rechten, of het voorstel voor een actieprogramma op het gebied van levenslang leren.

Om alle burgers de kans te geven toegang tot het Europese cultuurlandschap te krijgen, heeft de Commissie in maart 2002 een portaalsite geopend die aan Europa en de cultuur is gewijd. Deze site dient de burger, culturele werkers, lokale, regionale of nationale instanties als leidraad door de diverse beleidsgebieden van de Unie die op de een of andere manier met cultuur samenhangen.

De Commissie is niet van plan nieuwe initiatieven te nemen zoals door het geachte Parlementslid genoemd. Zij is daarentegen voornemens de door artikel 151, lid 4, van het EG-Verdrag geboden mogelijkheden ten volle te benutten, en dit artikel, dat zijn deugdelijkheid heeft bewezen, pragmatisch ten uitvoer te leggen.

Ten slotte bepaalt ook artikel III-280 van de Grondwet, met name de bepalingen inzake cultuur, dat de Unie in haar activiteiten tot uitvoering van andere bepalingen van de Grondwet met culturele aspecten rekening dient te houden, vooral met het oog op de eerbiediging en bevordering van de culturele verscheidenheid in Europa.