Handelingsvrijheid van de NGO's in de noordelijke Kaukasus en doeltreffendheid van de humanitaire hulp van de EU (Schriftelijke vraag E-0367/06)

• 2006-03-30

*** Vraag ingediend samen met Marco Pannella (ALDE), Emma Bonino (ALDE), Charles Tannock (PPE-DE), Tunne Kelam (PPE-DE), Jan Wiersma (PSE), Bronislaw Geremek (ALDE), Toomas Ilves (PSE), Simon Coveney (PPE-DE) en Cecilia Malmström (ALDE) ***

De internationale nieuwsdienst van de BBC berichtte op 17 januari 2006 dat het Hooggerechtshof van de Republiek Ingoesjië twee Europese niet-gouvernementele organisaties (het "Centre for Peacemaking and Community Development" uit het Verenigd Koninkrijk, en "Help" uit Duitsland) verboden heeft hun activiteiten te ontplooien in een regio waar duizenden Tsjetsjeense vluchtelingen zijn samengestroomd.

De Russische federale regering heeft zich onlangs bij wet het recht toegekend om diepgaand in te grijpen in de activiteiten van de NGO's - met inbegrip van de internationale - op het gehele grondgebied van de Russische Federatie.

Op 13 december 2005 heeft de Commissie 6 miljoen euro beschikbaar gesteld voor steun aan de slachtoffers van de voortdurende crisis in de noordelijke Kaukasus. Dit besluit brengt het totale steunbedrag van de EU ten behoeve van deze regio op een totaal van 26,3 miljoen euro, het op vier na hoogste bedrag voor humanitaire steun op wereldvlak. Daardoor wordt de EU de grootste donateur in de regio.

Een groot deel van de humanitaire programma's van de EU in de noordelijke Kaukasus wordt beheerd door NGO's wier activiteiten zoals gezegd in sommige gevallen door de plaatselijke autoriteiten verboden kunnen worden.

1. Beschouwt de Commissie dit besluit van de Russische overheid niet als een onaanvaardbare inmenging in het beheer van de humanitaire activiteiten? Zo ja, wat is de Commissie van plan te ondernemen om de autonomie van de humanitaire sector in de noordelijke Kaukasus te waarborgen?

2. Meent de Commissie niet dat de doeltreffendheid van de humanitaire hulp in de regio in gevaar wordt gebracht door de recente Russische wetgeving betreffende NGO's? Zo ja, welke maatregelen overweegt zij om te garanderen dat de Europese humanitaire hulp adequaat, tijdig en doeltreffend terecht komt bij diegenen die de hulp nodig hebben?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS KROES (14 maart 2006)

De problemen die in de vraag ter sprake worden gebracht, zijn helaas niet nieuw in Ingoesjetië. Internationale niet-gouvernementele organisaties (ngo's) werden al herhaaldelijk door de Ingoesjetische autoriteiten onder druk gezet. Deze interferentie is uiteraard nadelig en zelfs onaanvaardbaar. Het is echter nog te vroeg om te oordelen of de ngo-wet zelf een impact heeft gehad op de humanitaire ngo's in de noordelijke Kaukasus, vooral omdat deze wet pas in werking treedt in april 2006.

De EU kan toch al tevreden zijn over de resultaten van haar tussenkomsten en die van de rest van de internationale gemeenschap, in het bijzonder de Raad van Europa en de Verenigde Staten. Dankzij deze tussenkomsten zijn de bepalingen in het originele wetsontwerp die de internationale humanitaire ngo’s wellicht verhinderd zouden hebben in de regio verder te werken, uit het definitieve wetsontwerp gehaald. Bijna alle internationale humanitaire ngo’s die in die regio werken, hebben al de status van vestiging of van vertegenwoordiging van een in het buitenland gevestigde ngo, wat de nieuwe wet nog steeds toelaat.

De Commissie zal de situatie op de voet blijven volgen, vooral wanneer de nieuwe wet in werking treedt. De EU is van plan de problematiek van de ngo-wetgeving ter sprake brengen tijdens de volgende besprekingen over mensenrechten met Rusland op 3 maart 2006, in overeenstemming met de EU-verklaring van 19 januari 2006.

De Commissie heeft de in de vraag geciteerde voorbeelden bekeken. Beide organisaties hebben nu blijkbaar een schikking getroffen met de Ingoesjetische autoriteiten. Het is interessant te weten dat de ngo-partners van het directoraat-generaal Humanitaire hulp (ECHO) verschillende manieren hebben beproefd om met dergelijke problemen om te gaan, zowel in Rusland als elders. De ngo’s onderhandelen in vele gevallen liever met de lokale overheden zonder ‘officiële’ tussenkomst van de Commissie. De Commissie is beschikbaar wanneer dergelijke organisaties hulp vragen (zoals wanneer de Commissie de problemen van de ngo's in de noordelijke Kaukasus besprak met de Russische autoriteiten in de marge van het bezoek van de trojka van missiehoofden onder het Britse voorzitterschap in oktober en november 2005).

De Commissie is niet van plan haar activiteiten in de noordelijke Kaukasus te verminderen, ondanks de huidige problemen. Integendeel, de Commissie heeft de Russische federale regering duidelijk gemaakt dat zij zich wil blijven engageren. Zij heeft onlangs 20 miljoen euro vrijgemaakt als een Speciaal Programma voor de noordelijke Kaukasus, bovenop de huidige humanitaire hulp. Dit moet vooral dienen voor herstel en rehabilitatie. De Russische autoriteiten zijn in principe akkoord gegaan met de uitvoering van zo’n programma en de Commissie probeert er vaart achter te zetten. Intussen zullen ECHO en zijn partners blijven aandringen op snelle en efficiënte humanitaire operaties in de noordelijke Kaukasus. De Commissie verwacht dat de actuele problemen tijdig zullen verminderen.