Europees beleid inzake nucleair afval in Rusland (Vragenuur Commissie - december 2002)

• 2002-12-17

Op 6 november 2002 raakte bekend dat de Europese Commissie vindt dat Euratom meer middelen moet kunnen vrijmaken voor onder meer de ontmanteling van nucleaire installaties in kandidaat-lidstaten.

Kan de Commissie meedelen welke extra maatregelen zij in dit nieuwe plan heeft voorzien teneinde bij te dragen aan de opruiming van nucleair afval op het Kola-schiereiland en meer in het bijzonder de sites met nucleaire duikboten in Moermansk, en of de Russische autoriteiten bij deze plannen zijn betrokken?

-------
Het Ministerie voor Atoomenergie van de Russische Federatie (Minatom) is verantwoordelijk voor de veilige opslag, verwerking en het opruimen van brandstof en radioactief afval dat vrijkomt bij het ontmantelen van de Russische kernonderzeeër- en ijsbrekervloot in het noordwesten van Rusland. De internationale gemeenschap hecht er groot belang aan dat deze activiteiten goed worden uitgevoerd.

Met een recent voorstel om het leningplafond te verhogen wil de Commissie bereiken dat Euratom leningen verstrekt die bedoeld zijn om het nucleair veiligheidsniveau te verbeteren van bestaande of nog te bouwen centrales en te assisteren bij het ontmantelen ervan in Midden- en Oost-Europese landen, o.a. Rusland.

De Commissie heeft een zeer actieve rol gespeeld bij het opzetten van hel "Noordelijk dimensie milieubeschermingsfonds" (NDEP). De Commissie heeft € 50 min als bijdrage toegezegd aan het fonds, waarvan € 40 min bestemd is voor het "nucleaire raam". Het voornaamste doel van het nucleaire raam van de NDEP is de Russische Federatie te helpen bij de meest urgente taken i.v.m. kernafval in noordwest-Rusland, o.a. de situatie bij de noordelijke vloot en de hoeveelheid in de regio opgeslagen nucleair afval, bijvoorbeeld in de baai van Andreeva.

De NDEP-stuurgroep (bestaande uit de Oost-Europa Bank, de Noordelijke Investeringsbank, de Wereldbank, de Europese Commissie en de Russische Federatie) heeft 16 kernafvalprojecten op het Kola-schiereiland voorgedragen, waarvan de totale kosten worden geraamd op ongeveer 500 miljoen euro. Minatom neemt deze projecten onder zijn hoede.

Het multilateraal kernenergiemilieuprogramma in de Russische Federatie (MNEPR) zal het juridisch bestek bieden om de belangrijkste rechtsvraagstukken aan te pakken in verband met westerse steun aan de Russische Federatie, in het bijzonder de toegang tot de plaatsen, vrijstelling van belasting en de aansprakelijkheid. Dat dit tot een goed einde wordt gebracht, is een randvoorwaarde voor het opzetten van kernenergieprojecten. Net als andere westerse donors en Rusland heeft de Commissie deelgenomen aan de onderhandelingen die hopelijk zullen leiden tot ondertekening van de MNEPR.

Op de Kananaskis-top in juni 2002 heeft de G8 een partnerschap opgezet tegen verspreiding van massavernietigingswapens en grondstoffen, o.a. projecten voor non-proliferatie, ontwapening, terrorismebestrijding en nucleaire veiligheid (ook op milieugebied). De ontmanteling van afgedankte kernonderzeeërs is in dit verband een prioriteit. De G8 zal 20 miljard dollar uittrekken om de komende tien jaar dergelijke projecten te ondersteunen.

Op 21 oktober van dit jaar is men het op de derde ministersconferentie over de noordelijke dimensie eens geworden over de richtlijnen voor het nieuwe actieplan voor de noordelijke dimensie.