De harmonisering van de MRL-normen voor pesticiden in uitvoering van verordening (EG) nr. 396/2005 (Schriftelijke Vragen E-5087/08 en E-5088/08)

• 2008-11-07

In uitvoering van Verordening (EG) nr. 396/2005 (1) moest de Commissie overgaan tot de harmonisering van de MRL’s voor pesticiden. Vanaf 1 september worden nieuwe Europese maximumnormen voor de aanwezigheid van pesticiden in voedingsproducten van kracht. PAN Europe, Greenpeace Duitsland en GLOBAL 2000 /Friends of the Earth Oostenrijk wezen er tijdens een persconferentie op 28 augustus op dat de door de Europese Commissie beoogde harmonisering ervoor zorgt dat de consumenten in grotere mate blootgesteld worden aan pesticiden, met alle gezondheidsrisico's vandien.

Pan Europe beweert dat de Europese Commissie telkens het land met de slechtste veiligheidsnorm uitzocht en vervolgens deze norm als nieuwe Europese standaard doordrukte. Deze praktijk zou in tegenspraak zijn met de tekst van de Verordening die expliciet stelt dat: “MRL's worden vastgesteld op het laagste niveau dat in alle lidstaten kan worden bereikt op basis van goede landbouwpraktijken.”

Wie de tekst van het parlementaire debat op 14 december 2004 tijdens de tweede lezing in het EP erop naleest, merkt dat het in elk geval in de bedoeling lag van de wetgever. Commissaris Kyprianou verklaarde: “Ik zou hier met nadruk willen wijzen op de grote betekenis van deze verordening voor de voedselveiligheid. We kunnen nu geharmoniseerde maximumresidugehalten in de EU vaststellen voor alle bestrijdingsmiddelen en alle landbouwproducten, en dat alles in één enkele wettekst die rechtstreeks van toepassing is op alle EU-burgers."

Greenpeace screende in een studie alle Europese pesticidenormen. Daaruit blijkt volgens experte Ulrike Kallee dat bijna 700 van de toekomstige maximumnormen voor fruit en groenten te hoog liggen. De toegelaten aanwezigheid pesticiden in appelen, peren, druiven, tomaten en paprika's is vaak zo hoog dat ze acute en chronische schade aan de gezondheid kan veroorzaken, in het bijzonder bij kinderen. De milieuorganisaties lanceerden ondertussen een geding tegen de Europese Commissie bij het Gerecht van Eerste Aanleg van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg.

1. Kan de Europese Commissie mij meedelen of zij de aantijgingen zoals in de hierboven vermeldde studies ondersteunt?

2. Welke maatregelen zal de Commissie ondernemen om de veiligheid van groenten en fruit absoluut te vrijwaren opdat ze geen chronische schade aan de gezondheid kan toebrengen, in het bijzonder voor zwakkere consumenten, zwangere vrouwen en kinderen?ee

3. Klopt het dat de Commissie bij de harmonisering van de MRL-niveaus inderdaad niet uitging van “het laagste niveau dat in alle lidstaten kan worden bereikt op basis van goede landbouwpraktijken”?

4. Welke waren de redenen om andere normen aan te nemen?

(1) PB L 70 van 16.3.2005, blz. 1.

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS VASSILIOU (op 6 november 2008)

De Commissie verwerpt de beschuldigingen van Greenpeace/Global 2000/PAN Europe in de studies waarnaar verwezen wordt.

De door deze organisaties gemaakte berekeningen zijn gedeeltelijk herhalingen van een eerste oppervlakkige, in maart 2007 gepubliceerde screening door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA)

De EFSA vermeldt in de conclusies en aanbevelingen van dat verslag (blz. 79) dat als de berekende blootstelling de ADI (1) of de ARfD (2) overschrijdt, er niet kan worden geconcludeerd dat de tijdelijke maximumresidugehalten (MRL's) noodzakelijkerwijs onveilig zijn. Er moeten dan verbeterde berekeningen gebaseerd op meer realistische blootstellingscenario's worden uitgevoerd. Tussen maart 2007 en maart 2008 hebben de Commissie, de lidstaten en de EFSA dergelijke meer realistische berekeningen uitgevoerd, gebruikmakend van aanvullende informatie van de lidstaten. Deze informatie werd door de Commissie opgevraagd telkens als de eerste ruwe berekening een overschrijding van de ADI of ARfD vertoonde. Ze bevatte onder andere gegevens over de verwerking van producten die niet rauw worden gegeten (suikerbieten, granen, koffiebonen), over de verspreiding van residuen tussen de schil en het vruchtvlees (banaan, ananas) en preciezere informatie over de waarschijnlijk aanwezige residuen. Nieuwe, geactualiseerde informatie over de toxicologie was daarenboven voorhanden via het evaluatieprogramma voor gewasbeschermingsmiddelen van de EU. Er zijn verschillen tussen de screeningresultaten zoals door Greenpeace/Global 2000/PAN Europe voorgelegd en de definitieve veiligheidsbeoordeling die de Commissie gebruikt bij het vastleggen van de tijdelijke MRL's omdat deze extra informatie niet gebruikt is in de berekeningen die deze organisaties hebben gemaakt.

De maatregelen die de Commissie neemt om de veiligheid van de consument inzake groente en fruit te waarborgen, zijn de volgende. De Commissie stelt alleen MRL's vast als deze volgens het EFSA-model voor alle EU-consumentengroepen als veilig worden beschouwd. De Commissie actualiseert de MRL's zodra er nieuwe informatie beschikbaar is. In juli 2008 heeft de Commissie aan de EFSA gevraagd om de risicobeoordeling voor vijftien bestrijdingsmiddelen te actualiseren, omdat er nieuwe toxicologische informatie over was. Sinds 2005 werkt de EFSA op verzoek van de Commissie aan de ontwikkeling van een methodologie voor cumulatieve risicobeoordeling (het risico op blootstelling aan verscheidene bestrijdingsmiddelen met eenzelfde werking). Zodra ze beschikbaar is, zal de Commissie deze methodologie toepassen bij het vastleggen van MRL's.

De Commissie gaat niet akkoord met de stelling dat consumenten door de harmonisering aan meer bestrijdingsmiddelen zullen worden blootgesteld. De harmonisering was in de eerste plaats gebaseerd op de bestaande situatie in elke lidstaat inzake het gebruik van bestrijdingsmiddelen aan de hand van meer dan twintig lijsten van nationale MRL's. Voor veel combinaties gewas/bestrijdingsmiddel verschilden deze MRL's van lidstaat tot lidstaat, ondanks het vrije verkeer van landbouwproducten op de EU-markt. Tijdens de procedure van de risicobeoordeling voor 96 bestrijdingsmiddelen werden een of meerdere MRL's niet veilig bevonden voor alle EU-consumentengroepen, waaronder kinderen, en moesten ze worden verlaagd. Bijgevolg moesten de nationale toelatingen voor het respectieve gebruik van deze bestrijdingsmiddelen op bepaalde gewassen worden ingetrokken. Voor 176 andere bestrijdingsmiddelen hebben de lidstaten voor de EFSA-screening was begonnen alle andere toepassingen uit eigen beweging stopgezet. Daarom leidt harmonisering voor de consument in de EU tot een algehele vermindering van blootstelling.

Bij het harmoniseren van de MRL's gebruikte de Commissie als basis "het laagste bereikbare peil dat in overeenstemming is met goede landbouwpraktijken in alle lidstaten". In de verdeling van de bevoegdheden overeenkomstig Richtlijn 91/414/EEG (2) over het op de markt brengen en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, is niet de Commissie maar zijn de lidstaten verantwoordelijk voor de nadere bepaling van de landbouwpraktijk voor elke combinatie van plaag/gewas/bestrijdingsmiddel dat tot het laagst bereikbare residupeil op hun grondgebied leidt. Omdat plagen en de verliezen die ze veroorzaken in elke lidstaat verschillend zijn, worden niet alle gewassen in de EU met dezelfde hoeveelheid bestrijdingsmiddelen behandeld. Het "laagste bereikbare peil dat in overeenstemming is met goede landbouwpraktijken in alle lidstaten" is daarom het peil in de lidstaat met de meest kritieke landbouwpraktijk.

(1) ADI: aanvaardbare dagelijkse inname, de hoeveelheid van een chemische stof (uitgedrukt in mg per kg lichaamsgewicht per dag) die tijdens het hele leven kan worden geconsumeerd. [Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), 1997]

(2) ARfD: acute referentiedosis, de hoeveelheid van een chemische stof (uitgedrukt in mg per kg lichaamsgewicht per dag) die over een korte periode, bv. een maaltijd, kan worden geconsumeerd. (WHO, 1997)

(3) Richtlijn 91/414/EEG van de Raad van 15 juli 1991 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen, PB L 230 van 19.8.1991.