Damprojecten in de Mekong rivier (Schriftelijke Vraag E-1549/08)

• 2008-05-13

In november 2007 uitten 201 organisaties en individuen hun ongerustheid over de goedkeuring om de haalbaarheid te bestuderen van de bouw van zes grote damprojecten in de Mekong rivier.

In 2004 beschouwde de Mekong River Commission de bouw van dammen in de rivier als “de grootste bedreiging voor de toekomst van de vissen in de rivier en voor de visbouw”. Maar de Commissie blijft echter stil als het gaat om het aanmanen van staten om de nodige voorzorgsmaatregelen en sturende maatregelen te nemen.

Volgens art. 7 van het Mekong akkoord uit 1995 is de Mekong River Commissie echter verplicht alle inspanningen te ondernemen om schadelijke effecten op het leefmilieu te vermijden of te minimaliseren tijdens de industriële ontwikkeling van de Mekong River.

In 2007 ontving de MRC van de Europese Commissie ongeveer 400.000 dollar aan financiële steun. De Zweedse overheid drukte reeds haar bezorgdheid uit. De ‘Development Today’ publiceerde in 2007 (nr. 19/2007) een bericht volgens welk Zweden de MRC vroeg een meer proactieve rol op te nemen in het monitoren van de negatieve milieu — en sociale effecten van damprojecten in de regio.

— Kan de Commissie mij de houding, reden en intenties uitleggen van haar ondersteuning van de Mekong River Commission?

— Is de Commissie op de hoogte van de brief van 201 organisaties en individuen aan de Mekong River Commission en steunt ze de oproep dat de MRC meer ondersteuning zou moeten verlenen en toezicht houden op de ontwikkeling van industriële projecten in de Mekong Rivier en omgeving?

— Heeft de Commissie reeds met de MRC overlegd over haar verplichtingen die voortvloeien uit het Mekong Akkoord van 1995 en die onder andere inhouden een proactieve rol in het monitoren van de effecten van damprojecten, en communicatie met NGOs? Indien niet, is de Commissie dit van plan?

— Is de Commissie van plan om de financiële ondersteuning aan de Mekong River Commission te beoordelen en te herzien? Indien niet, zal de Commissie de acties van de Mekong River Commission nauwlettend in het oog houden en bijsturen waar nodig?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS MICHEL (op 7 mei 2008)

De financiële steun van de Commissie aan de Mekong River Commission (MRC) betreft de deelname in een beperkte component van het MRC-programma voor overstromingsbeheer en risicobeperking, waaraan de Commissie krachtens de verordening inzake humanitaire hulp[1]heeft bijgedragen uit haar begrotingslijn voor rampenparaatheid (DIPECHO). Het gaat om een multidonorprogramma dat ook wordt gefinancierd door de Verenigde Staten, Duitsland, Nederland, Japan, Denemarken en de Aziatische Ontwikkelingsbank.

De steun van de Commissie is toegespitst op capaciteitsopbouw via opleiding en workshops en de opstelling van plannen voor overstromingsparaatheid ten behoeve van autoriteiten op provinciaal, districts- en gemeentelijk niveau in een aantal provincies gelegen langs de benedenloop van de Mekong in Cambodja, Laos, Vietnam en Thailand. Dit programma, dat grotendeels wordt uitgevoerd in samenwerking met het Aziatische centrum voor rampenparaatheid (ADPC), de belangrijkste organisatie in de regio wat opleiding en capaciteitsopbouw betreft, is een van de weinige "regionale" projecten die worden gefinancierd uit de begrotingslijn DIPECHO, die meestal wordt aangewend voor lokale projecten voor rampenparaatheid in rampgevoelige gebieden.

De steun van de Commissie voor het programma overstromingsbeheer en risicobeperking bedraagt 283 027 euro, wat nauwelijks 4% van het totale programma vertegenwoordigt. Schadebeperkende maatregelen zoals de bouw van dammen vallen buiten de bijdrage van de Commissie.

In november 2007, enkele dagen voor de twaalfde bijeenkomst van de raadgevende groep van ontwikkelingspartners van MRC, heeft het maatschappelijk middenveld onder leiding van TERRA een brief gezonden naar de donoren, waaronder de Commissie. In die brief gaven de maatschappelijke organisaties uiting aan hun bezorgdheid over het effect van de ontwikkeling van waterkrachtcentrales langs de Mekong op het milieu en de inkomsten van de plaatselijke gemeenschappen. Samen met de ontwikkelingspartners heeft de Commissie de MRC verzocht haar capaciteit en instrumentarium voor programmacontrole te versterken. De verbeterde controlemechanismen moeten in de eerste plaats inspelen op de dringende noodzaak om de uitvoering en de impact van de MRC-programma's van dichterbij te volgen.

Op bovengenoemde bijeenkomst hebben de ontwikkelingspartners, waaronder de Commissie, een gezamenlijke verklaring over de volgende twee punten uitgesproken: 1) de noodzaak van de organisatorische hervorming van MRC en 2) de ontwikkeling van het stroomgebied en de rol van MRC. In verband met dit tweede punt hebben de ontwikkelingspartners MRC opgeroepen ten volle gebruik te maken van haar capaciteiten, instrumenten en taken om de plannen voor de ontwikkeling van waterkracht te evalueren vanuit een oogpunt van grensoverschrijdende ecologische, economische en sociale effecten in de geest van de overeenkomst van 1995. De ontwikkelingspartners toonden zich ook bezorgd dat de openbare en particuliere betrokkenen niet werden geraadpleegd en dat onvoldoende aandacht werd besteed aan het cumulatieve effect van de dammen op de visserij en de voedselzekerheid. De ontwikkelingspartners hebben er voorts bij MRC op aangedrongen het hervormingstempo op te voeren en onmiddellijk maatregelen te treffen in verband met de raadpleging van het maatschappelijk middenveld.

Op dit ogenblik verstrekt de Europese Commissie geen financiële steun aan MRC op grond van de verordening betreffende het instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)[2]. Wat eventuele toekomstige DCI-steun voor MRC betreft, wil de Commissie zich kunnen vergewissen van vorderingen bij de organisatorische hervormingen, met inbegrip van controle op de programma-uitvoering, en vorderingen op weg naar de duurzame ontwikkeling van het stroomgebied, met inbegrip van correcte overlegprocedures en uitgebreide effectbeoordelingen.

Wat de financiering krachtens DIPECHO betreft, zal de Commissie de voorstellen die MRC in het kader van het nieuwe DIPECHO-actieplan 2008-2010 indient, op basis van voorbije en huidige prestaties beoordelen. Alle eerdere MRC-activiteiten die in deze context zijn gesteund, zijn op de voet gevolgd, net zoals alle andere projecten die uit deze begrotingslijn worden gefinancierd. Ingeval verdere steun aan een MRC-programma zou worden verstrekt, zal de Commissie vanzelfsprekend doorgaan met de grondige controle van de door haar gefinancierde componenten.

[1] Verordening (EG) nr. 1257/96 van de Raad van 20 juni 1996 betreffende humanitaire hulp, PB L 163 van 2.7.1996.

[2] Verordening (EG) nr. 1905/2006 van het Parlement en de Raad van 18 december 2006 tot invoering van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking, PBJ L 378 van 27.12.2006.