Concurrentievervalsing en staatssteun voor noodlijdende luchtvaartmaatschappijen

• 2001-10-01

De vijftien EU-ministers van Financiën hebben op zaterdag 22 september beslist niet langer directe staatssteun toe te laten voor Europese luchtvaartmaatschappijen. De tekst van de ministers stipuleert ook nadrukkelijk dat "algemene overheidshulp aan onrendabele maatschappijen uitgesloten is" en dat de voorgestelde maatregelen met precisering van de bedragen moeten worden gemeld aan de Europese Commissie. Ter compensatie voor de economische gevolgen van de dramatische gebeurtenissen in New York en Washington mogen de EU-lidstaten hun nationale carriers wel financieel helpen om de stijgende verzekeringspremies op te vangen. Artikel 87 van het EU-verdrag bepaalt nadrukkelijk dat er steunmaatregelen mogelijk zijn bij "natuurlijke rampen of andere buitengewone gebeurtenissen". Op korte termijn en voor één maand kunnen de EU-regeringen zelf de dekking verzekeren van schade aan derden veroorzaakt door oorlog of terrorisme. De Verenigde Staten voorzien een staatssteun van 15 miljard US dollar, waarvan 5 miljard US dollar aan directe steun, voor de noodlijdende Amerikaanse luchtvaartindustrie. Op z'n minst de directe steun lijkt in strijd met de bepalingen van de Wereldhandelsorganisatie. Bovendien versterken deze omvangrijke steunmaatregelen de concurrentiepositie van de luchtvaartindustrie ten opzichte van andere, vaak milieuvriendelijkere, transportmodi. In de luchtvaart worden nauwelijks externe kosten doorgerekend. Er bestaan geen accijnzen op kerosine (vliegtuigbrandstof) en er wordt geen BTW geïnd op vliegtuigtickets.

Acht de Commissie de Amerikaanse staatssteun van 15 miljard US dollar, waarvan 5 miljard US dollar aan directe steun, voor de noodlijdende luchtvaartindustrie in overeenstemming met de bepalingen van de Wereldhandelsorganisatie? Zo ja, welke argumenten hanteert de Commissie om dit standpunt te staven? Zo neen, zal de Commissie een procedure aanhangig maken bij de Wereldhandelsorganisatie, gezien de schending van de WHO-bepalingen inzake de vrije markt? Welke maatregelen zal de Commissie nemen om te komen tot eerlijke concurentieverhoudingen tussen de diverse transportmodi, gezien de verdere versterking van de concurrentiepositie van de luchtvaartindustrie door bovengenoemde steunmaatregelen en de negatieve weerslag daarvan op mens en milieu?