AA
Aanhoudende wereldwijde toename van bijensterfte (Schriftelijke Vraag E-1387/08)

Mij bereiken steeds meer berichten dat de bijensterfte in Europa steeds ernstigere proporties aanneemt. De universiteit van Gent meldt dat in haar kolonies deze winter 40% van de bijen gestorven is, meer dan twee keer zo veel als normaal. Bovendien beschikt de universiteit over vergelijkbare berichten uit het hele land. Ook in Frankrijk is het sterftecijfer dramatisch toegenomen tot 56%, in Zwitserland zelfs tot 60%. Het toenemende sterftecijfer werd voor het eerst in oktober 2006 in Amerika waargenomen, waar aan de westkust al ongeveer 60% en aan de oostkust zelfs ongeveer 70% van de bijen is gestorven. Dit cijfer neemt wereldwijd toe en bereikt ondertussen ook in Europa een zorgwekkende hoogte.


Volgens de berichten zijn de precieze oorzaken nog niet duidelijk. Weliswaar bestaan er al talrijke thesen uit de wetenschap en het onderzoek, die de verantwoordelijkheid bijvoorbeeld bij parasieten, virussen, schimmels, pesticiden of de klimaatverandering met de daarmee gepaard gaande opwarming van de aarde leggen. Toch is nog steeds niet bekend of in elk land en elke regio dezelfde factoren doorslaggevend zijn.


De gevolgen van de bijensterfte zijn dramatisch: door het tekort aan honing zijn de prijzen voor honing binnen één jaar al met 60% gestegen. Veel ernstiger is echter het effect van deze massasterfte op de landbouw. Volgens professor Jacobs (universiteit Gent) zijn bijen verantwoordelijk voor tweederde van onze voedselketen, waardoor het gevaar van hongersnood door de bijensterfte toeneemt. Ook de economische schade is nog niet te overzien, maar volgens deskundigen loopt die al in de miljarden.


1. Wat is de stand van zaken van het door de Commissie gesteunde onderzoeksproject over dit onderwerp en hoe beoordeelt de Commissie dit project, in het bijzonder gelet op de vraag naar de oorzaken en onder verwijzing naar het antwoord op vraag P-3387/07?


2. Zijn (eventueel op grond van onderzoeksresultaten) verdere maatregelen genomen, of gepland, die de oorzaken van de bijensterfte ophelderen en behandelen? Zo ja, welke en zo nee, waarom niet?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS POTOCNIK (op 29 april 2008)

De Commissie is zich bewust van de verhoogde sterfte bij honingbijen in Europa en elders en erkent de complexiteit van het probleem, waarbij uiteenlopende factoren een rol kunnen spelen.


De Commissie verleent steun voor een aantal onderzoekprojecten uit hoofde van het zesde kaderprogramma (KP6) en is voornemens steun te verlenen voor verder onderzoek in het kader van KP7.


Een specifiek op dit probleem gericht onderzoekproject in KP6 is het programma voor Voedselkwaliteit en ‑veiligheid “Bijen in Europa en duurzame honingproductie” BEE SHOP[1]. In het kader van dat programma richten negen Europese groepen voor onderzoek in verband met honingbijen hun aandacht op honingkwaliteit, pathologie, genetica en gedrag. Daarnaast is in het kader van de wetenschappelijke beleidsondersteuning steun verleend voor de specifieke ondersteuningsactie BRAVE, wat staat voor “Bee Research And Virology in Europe” (Bijenonderzoek en –virologie in Europa). In het kader van die actie werden twee grote multidisciplinaire conferenties[2]georganiseerd met deskundigen die fundamenteel en toegepast onderzoek op bijen verrichten, deskundigen in virologie, diagnose, immunologie en epidemiologie, en deskundigen in internationale handel, beleidsformulering en beoordeling van ziekterisico’s.


Een ruimere aanpak wordt geboden in het KP6-project ALARM (Assessing Large-scale environmental Risks for biodiversity with tested Methods – Beoordeling, met beproefde methoden, van grootschalige ecologische risico’s voor de biodiversiteit), dat gericht is op de beoordeling en de voorspelling van wijzigingen in de biodiversiteit en in de structuur, de functie en de dynamiek van de ecosystemen. Met name wordt een beoordeling gemaakt van de risico’s die worden veroorzaakt door klimaatverandering, in het milieu voorkomende chemische stoffen, biologische invasies en verlies aan bestuivingsvermogen in de context van de huidige en de toekomstige Europese bodemgebruikspatronen. De module in verband met bestuivers heeft tot doel:


- te berekenen welke wijzigingen in de verspreiding zich voordoen bij de belangrijkste groepen bestuivers in Europa;

- de biodiversiteit en de economische risico’s die gepaard gaan met het verlies aan bestuivingsdiensten in de agrarische en de natuurlijke systemen te meten door daarvoor gestandaardiseerde instrumenten en protocollen te ontwikkelen;

- het relatieve individuele en het gecombineerde belang te bepalen van de elementen die het aantal bestuivers doen afnemen (bodemgebruik, klimaatverandering, in het milieu voorkomende chemische stoffen, invasieve en sociaaleconomische factoren) en

- voorspellingsmodellen op te stellen met betrekking tot het verlies aan bestuivingsvermogen en de daarmee gepaarde gaande risico's.


In de nabije toekomst zal uit hoofde van het zevende kaderprogramma verder onderzoek worden verricht. Onder het thema “Milieu (met inbegrip van klimaatverandering)” zal de pan-Europese situatie van de bestuivers worden onderzocht en onder het thema ‘Voedsel, landbouw en visserij, biotechnologie” zal de aandacht gaan naar de identificatie van opkomende plagen en ziekten bij honingbijen en het opnieuw opduiken van ziekteverwekkers. Doel van dit onderzoek is meer inzicht te verschaffen in de interne mechanismen en oorzaken van de verhoogde sterfte bij honingbijen.


Voorts heeft de Commissie onlangs gevraagd dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EAV) de beschikbare gegevens over bijensterfte en de oorzaken daarvan zou verzamelen. De EAV heeft laten weten dat zij nu van plan is de lidstaten een verzoek om basisinformatie voor te leggen en dat zij voornemens is om in de tweede helft van 2008 een inschrijvingsprocedure te starten. Dit alles zou de basis kunnen vormen voor verder onderzoek op dit gebied.




[1] http://www2.biologie.uni-halle.de/zool/mol_ecol/research_f.html.

[2] http://www.entom.slu.se/brave/publications.htm.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?