Belasting van pensioenen: Commissie treedt op tegen discriminatie van buitenlandse pensioenfondsen in zes lidstaten

• 2003-02-06

De Europese Commissie heeft Denemarken officieel verzocht zijn wetgeving, die bepaalt dat bijdragen aan buitenlandse pensioenfondsen fiscaal niet aftrekbaar zijn terwijl bijdragen aan Deense fondsen dat wel zijn, te wijzigen. De Commissie heeft tevens België, Spanje, Frankrijk, Italië en Portugal officieel verzocht haar informatie te verstrekken over door hen gehanteerde fiscale bepalingen die een soortgelijke discriminatie lijken in te houden. De Commissie is van mening dat een voorkeursbehandeling voor binnenlandse pensioenfondsen onverenigbaar is met het EG-Verdrag, dat het vrij verrichten van diensten en het vrije verkeer van werknemers en kapitaal garandeert. Het optreden van de Commissie sluit aan bij het door haar gevoerde beleid waarbij zij de Verdragsregels rechtstreeks toepast op gevallen van fiscale discriminatie ten aanzien van pensioenfondsen die in een andere lidstaat zijn gevestigd, zoals aangekondigd in haar mededeling over de belasting van pensioenen van 19 april 2001 (zie IP/01/575).

"Fiscale discriminatie van buitenlandse pensioenfondsen is onaanvaardbaar" aldus Frits Bolkestein, commissaris voor belastingen en de interne markt. "Werknemers mogen niet worden verplicht om fiscale redenen een nieuwe pensioenverzekering te nemen wanneer zij in een andere lidstaat gaan werken, en werkgevers zouden pan-Europese pensioenfondsen moeten kunnen opzetten. We zullen geen volledig functionerende interne markt voor arbeidspensioenen hebben, ook niet als de pensioenfondsenrichtlijn wordt goedgekeurd, tenzij de lidstaten de discriminatie van buitenlandse pensioenfondsen stopzetten."

Op 28 januari 1992 oordeelde het Europese Hof van Justitie in de zaak-Bachmann (C-204/90) dat de Belgische regels die de fiscale aftrekbaarheid beperkten tot aan Belgische verzekeringsinstellingen betaalde bijdragen, gerechtvaardigd waren door de noodzaak om de samenhang van het Belgische belastingstelsel te handhaven. De Commissie is evenwel van mening dat de daaropvolgende uitspraken van het Hof in de zaken Wielockx (C-80/94), Jessica Safir (C-196/98) en Danner (C-136/00) de speelruimte van de lidstaten om afwijkende en zwaardere fiscale regels toe te passen voor in andere lidstaten gevestigde verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen, aanzienlijk beperken.

De Commissie heeft daarom Denemarken officieel verzocht zijn belastingwetgeving te wijzigen en pensioenbijdragen aan in andere lidstaten gevestigde pensioenfondsen fiscaal op dezelfde wijze te behandelen als bijdragen aan binnenlandse fondsen. Dit gebeurde in een met redenen omkleed advies, de tweede stap in de inbreukprocedure van artikel 226 van het EG-Verdrag. Als Denemarken de Commissie binnen twee maanden geen overtuigend antwoord geeft, kan deze de zaak bij het Hof van Justitie aanhangig maken.

Daarnaast heeft de Commissie inbreukprocedures ingeleid tegen België, Spanje, Frankrijk, Italië en Portugal, omdat zij fiscale regels voor bijdragen aan buitenlandse pensioenfondsen toepassen die een soortgelijke discriminatie lijken in te houden. Deze landen hebben een schriftelijke aanmaning ontvangen, de eerste stap in de inbreukprocedure van artikel 226.

Beleid van de Commissie inzake de belasting van pensioenen

In haar mededeling van 19 april 2001 heeft de Europese Commissie de opheffing van de fiscale barrières voor grensoverschrijdende arbeidspensioenregelingen een prioriteit genoemd en een alomvattende juridische analyse van de problematiek gepresenteerd. Zij heeft erop gewezen dat mobiele werknemers in hun recht van vrij verkeer worden beperkt, als zij geen fiscale aftrek mogen toepassen voor hun bijdragen aan hun oorspronkelijke pensioenregeling. De fiscale discriminatie verhindert ook pensioenfondsen gebruik te maken van hun vrijheid van dienstverrichting. Tot slot weerhoudt de fiscale discriminatie ondernemingen met vestigingen in verschillende lidstaten ervan hun arbeidspensioenregelingen samen te brengen in één regeling voor al hun werknemers in de hele Unie. Zo'n centralisatie zou ondernemingen aanzienlijke schaalvoordelen opleveren en de beheerskosten fors doen dalen. De Commissie schreef daarop alle lidstaten aan met de vraag of hun nationale belastingregels inzake pensioenen in overeenstemming waren met haar juridische analyse, en zij neemt nu, op basis van de door haar ontvangen antwoorden, actie op de gebieden waar zij de zwaarste inbreuken op de vrijheden van het Verdrag vaststelt.

Pensioenfondsenrichtlijn

In oktober 2000 heeft de Commissie een voorstel ingediend voor een pensioenfondsenrichtlijn die betrekking had op instellingen voor arbeidspensioenvoorziening (pensioenfondsen en -regelingen enz.) (zie IP/00/1141). Doel is om op het niveau van de Europese Unie een kader voor bedrijfseconomisch toezicht te creëren dat sterk genoeg is om de rechten van de toekomstige gepensioneerden te beschermen en de betaalbaarheid van de arbeidspensioenen te verbeteren. Het voorstel voor een richtlijn beoogt ook instellingen die in één lidstaat gevestigd zijn, de mogelijkheid te geven pensioenregelingen voor ondernemingen in andere lidstaten te beheren. Op 5 november 2002 heeft de Raad, in aansluiting op het politieke akkoord dat op de Ecofin-Raad van 5 juni 2002 werd bereikt (zie IP/02/820), een gemeenschappelijk standpunt over dit voorstel aangenomen. Het verslag in tweede lezing van het Europees Parlement wordt verwacht in maart 2003.

De laatste stand van zaken op het gebied van inbreukprocedures met betrekking tot alle lidstaten kan worden geraadpleegd op de volgende website:

http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_en.htm