(03/05/06) De uitbreiding twee jaar later: iedereen wint bij rijker wordende nieuwe lidstaten

• 2006-05-03

Twee jaar na de feiten is de grootste uitbreiding ooit van de Europese Unie een economisch succes gebleken: de economieën van de tien nieuwe lidstaten groeien in snel tempo, waardoor deze in staat moeten zijn de kloof met hun rijkere buurlanden geleidelijk aan te overbruggen. Maar ook deze laatste varen wel bij een dergelijke ontwikkeling: de uitbreiding van de Europese interne markt met 75 miljoen inwoners tot 450 miljoen inwoners biedt immers tal van nieuwe handelsmogelijkheden en investeringskansen. Nog belangrijker is dat de uitbreiding voor de gehele EU als katalysator voor modernisering heeft gefungeerd – net op tijd gezien de plotselinge opkomst op het wereldtoneel van China en India.

UITBREIDING DOET EU STANDHOUDEN IN NIEUWE ECONOMISCHE WERELDORDE

"De hereniging van Europa is niet alleen een geweldige politieke verwezenlijking, maar ook een economisch succes," aldus de heer Joaquín Almunia, het Commissielid verantwoordelijk voor Economische en Monetaire Zaken. "We winnen er allemaal bij als de burgers van de nieuwe lidstaten hun levensstandaard zien toenemen. We winnen omdat ondernemingen uit de EU de daardoor ontstane kansen aangrijpen, efficiënter worden en dus concurrerender zijn op de wereldmarkten. De uitbreiding draagt ertoe bij dat de EU zich beter staande kan houden in de nieuwe economische wereldorde."

EU-Commissielid voor uitbreiding Olli Rehn voegde daaraan toe: "In de aanloop naar de uitbreiding naar het oosten deden tal van doemscenario's de ronde, maar geen daarvan is uitgekomen. Het onmiskenbare bewijs dat alle EU-lidstaten economische voordelen ondervinden, zou alle resterende misverstanden uit de wereld moeten helpen. We moeten de hereniging van Europa het krediet geven die zij verdient. Het is een ingrijpende economische en politieke transformatie geweest die de veiligheid en de welvaart van de EU-burgers heeft vergroot."

'EEN ECONOMISCH SUCCES'

Ter gelegenheid van de tweede verjaardag van de uitbreiding van de Europese Unie met tien nieuwe landen heeft de Commissie vandaag haar goedkeuring gehecht aan een mededeling met als titel "De uitbreiding twee jaar later – Een economisch succes", waarin de economische aspecten van deze gebeurtenis worden belicht. De mededeling gaat vergezeld van een gedetailleerdere en algemene beoordeling van het Bureau van Europese beleidsadviseurs en het directoraat-generaal Economische en financiële zaken.

De integratie in de Europese Unie heeft in de tien nieuwe lidstaten (EU10) tot een krachtiger economische groei geleid. Dit was des te noodzakelijker omdat deze landen met een fors stijgende werkloosheid werden geconfronteerd als gevolg van de enorme structurele aanpassing die met de overgang naar een markteconomie gepaard ging.

CIJFERMATIG

Met een economische groei van gemiddeld 3,75 procent per jaar tussen 1997 en 2005 heeft de EU10 het weliswaar beter gedaan dan de oude lidstaten (EU15) (gemiddeld 2,5 procent tijdens dezelfde periode), maar de werkloosheidsgraad ligt er met 13,4 procent nog steeds 5,5 procentpunt hoger dan in de EU15.

De aanneming van het EU-corpus van wet- en regelgeving – het zogeheten acquis – heeft tot de hervorming van de voormalige centrale-planeconomieën bijgedragen, voor macro-economische stabiliteit en stabiele financiële markten gezorgd en het bedrijfsleven grote kansen geboden daar de economieën van de EU10 zeer open zijn. Het handelsverkeer (uitvoer plus invoer) van de EU10 is gemiddeld goed voor 93% van het BBP, tegen een gemiddelde van 55% voor de EU15.

Het aandeel van de EU15 in de totale handel van de EU10 is gegroeid van ongeveer 56% in 1993 tot 62% in 2005. De EU10 heeft aanzienlijke handelstekorten geboekt, hetgeen kenmerkend is voor economieën die aan een inhaalbeweging bezig zijn, maar deze tekorten zijn later teruggelopen (tot ongeveer 3% van het BBP in 2005).

De EU10 heeft tevens veel buitenlandse directe investeringen (BDI) aangetrokken, die in 2004 een totaalbedrag van 191 miljard EUR of 40% van het totale BBP vertegenwoordigden, terwijl de BDI in de EU10 een tiental jaar geleden nog nagenoeg onbestaande waren. Hoewel dit indrukwekkende cijfers zijn uit het oogpunt van de EU10, vertegenwoordigt genoemd bedrag slechts 4% van de totale investeringen in hetzelfde jaar in de EU25 en hangt het niet samen met een grootschalige verplaatsing van bedrijfsactiviteiten.

DOEMSCENARIO'S WERDEN NIET WAAR

Hoewel de EU10 destijds zelf een aanpassingsproces doormaakte, heeft de landengroep structurele veranderingen in de EU als geheel in de hand gewerkt in een periode die samenviel met de opkomst van China en India als geduchte concurrenten, dat wil zeggen wanneer daar het meest behoefte aan was. De implementatie van de Lissabon-agenda van hervormingen om het groeipotentieel van de EU te verhogen, zal dit sinds 2004 aan de gang zijnde proces ter bevordering van het concurrentievermogen en de werkgelegenheidsschepping ondersteunen.

Inmiddels is geen van de doemscenario’s uitgekomen. De uitbreiding bracht geen economische problemen voor de EU met zich mee en gaf evenmin aanleiding tot massale migratiestromen uit de toetredende landen naar de markten van de oude lidstaten. Zij maakte daarentegen wel een snelle economische ontwikkeling van de EU10 mogelijk, die de EU-begroting de afgelopen 15 jaar 28 miljard EUR heeft gekost. Het jaarlijks overgedragen bedrag is in 2005 opgelopen tot niet minder dan 2,1% van het BBP van de EU10, maar vertegenwoordigt slechts 0,1% van het jaarlijkse BBP van de oude lidstaten.

Volledige mededeling en studie over de Uitbreiding

Memo betreffende overgangsmaatregelen betreffende het vrij verkeer van werknemers