Groene argumenten in het debat rond CETA & Wallonië
‘Een stem tegen CETA betekent niet het einde van het Europees handelsbeleid. Het kan wel de start zijn van een beter akkoord.’
We moeten voorzichtig omspringen met het contradictorische geschreeuw en gejoel over het vetorecht van Wallonië rond de ondertekening van het CETA-verdrag. De Groenen zien dit niet als een stem tegen het hele handelsbeleid van de Europese Unie (zoals rechts ons doet geloven). Vrijhandel maakt sinds het bestaan van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in 1995 deel uit van ons leven. De bevoegdheid van Europa om handelsakkoorden af te sluiten en te implementeren ligt al sinds 1972 vast. Handel met Canada zal heus wel blijven bestaan, met of zonder CETA. Tegelijkertijd delen we de mening ter linkerzijde niet dat het afspringen van CETA gelijkstaat aan een neen tegen Europa dat niet meer in staat zou zijn nog over iets overeenstemming te vinden. We weten dat dit akkoord vol problemen zit, en we weten dat Europa beter moet kunnen, bijvoorbeeld door deals te sluiten die positief zijn voor iedereen.
- CETA wordt, net als TTIP, zwaar afgestraft. En wel om dezelfde redenen. De strijd tegen CETA, TTIP en de invloed van de bedrijfswereld, is voor ons al jaren aan de gang. Dat we nu zover staan, is mede dankzij de Groenen, ook al hadden we dit een jaar geleden niet durven dromen.
- CETA is een slechte deal. We zijn consistent in ons protest (zie 12 redenen tegen CETA). We zijn ertegen omwille van de inhoud. Net als honderden organisaties die het algemeen belang verdedigen langs beide zijden van de oceaan. Iedereen die gelooft in een oprecht vooruitstrevend Europees handelsbeleid zou tegen CETA moeten zijn.
- De interpretatieve verklaring verandert niets aan de grond van de zaak. Een duidelijk akkoord behoeft eigenlijk geen verklarende nota. Dat die er wel is, bevestigt de problemen met bepaalde passages, en die blijven zelfs met de nota onbeantwoord. Er blijven juridische vragen over de rechtskracht van de nota en of die stand houdt voor een rechtbank. Juridische experten (Prof. Krajewski, Prof. Van Harten, Prof. Shrybman) zijn het er over eens dat die verklarende nota enkel een secundaire rechtsbron is die geen wijzigingen aan de eigenlijk CETA-tekst aanbrengt.
- De huidige chaos is deels veroorzaakt door de Europese Commissie: vrijhandelsakkoorden volproppen met niet-handel gerelateerde inhoud vraagt om problemen. Regelgevende beslissingen, meestal de enige bevoegdheid van parlementaire democratieën, of private rechtsinstanties voor buitenlandse investeringen, waar onze rechtbanken niets over te zeggen hebben, maken van CETA geen akkoord over handel, maar over democratie. Vandaar het belang om goed de details te bestuderen.
- Een scherpe bevoegdheidsverdeling tussen de EU en de lidstaten is lastig met dit soort nieuwe generatie handelsakkoorden, waar zoveel elementen die burgers raken in worden geregeld.
- De Commissie kon evengoed wachten op de uitspraak van het Hof van Justitie inzake het vrijhandelsakkoord met Singapore, verwacht in het voorjaar van 2017. Hierin zal duidelijk staan wat wel en niet tot de bevoegdheid van lidstaten behoort. Maar de Commissie wilde niet wachten. Hierdoor staan steeds meer akkoorden op de helling, inclusief dat over Brexit, want er is geen duidelijkheid over exclusieve en gedeelde bevoegdheden. Met alle gevolgen vandien.
- Lidstaten zijn niet altijd eerlijk: Wallonië is slechts één voorbeeld van een regio die niet akkoord gaat. Als de Europese Commissie in gesloten vergaderingen aan regeringen vraagt of er een probleem is, antwoordt men nee:
- De Belgische Eerste Minister zei niets tegen zijn Europese collega’s, noch tegen de Commissie, ook al wist hij reeds langer van het protest in Wallonië.
- De Duitse regering heeft niet van problemen gesproken, ook al liet het Duits Grondwettelijk Hof een ander geluid horen.
- Oostenrijk was opvallend stil over de negatieve stemming in zijn parlement over ISDS.
- De Ieren bleven CETA steunen ondanks de tegenstem in hun Senaat.
- Problemen met visa voor Roemenen die naar Canada willen reizen, geraakten slechts begin deze maand opgelost, en voor Bulgarije is nog steeds geen oplossing in zicht.
- Het gebrek aan eerlijkheid leidt tot chaos en onvoorspelbaarheid. Alle huidige problemen konden voorkomen worden, had men dit niet tot de laatste minuut stil gehouden. Een grondige consultatie van alle betrokkenen, ook met de parlementen die hierover moeten beslissen, is cruciaal voor een effectief Europees handelsbeleid.
- Het Europees parlement moet méér betrokken worden, niet minder. Het Europees parlement zou een fundamentele rol moeten spelen in het EU handelsbeleid en in beslissingen over specifieke akkoorden zoals CETA. Daarom dat het ontgoochelend was dat de sociaaldemocraten én de christendemocraten onze recente vraag om over een begeleidende resolutie bij CETA te discussiëren en vervolgens te stemmen, heeft verworpen. Het zou een open debat over de voor en tegens mogelijk gemaakt hebben. Nu wil men het in allerijl laten goedkeuren. Dit lijkt ons niet de beste manier om politiek vertrouwen op te bouwen.
- Meer dan 30 parlementen moeten nog akkoord gaan. CETA is een gemengd akkoord. Dat betekent dat na het Europees parlement nog heel wat andere parlementen hierover moeten stemmen. CETA is nog lang niet in voege. Als er problemen blijven bestaan op lidstaatniveau, wordt de kans klein dat CETA ooit wordt ingevoerd.
- We zijn blij met deze mogelijkheid om een ernstig debat over CETA te voeren. Wallonië bewijst ons allen een dienst door zo nauwgezet naar de knelpunten te kijken. We vinden dat EU-akkoorden niet zomaar omwille van het akkoord moeten gesloten worden, of om gezichtsverlies te vermijden. Er staat veel meer op het spel in Europa en in onze democratie. Elke gemeenschap, hoe klein of groot ook, zal te maken krijgen met aspecten uit dit soort vrijhandelsakkoorden.
- Een ernstig debat over het Europees handelsbeleid betekent ook aan het Europees Hof van Justitie advies vragen over de compatibiliteit tussen ISDS/ICE en onze Europese Verdragen. Veel handelsakkoorden (Vietnam, Japan, Singapore) zitten in de pijplijn en bevatten ISDS/ICE clausules. Ze kunnen tot nog meer protest leiden en finaal door het Hof bij een eerste investeringszaak illegaal verklaard worden. Dit advies vragen is een manier om verwarring en onenigheid in de toekomst te vermijden, en een manier om het Europees handelsbeleid beter op de toekomst af te stemmen.
- Enkele onmiddellijke veranderingen dringen zich op:
- Regeringen van lidstaten moeten serieus worden en hun verantwoordelijkheid nemen.
- Het Europees Parlement moet kunnen meebeslissen over het mandaat zodat er later in het proces geen tegenstrijdigheden meer ontstaan.
- Lidstaten moeten hun parlementen consulteren alvorens het mandaat te geven, zodat interne verschillen vooraf zijn uitgeklaard
- De Commissie zou beter wachten op de uitspraak rond Singapore alvorens nog akkoorden te ondertekenen, om serieuze problemen te vermijden, zoals nu in de gesprekken rond Brexit
- Meer transparantie in de onderhandelingen is een absolute must; in de TTIP-gesprekken hebben we met de Groenen meer transparantie kunnen afdwingen, maar dat is nog geen verworven recht in alle handelsakkoorden of het handelsbeleid. Mandaten van regeringen zouden publiek moeten zijn en consolideerde teksten moeten online raadpleegbaar zijn, niet weggestopt in geheime leeskamers.
- Een advies van het Europees Hof van Justitie over de compatibiliteit tussen ISDS/ICS en onze Verdragen is dringend en hoogst noodzakelijk.