Drie jaar na Rana Plaza... en nog steeds strijden we voor...

• 2016-04-21
• Voeding & landbouw Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Ontwikkelings samenwerking Gezondheid & consumenten Milieu & dierenwelzijn Geldzaken & handel Europa in de wereld

...Degelijke arbeidsomstandigheden

Deze week zullen er wereldwijd acties plaatsvinden om de instorting van de Rana Plaza fabriek in Bangladesh te herdenken. Rana Plaza was één van de grootste industriële ongevallen ooit in de kledingindustrie. De 1134 mensen die hier het leven lieten, de meesten onder hen vrouwen, en de 2500 gewonden, waren op die dag slachtoffer van een systeem dat dringend toe is aan hervorming. Maar deze week gaat over meer... Deze week moeten we ook denken aan de 254 mensen in Pakistan die omkwamen tijdens een fabrieksbrand in 2012, de duizenden Cambodjaanse arbeiders die tijdens hun vreedzame demonstratie voor een degelijk minimumloon geconfronteerd werden met geweld en miskenning, de naaisters in Bulgarije die voor een hongerloon werken...

Tot op vandaag, in onze 'moderne' maatschappij, zijn er nog steeds miljoenen mensen werkzaam in de kledingindustrie. Ze oogsten het materiaal en naaien de kledij zodat de kledingindustrie onze winkelrekken kan vullen. Het overgrote deel van deze mensen werkt nog steeds in erbarmelijke omstandigheden.

We kunnen Rana Plaza herdenken via verschillende acties, maar dit is onvoldoende... De consument en de kledingindustrie moeten hun verantwoordelijkheid opnemen. De miniemste keuze van een consument kan een gigantische impact hebben op wereldvlak en kan een positieve verandering teweegbrengen. We moeten de vraag durven stellen of de prijs die we betalen voor onze kleding een degelijk loon garandeert voor de mensen die deze kleren produceren. De kledingindustrie heeft een plicht om ons te voorzien van een antwoord...

Het gaat om basisrechten

In dit verhaal heeft de politiek, en meer bepaald de Europese Unie, het potentieel in zich om een veel sterkere rol te spelen. De EU moet van naald tot draad garanderen dat de Europese textielindustrie veilig, eerlijk, transparant en verantwoord is, en het milieu respecteert.

De EU moet meer inzetten op het empoweren van vrouwen. In de textiel- en kledingindustrie zijn vrouwen het talrijkst aanwezig, toch is genderdiscriminatie meer de regel dan de uitzondering. Volgens de Global Slavery Index leven 36 miljoen mensen in een vorm van slavernij; velen van hen maken de kleren die wij dragen. Vrouwen zijn hier een extra kwetsbare groep.

Vrouwen en mannen moeten ook toegang hebben tot een leefbaar loon. In de meeste landen is het huidig minimumloon nauwelijks voldoende om van te leven. We vragen dan ook een degelijk minimumloon dat tot stand komt in samenspraak met de arbeiders. Een degelijk loon moet hen in staat stellen hun familie te voeden en hun kind naar school te sturen in plaats van naar de fabriek.

De kleding- en textielindustrie moet ook de arbeidsrechten respecteren. Vrijheid van vereniging, het recht om lid te zijn van een vakbond en collectieve onderhandelingen... Enkel deze rechten vormen een garantie voor een degelijk loon en betere en veiligere arbeidsomstandigheden.

Tot slot moet de industrie zich ook houden aan de internationale gezondheid- en veiligheidsstandaarden. Het is aan de bedrijven, fabriekseigenaars en overheden om rampen als Rana Plaza te vermijden.

... Een propere kledingindustrie

De kledingindustrie is, na olie, 's werelds meest vervuilende industrie. Met haar gebruik van verfstoffen en chemicaliën die bodem en water vervuilen, tot de pesticiden op de katoenvelden, heeft de industrie bewezen dat ze het milieu ernstig schaadt.

De kledingindustrie maakt ook zeer intensief gebruik van natuurlijke rijkdomen. De productie van een T-shirt vraagt bijvoorbeeld 2500 liter water en een paar leren schoenen zelfs 16000 liter! De productie van kleding neemt daarbij enorme hectares aan land in beslag en is goed voor 3% van de globale CO2-emissies.

Als netto importeur van natuurlijke hulpbronnen is Europa enorm afhankelijk van andere landen om het gebrek aan land, water, materiaal en energie te compenseren. Europa draagt dus direct bij aan de ontbossing, lucht -en watervervuiling, klimaatverandering en landroof. Dit staat nog los van de hoeveelheid kledij die we jaarlijkse weggooien...

Jaarlijks produceert Europa 12,2 miljoen ton textielafval waarvan meer dan de helft eindigt op stortplaatsen of in verbrandingsovens. Bij het storten en verbranden van deze kledij komen CO2, methaan, dioxines en andere schadelijke stoffen vrij.  Maar, wat het allemaal nog erger maakt, is dat we mits hergebruik en recyclage deze milieu-impact kunnen voorkomen.

Recylcage en hergebruik verlagen milieu-impact

Onvoldoende inzetten op recyclage en hergebruik leidt niet alleen tot een verspilling van materiaal en natuurlijke bronnen. Het is ook een gemiste kans om groene banen te scheppen in Europa. Onderzoek wijst uit dat hergebruik en recyclage meer banen schept, en een positievere impact heeft op het milieu dan verbrandingsovens en stortplaatsen. Het is dan ook merkwaardig om vast te stellen dat het huidige beleid niet de mogelijkheden creëert om deze sector te laten floreren. In de huidige wetgeving rond afval is er geen sprake van textiel. Dit betekent dat er geen doelstellingen zijn voor het hergebruik en recyclage van dit materiaal. Recyclagedoelstellingen zouden lidstaten nochtans aanzetten om het textielafval te verzamelen en te sorteren, en zo de duurzaamheid en het hergebruik van het materiaal te garanderen.

Het nieuwe circulaire economiepakket faalt ook volledig op het vlak van het duurzaam gebruik van hulpbronnen. Het is frustrerend om vast te stellen dat de Europese Unie haar eigen intensief gebruik van natuurlijke hulpbronnen totaal negeert en in de directe toekomst haar beleid niet wil herzien. Al wie enige zin voor realiteit heeft beseft dat de fluctuerende prijs van natuurlijke grondstoffen een impact heeft op de burger en de industrie. Het ontbreken van een degelijke strategie om onze afhankelijkheid van grondstoffen te reduceren is dan ook een gigantische fout...

We moeten de herdenking van Rana Plaza aangrijpen om de beleidsmakers aan te sporen eindelijk werk te maken van een eerlijke, verantwoorde en propere productieketen. Een nieuw Rana Plaza kunnen we enkel vermijden door in eigen boezem te kijken, onze verantwoordelijkheid op te nemen en op Europees niveau in te grijpen!