AA
De Europese eed van hippocritus
Europese Unie, geef die Nobelprijs maar terug

Elk jaar vieren de Europese instellingen op 9 mei feest. Dit jaar is het een speciale verjaardag omdat de Franse politicus Robert Schuman precies 65 jaar geleden zijn beroemde rede uitsprak, die de start van de Europese samenwerking, als alternatief voor onderling oorlog voeren, een enorme boost gaf. Jammer genoeg valt er hoe langer hoe minder te vieren. 

Het wordt voor mij als groene pro-kritische Europeaan, die dagelijks gepassioneerd met Europese politiek bezig is, steeds moeilijker de huidige koers van de Europese Unie te verdedigen. Er zijn te veel negatieve verhalen. Eentje ervan is de manier waarop de fundamentele rechten van Griekse burgers wordt geschonden in naam van niet functionerende neoliberale dogma’s. Dat erodeert de fundamenten van de Unie.  

Sterker nog, ik vind dat de Europese Unie de Nobelprijs voor de vrede officieel moet teruggeven. Want het gezicht dat de EU thans laat zien bij het toekijken naar het massaal verdrinken van vooral wanhopige Afrikanen is te beschamend. Het is een Nobelprijswinnaar onwaardig. En de minuut stilte van Europese leiders is vooral een opperste vorm van hypocrisie, die zo fel schijnt dat het pijn doet aan de ogen. Of is Europese hypocrisie soms beter dan andermans hypocrisie?

De Europese Unie kwam 65 jaar geleden tot stand door de moedige visie van Europeanen die de Tweede Oorlog meemaakten. Zij slaagden erin over het enggeestig nationalisme, hun eigen schaduw en trauma's heen te stappen. Ze durfden hun ideaal verdedigen tegenover vaak wantrouwige burgers. De belangrijke industrietakken van die tijd - en dus het lot van inwoners van landen als Duitsland en Frankrijk - werden door deze founding fathers zodanig aan elkaar gekoppeld, dat dezelfde burgers langzaam aan gingen beseffen dat ze binnen een nieuwe Europese constructie voortaan wederzijds afhankelijk zouden zijn.

Die interconnectiviteit en samenhang is door de interne markt alleen maar sterker geworden. Maar de Europese leiders fungeren allang niet meer als handelaren in cement, in de vorm van solidariteit. Ze doen precies het omgekeerde. Ze zaaien tweedracht. Ze geven hun burgers het gevoel iets fenomenaals te doen door een paar honderd haveloze vluchtelingen extra op te vangen. Onder het mom van “we moeten streng de regels van de euro naleven” verdelen ze Europa hoe langer hoe meer in een zielloos verbond van winnaars en verliezers. 

Eigenlijk woedt er een andere, een nieuwe vorm van oorlog. Die oorlog wordt niet meer uitgevochten met wapens en legers, maar met slecht gelegitimeerde en soms ronduit ondemocratische middelen en methoden. Het is een oorlog van kapitaalmarkten, financiële sectoren en big business tegen democratische besluitvorming. In die oorlog staat algemeen belang niet langer voor sociale cohesie, burgers en hun sociale zekerheid.  Er wordt een nieuwe “Davos aristocratie” geïnstalleerd die zich opstelt tegen het volk. Dat is hoe Attac oprichtster en Frans-Amerikaanse onderzoekster Susan George het onlangs noemde. Ik ben het met haar eens.

Troika

We kunnen eindeloos discussiëren over de collectieve schuld van de modale Griekse burgers en de misdadige verantwoordelijkheid van de Griekse christen- en sociaaldemocratische partijen over de ontstane crisissituatie in hun land. Maar de manier waarop de zogenaamde Troika (de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds) daar heeft huis gehouden, tart de grenzen van een soevereine democratie. Het tart ook de grenzen van het gezond verstand en het rechtvaardigheidsgevoel. Het door hen toegediende medicijn van besparingen en hervormingen maakte de patiënt alleen maar zieker. En toch trekt men geen lering uit die vergissing. De nieuw verkozen regering onder Syriza moet een lesje in bescheidenheid worden geleerd: "Wie denken de Griekse verkozenen wel niet dat ze zijn, om zomaar de belangen van hun burgers te willen verdedigen?" Vindt men het in de Europese bubble écht zo vreemd dat overal in Europa politieke bewegingen groeien – aan de uitersten van het politieke spectrum – die zich verzetten tegen wereldvreemde en autoritaire eurocraten, waarbij het totaal onduidelijk is wiens agenda zij uitvoeren?

In de schokkende documentaire The trail of the Troika, van de Duitse journalist Harald Schumann, worden interne e-mails van de Troika getoond. In die mails wordt ervoor gewaarschuwd dat de opgelegde besparingen in publieke uitgaven van Griekenland het sociale weefsel van het land zullen beschadigen. Zo geschiedde: een kwart van de bevolking (3 miljoen mensen) heeft geen toegang tot gezondheidszorg. Bijna een derde is werkloos. Honderdduizenden huizen staan leeg. Mensen lijden honger. En de staatsschuld blijft onbetaalbaar hoog. In de documentaire zeggen experten dat Griekenland wordt opgeofferd voor het behoud van onder meer Duitse en Franse banken en de stabiliteit van de internationale financiële markten.

Anonieme ambtenaren

Zeker: hervormingen zijn nodig. Inderdaad: er moeten belastingen worden geïnd. Maar waarom vraagt niemand zich af waarom amper iets werd gedaan met de zogenaamde Lagarde-lijst? Daar worden een paar honderd vermogende Grieken opgelijst die hun geld wegsluisden met hulp van eerbiedwaardige Europese financiële instellingen. Er zijn onder de vorige Griekse regeringen, die geleid werden door twee van de politieke families die nu moord en brand schreeuwen over de onverantwoordelijke Grieken, welgeteld 6 zaken onderzocht door justitie. Een IMF-ambtenaar op het Grieks ministerie van Financiën ontmoedigde het onderzoek naar de Lagarde lijst. “Jammer ja” reageert de verantwoordelijke Troika-ambtenaar van de Europese Commissie in The trail of the Troika. Intussen eisen dezelfde functionarissen wel dat het minimumloon wordt verlaagd van 750 euro naar 596 euro. Collectieve arbeidsovereenkomsten worden ontmanteld. Iets wat volgens het Europese Verdrag overigens niet kan. Het is een nieuwe vorm van centraal geleid, niet-democratisch economisch beleid. Het doet denken aan een soort Europees sovjet-systeem.

De Braziliaanse directeur bij het IMF zegt openlijk dat “niet verkozen ambtenaren met teveel macht, niet in connectie met de realiteit, cruciale besluiten nemen”. Zo blijkt uit The trail of the Troika dat anonieme ambtenaren van de Troika de Griekse regering dwongen de collectieve uitgaven voor gezondheidszorg te verlagen naar 6 %, terwijl het Europees gemiddelde tussen 8 en 9 % ligt. Iedereen in Griekenland is het erover eens dat er hervormingen en correcties nodig zijn in deze sector. Maar dit is geen hervorming. Dit is met de botte bijl een kwetsbare sector kapot maken. Plots heeft Griekenland een neoliberaal gezondheidsbeleid op zijn Amerikaans. Wie geld heeft, kan blijven leven. Wie zonder zit, crepeert. De eed van Hippocrates? De eed van Hippocritus, zal u bedoelen.

Steeds meer is het de Eurogroup, onder leiding van de Nederlandse sociaaldemocraat Jeroen Dijsselbloem, die de dienst uitmaakt inzake het economisch bestuur in de EU. Dat is een democratisch en politiek probleem van de eerste orde. Die Eurogroup legt aan niemand verantwoording af. Het is geen officieel Europees orgaan en het kan geen afdwingbare besluiten nemen. Toch doen ze dat. In de vergaderingen van de Eurogroup worden besluiten genomen over nationale begrotingen en opkoopprogramma’s voor banken. Rene Repasi, professor aan de universiteit van Leiden, zei onlangs terecht dat deze Eurogroup in een vacuüm van transparantie opereert: “Er bestaat geen enkele verplichting voor de leden van de Eurogroup om burgers of andere instituties te informeren over hun werkzaamheden. Er bestaan geen transparantieregels en er zijn geen notulen van de vergaderingen.”

Tegelijk nemen anonieme ambtenaren van de Troika zeer ingrijpende besluiten die gelegitimeerd zijn door de Eurogroup. De vorige Commissievoorzitter José Manuel Barroso zei doodleuk dat op het moment dat zijn ambtenaren voor de Troika werkten, ze geen ambtenaren maar consultants waren, uitgeleend aan de Troika.  En huidig Commissievoorzitter Juncker gaf informeel toe dat er zich hier een democratisch probleem stelt. Hoe we dat gaan oplossen, blijft in nevelen gehuld. Men gaat rustig door met het gefaalde beleid. Op 11 mei 2015 komt deze euro-nomenclatura nog maar eens samen om Griekenland wat boven de afgrond van het faillissement te laten bengelen.

Met betrekking tot democratische verantwoording over wat er zoal gebeurt, moet België dringend zijn politieke mores veranderen. In landen als Nederland en Duitsland komen ministers voor én na de Europese ministerraden naar het parlement om vragen te beantwoorden over wat hun standpunten zijn en over wat er besloten is. In België komen de ministers als zij goesting hebben. Dit moet dringend anders.

Europese Identiteitscrisis

Toegegeven, op vele fronten is en blijft de EU een succesverhaal. Een historisch voorbeeld van de best geslaagde oefening in conflictpreventie ooit. Dat doet veel mensen in Verweggistan of in landen als Oekraïne nog dromen. Die veiligheid en welvaart is voor vele Europeanen echter zo vanzelfsprekend geworden als water uit de kraan, schreef Geert Mak in 'Thuis is de tijd'.

Maar de financiële implosie van 2008 en de daarmee verbonden sociaaleconomische crisis tasten, bovenop allerlei globaliseringsprocessen, als een agressief virus langzaam de fundamenten van Europa aan. Europese bouwstenen als solidariteit, vooruitgang, heropbouw, een gevoel van wederzijdse afhankelijkheid, eroderen in razendsnel tempo. De Europese 'ruimte', zoals Mak die beschrijft, die altijd op gespannen voet stond met het concept 'thuis', wordt door burgers steeds minder ervaren als een uitdaging, een plek die beschermt, vol dynamiek, mogelijkheden en vrijheid.

Steeds meer voelt die Europese ruimte aan als bedreigend, chaotisch, en ongrijpbaar. Er waait een ongure wind vanuit Brussel en burgers vluchten naar dat 'thuis', een gevoel dat eurosceptici allerhande feilloos weten aan te spreken.

Europa verkeert dus 65 jaar na Schumann opnieuw in een ware identiteitscrisis. Waarnemers als Mak hebben gelijk als ze het onterecht vinden dat veel voorstanders van de Europese Unie alleen maar met de vinger naar de eurosceptici en populisten wijzen. Ook al zouden de eurosceptici bij de Europese verkiezingen in sommige lidstaten een forse winst boeken, het grootste risico voor de toekomst van de EU ligt eerder bij de grote politieke stromingen die de status quo willen behouden. Zij zijn de gevestigde orde, met oogkleppen op. Daardoor lijken ze oorzaak en gevolg niet te zien.

Ze zien dus ook niet dat elke crisis kansen biedt om de écht noodzakelijke koersveranderingen in te zetten. En dan niet alleen op institutioneel vlak, hoe belangrijk bijvoorbeeld de Europese Bankenunie ook is. Het is vooral urgent om de EU op sociaal, democratisch en ecologisch vlak een forse boost te geven. Om de Europese ruimte weer letterlijk en figuurlijk open te stellen voor burgers, om jongeren uitzicht te bieden op een betekenisvol leven. Om mensen het gevoel te geven dat ze gezien en gehoord worden, niet voor niets de basis van respect.

De Europese Commissie onder Juncker is natuurlijk nog maar een half jaar verder, maar het wordt ons als pro-Europeanen echt verdomd moeilijk gemaakt met de huidige beleidskoers. Als er één uitspraak op deze Commissie van toepassing is, dan is het deze van Einstein: "We kunnen onze problemen niet oplossen met dezelfde manier van denken die deze problemen veroorzaakte."

Die manier van denken heet neoliberalisme: hoe minder regels hoe beter, meer markt en munt, minder mens en milieu, een terugtredende overheid, ruim baan voor het kapitaal, internationale bedrijven, de financiële markten.

Iedereen slaakte een zucht van opluchting toen Barroso vertrok, maar het kan dus blijkbaar nog erger. De Europese verkiezingen hadden een wake-up call moeten zijn, maar in plaats daarvan slaan Juncker en side-kick Timmermans verder door in het toepassen van de oude neoliberale recepten.

Drie grote werven

Nochtans zei Juncker zelf dat "dit de Commissie van de laatste kans is". Het heeft er alle schijn van dat Juncker deze dramatische uitspraak zelf al weer vergeten is.

Want wat zijn de drie grote werven van Juncker en diens side-kick Frans Timmermans? 

  1. Het vrijhandelsverdrag TTIP of de ultieme deregulering onder het mom van vrijhandel en een uitholling van democratische besluitvorming. Dit vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS moet het kroonjuweel worden van wat al jaren gaande is: het afsluiten van bilaterale vrijhandelsverdragen waarbij alles wat als handelsbarrière kan worden omschreven stap voor stap wordt “opgeruimd”. Het is de ultieme laatste fase van globalisering: de overwinning van economie over politiek.
  2. 'Betere regelgeving': deregulering onder het mom van 'cutting the red tape' voor bedrijven. Dat betekent bijvoorbeeld het intrekken van een richtlijn voor schonere lucht, het niet indienen van een plan voor het reduceren van voedselverspilling en het op de lange baan schuiven van een wetgevend pakket voor de circulaire economie. Dat laatste zou nochtans tussen de 1,8 tot 2 miljoen jobs kunnen scheppen, 600 miljard euro besparen voor het Europese bedrijfsleven en ons grondstoffenverbruik met 20 tot 40 procent kunnen laten dalen.
  3. Het Juncker-investeringsplan: een tovenaarstruukje, too little too late, een nationaal patchwork met een gevreesde focus op megalomane projecten, die niet gericht zijn op de zo noodzakelijke Europese Green New Deal. En waarbij bovendien een overval wordt gepland op de bestaande EU-middelen inzake Onderzoek en Ontwikkeling die onze universiteiten zo goed zouden kunnen gebruiken.

Juncker en zijn rechterhand Timmermans komen dan ook uit de meest notoire belastingparadijzen. Of zijn we Luxleaks alweer vergeten? Multinationale bedrijven die via deals met overheden erin slagen amper belastingen te betalen terwijl KMO's en burgers te veel belasting betalen. En natuurlijk ligt het ook aan de nationale (en regionale) regeringen, maar Juncker beloofde de Commissie politieker te maken. We hebben er nog niet veel gezien...

Als Juncker - en vooral zijn politieke steunpilaar, de sociaaldemocraten - voor het eind van dit jaar niet van koers verandert, en ik vrees er voor, dan ziet het er niet goed uit voor de EU.

Europees migratiedrama

Vandaag kunnen we echter niet langer zwijgen over het oorverdovende falen van de EU om fundamenteel mensenrechten en ecologische grenzen te respecteren en te verdedigen. We kunnen niet zwijgen over het afbreken van sociale verworvenheden in meerdere lidstaten. Mogen we nog spreken over coherentie van beleid? En wijzen op de relatie tussen gevoerd beleid en menselijke miserie? Bijvoorbeeld aan de rafelranden van Europa.

Om allerlei redenen is het EU-beleid direct medeverantwoordelijk voor het ontstaan van de migratiegolven. Dan hebben we het niet eens over de naweeën van het neokolonialisme en de fameuze scramble for Africa waarbij Europese en andere landen, plunderende dictators en corrupte regimes betrokken zijn.

We hebben het wél over het Europese landbouwbeleid (dumpen van overschotten en kapot maken lokale landbouwmarkten), over het Europese visserijbeleid (leegvissen van Afrikaanse wateren, die vissers richting piraterij dwongen), over het Europese handelsbeleid (openbreken van kwetsbare economieën), over geopolitiek, over de falende strijd tegen belastingparadijzen (wegsluizen van collectieve middelen) en corruptie (ook Europese bedrijven kopen corrupte leiders om) en over de almacht van de financiële sector.

Hoe cynisch is het dat zoveel duizenden Afrikanen verdrinken op weg naar Europa om tegen uitbuitingsvoorwaarden wat euro’s voor hun families thuis te verdienen? Datzelfde Europa dat bijdroeg om hen van huis en haard te verdrijven. European dream, African nightmare?  

Europese visie

Terecht roepen pro-Europese critici als Jonathan Holslag om een nieuwe visie voor Europa. Sowieso klinkt wel vaker het pleidooi voor een politiek van ideeën en visies in plaats van een politiek door louter boekhouders of enggeestige kruideniers. Op 12 april 2014 publiceerde De Morgen een belangwekkend en boeiend artikel 'Geen valse profeten, maar échte dromen'. Verschillende academici kantten zich tegen de trend van het laten doorrekenen van partijprogramma's, omdat ze vaak toch maar een vals beeld van neutraliteit en zekerheid bieden. We weten immers allemaal dat macro-economische modellen vaak niet gelijk lopen met de realiteit.

Dries Deweer, politiek filosoof aan de KU Leuven, zei in De Morgen: "Door het heersende paradigma dreigen politici te verworden tot pure boekhoudkundigen. In de politieke cultuur is weinig hoop aanwezig. Politici en kiezers delen in dezelfde gelatenheid. En dat terwijl politici net zouden moeten inzetten op een toekomstvisie die enthousiasmeert. De bankencrisis en de klimaatopwarming zouden politici moeten dwingen tot moedige projecten. Het klinkt wat beladen, dat besef ik, maar welke politicus durft nog echt een utopie uit te dragen? Geen luchtkasteel of zweverige profetie, maar een gedragen totaalvisie op een betere samenleving?"

Green New Deal

Het klinkt wellicht wat beladen, maar de Europese groenen dragen die utopie - die deels geen utopie is, maar maatschappelijke verandering die aan de basis al gaande is - al jaren uit. Ze werd in 2009 vervat in het concept 'Green New Deal'. Het gaat hier om niets meer of minder dan "een gedragen totaalvisie op een betere samenleving". De kern is dit: het biedt een alternatief voor het neoliberale Europa en stelt: "Tina is dood" (Tina staat voor there is no alternative, de befaamde uitspraak van wijlen Maggie Thatcher), er bestaat wel degelijk een alternatief.

Toegegeven, we zijn er wellicht niet altijd even goed in geslaagd om het aan de critici én het brede publiek duidelijk te maken, maar we vertegenwoordigen wel precies dat waar zovelen bewust en onbewust naar verlangen. Een Europese visie, een Europa dat een toekomstperspectief biedt, dat een veilige ruimte biedt en inspireert, dat de negatieve aspecten van globalisering zo goed mogelijk in goede banen leidt. Een Europa dat gezamenlijk iets doet aan de uitbouw van een duurzaam energienetwerk en ijvert voor een sterk klimaatbeleid. Kortom, een Europese Unie die gestalte geeft aan niets meer of minder dan 'een Europese droom', zoals de VS dat ooit ook deden. Een Europa dat steunt op de twee stevige poten “rechtvaardigheid en duurzaamheid”.

We hebben visie en durf nodig om de transformatie naar een koolstofarmere en duurzamere economie en samenleving – middels een Green New Deal - mogelijk te maken. Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, en Al Gore, voormalige vicepresident van de Verenigde Staten, delen die visie. Een bloemlezing: ‘Samengevat betekent dit dat 'groene groei' ons nieuwe mantra moet worden.’ Of: ‘Leiders overal ter wereld en met name in de Verenigde Staten en China worden er zich stilaan van bewust dat groen geen optie maar een noodzaak is, als ze hun economieën weer vlot willen krijgen en banen willen scheppen.’ En: ‘We dringen er bij alle regeringen op aan om groene stimuli in te voeren op het vlak van energiebesparing, hernieuwbare grondstoffen, openbaar vervoer, nieuwe intelligente elektriciteitsnetten en herbebossing, en om hun inspanningen op elkaar af te stemmen zodat de resultaten snel volgen.’ Of ook: ‘De klimaattop van Kopenhagen zal het licht op groen zetten voor groene groei. Dat is de basis voor een echt duurzaam economisch herstel waar wij én de kinderen van onze kinderen in de komende decennia de vruchten van zullen plukken.’ 

Groei, groei, groei?

Op hetzelfde moment, in het najaar van 2011, presenteerden de Europese groenen de zogenaamde ‘Verklaring van Parijs’, met een twaalf-punten-plan om uit de crisis te geraken. Vertrekkende vanuit de financieel-economische, ecologische, sociale, democratische crises die de Europese Unie en de euro zwaar in de tang namen, was het toen zeer duidelijk dat er nood was aan een politieke visie om de problemen en de groeiende onrust wereldwijd het hoofd te kunnen bieden.

Veel van de genoemde crises hebben één zaak gemeen: ze vertrekken vanuit een onhoudbaar, niet duurzaam economisch model, dat gefocust is op economische groei alleen, en ecologische en sociale factoren negeert.

Eigenlijk is het héél eenvoudig. Als we ervan uitgaan dat ieder mens gelijke rechten heeft, en dus recht op eenzelfde consumptiepatroon als westerlingen dan hebben we aan één planeet niet genoeg. Dan hebben we nood aan 3 planeten (Europese levensstijl) of 5 planeten (Amerikaanse levensstijl).

Het niet-duurzame economische model werd nog eens aangevuurd door onhoudbare publieke en private schulden, privatiseringen en deregulering. Met de eurocrisis stonden de fundamenten van Europa onder druk, en daarmee ons samenlevingsmodel dat sinds de Tweede Wereldoorlog was opgebouwd. Het antwoord van de bekende politieke leiders in Europa was en is volstrekt onvoldoende. Zij negeren voortdurend vier factoren.

  • Ten eerste kunnen de simultane en gecoördineerde besparingen in de lidstaten als enige antwoord op de crisis, alleen maar leiden tot economische recessie. En daarmee de staatsschuld alleen maar doen toenemen in plaats van die te verminderen
     
  • Ten tweede is Griekenland in het huidige systeem in wezen failliet en zal het de staatsschulden nooit volledig kunnen terugbetalen.
     
  • Ten derde is geen enkele monetaire unie duurzaam als er niet ook een sterke fiscale en politieke eenheid boven hangt. Of hoe coördinatie (van beleid in crisistijd) geen substituut voor integratie kan zijn.
     
  • Tot slot zijn te hoge overheidsschulden of een gebrek aan competitiviteit niet de belangrijkste oorzaken van de crisis. De kern van het probleem ligt in de mondiale toename van ongelijkheid in inkomen en welvaart, in een te grote financiële sector die teveel risico neemt, verslaafd aan schuld en speculatie en daarbij ook nog profiteert van staatsgaranties voor als het mis gaat. Daarom werkten de Groenen de laatste jaren hard aan bouwstenen om die financiële sector weer veiliger en betrouwbaar te maken, helaas niet altijd even enthousiast ondersteund door andere politieke fracties.

In mei 2011 publiceerde de Europese groenen, samen met de denktank re-Define, de studie "Funding the Green New Deal: Building a Green Financial System". Het document geeft duidelijk aan dat om de Green New Deal te realiseren, er een jaarlijkse investering van 300 miljard euro nodig is. Dat op zich astronomische bedrag moet komen uit een mix van meer duurzame consumptie, investeringen in efficiëntie (die zichzelf dus terugverdienen), private investeringen via bestaande bedrijven of van belastingbetalers via publieke investeringen. Ook het afschaffen van bijvoorbeeld de honderden miljoenen euro directe en indirecte subsidies voor fossiele brandstoffen en het opkrikken van de te lage koolstofprijs (tot zeker 30 euro per ton), zou het opheffen van een aantal drempels voor de Green New Deal betekenen.

Sinds 2007 werd in de hele EU wél ruim 4600 miljard euro geïnvesteerd aan leningen en garantstellingen voor de financiële sector. Maar de regulering van die sector is nog onvoldoende. De deuren van het casinokapitalisme staan nog steeds open en pokerspelers van de banken lenen te weinig aan mensen die in een duurzame transitie van economische sectoren willen investeren.

De Spaanse socioloog professor Manuel Castells zei dat "de crisis wordt gebruikt om de macht en de winst te vergroten van de financiële groepen. Alle grote banken en financiële instellingen hebben de afgelopen jaren enorme winsten geboekt. Maar nu zitten de overheden met een begrotingscrisis en hebben ze geld nodig. En nu zeggen de banken en de financiële specialisten: "We lenen het alleen maar als jullie de lonen matigen, mensen ontslaan, sociale voorzieningen inperken en de macht van de vakbonden doorbreken.""

De financiële crisis mondde uit in een vertrouwenscrisis, de staatsschuldencrisis is dat ook. De markten – wie dat ook moge wezen – maar ook de EU-burgers zijn ergens onderweg hun vertrouwen in Europa kwijtgespeeld. Omdat het teveel op een praatbarak begon te lijken, die almaar nieuwe deelbesluiten nam die elke keer opnieuw op niets uitdraaiden. Er was een tijd toen de Europese regeringsleiders twee keer per jaar verzamelen bliezen voor een Europese Raad. Tussen 2010 en 2012 waren er maar liefst 14 Europese toppen, die bijna allemaal met een sisser afliepen. Na de beslissing volgde er eventjes euforie op de markten, maar twee dagen later was die weer helemaal weggeëbd en bleef alles weer bij het oude.

Het is te makkelijk om dat alleen toe te schrijven aan de wispelturigheid van de anonieme spelers op de financiële markten. Het punt is ook dat de politieke leiders in Europa - dat is dus niet altijd synoniem met dé Europese Unie - er niet in slaagden om een consistent verhaal te vertellen. Een verhaal dat een antwoord op het wantrouwen biedt. Europa heeft een visie nodig, een globaal plan met concrete maatregelen. Een aantal van die maatregelen moet in een tijdspanne van een paar weken of maanden geïmplementeerd kunnen worden, een aantal andere moet Europa voorbereiden op zijn toekomst op de wat langere termijn.

 

Bart Staes

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?