Gebarentaal weldra erkend in Europa?

• 2016-11-21
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid

De obstakels die doven en slechthorenden dagelijks ervaren, krijgen deze week in het Europees Parlement aandacht en een mogelijke oplossing in de erkenning van gebarentaal en de promotie van officiële gebarentolken. Bart Staes, Groen Europarlementslid, is voorstander: “Elkeen heeft als volwaardige burger het recht op gelijke behandeling, autonomie en een volledige deelname aan het gemeenschapsleven.”

In onderwijs en opleiding, tewerkstelling, gezondheidszorg, justitie, welzijn, vrije tijd, het culturele, publieke of politieke leven, loopt de participatie van doven en slechthorenden moeilijk omdat de taal - of liever de vertaling - een obstakel vormt. De erkenning van gebarentaal en vooral de erkenning en promotie van officiële tolken kan een oplossing bieden.

Staes: “De Vlaamse gebarentaal is al tien jaar (sinds 2006) een feit, maar het ontbreekt in vele domeinen nog aan erkenning of structurele tegemoetkoming voor de tolken. Zo zijn tolkuren in het gewone onderwijs nog steeds niet erkend, waardoor gelijke onderwijskansen voor dove kinderen niet zijn gegarandeerd.”

In veel lidstaten ontbreekt een register van erkende tolken of worden de gebarentolken zelf niet officieel erkend. Staes: “Iedereen die een beetje gebarentaal kent, kan zich op deze manier opwerpen als tolk, wat vaak goedbedoeld is, maar een goede communicatie niet altijd bevordert.”

Vaak liggen er geen opleidingsstandaarden vast over wat een gebarentolk moet kennen en kunnen, is er onduidelijkheid over de beroepskwalificatie en zijn er amper regels omtrent de arbeidsvoorwaarden (duur van tolken, vergoedingen). Staes: “Dit maakt het beroep van gebarentolk niet echt aantrekkelijk, wat zich meteen vertaalt in een tekort aan erkende gebarentolken.”

“Er zijn natuurlijk al heel wat tegemoetkomingen, zoals de ondertiteling op Teletekst, of aangepaste websites (ook die van de Groene Fractie in het Europees Parlement), maar wat veel mensen niet weten is dat een taal lezen, voor doven vaak een tweede taal is die ze minder beheersen, omdat die schriftelijke taal anders is dan de gebarentaal.”

In de hele Europese Unie zijn ongeveer één miljoen doven gebruikers van gebarentaal en zijn er 51 miljoen slechthorende burgers, die in veel gevallen ook gebarentaal gebruiken.

De ontwerpresolutie die voorligt, komt aan heel wat verzuchtingen tegemoet en kan op de steun rekenen van de Groene fractie in het Europees Parlement. Het debat hierover is dinsdag, de stemming op woensdag.