VP/HH - Relatie EU-Saoedi-Arabië

• 2016-02-09
• Democratie & mensenrechten Geldzaken & handel Europa in de wereld

Saudi-Arabië wordt beschuldigd van het plegen van oorlogsmisdaden tijdens zijn militaire operaties in Jemen en weigert een onderzoek in te stellen naar de dodelijke burgerslachtoffers daar. Daarnaast heeft Saudi-Arabië alleen al dit jaar meer dan 150 mensen onthoofd en financiert het nog steeds predikers, moskeeën en madrassa's in de hele wereld, ook in Europa, en exporteert zo ultraconservatieve denkbeelden die een vruchtbare voedingsbodem vormen voor radicalisering in Europa en daarbuiten. Voortzetting van de wapenverkoop aan Saudi-Arabië is zo gezien in strijd met de criteria 2, 4 en 6 van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB van de Raad van 8 december 2008. De gedragscode wordt nog steeds door EU-lidstaten genegeerd.

1. Is de vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger van plan met een initiatief te komen tot instelling van een Europees wapenembargo tegen Saudi-Arabië? Zo nee, waarom niet?

2. Giften uit Saudi-Arabië vormen een belangrijke financieringsbron voor soennitische  terreurgroepen over de hele wereld. Hoe beoordeelt de VV/HV tegen deze achtergrond de uitvoering van de resoluties 2161 en 2199 van de VN-Veiligheidsraad door Saudi-Arabië, dat moet voorkomen dat zijn onderdanen of personen op zijn grondgebied geld beschikbaar stellen ten behoeve van IS, Al-Qaeda en aanverwante groeperingen?

Antwoord van Commissaris Mogherini

Volgens het desbetreffende EU-kader inzake wapenuitvoer (Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB) moeten lidstaten aanvragen voor wapenuitvoervergunningen toetsen aan de acht criteria die in het Gemeenschappelijk Standpunt van de EU zijn vastgesteld. Hierin wordt ook rekening gehouden met het risico van schendingen van de mensenrechten en het humanitair recht, de gevolgen voor de regionale stabiliteit, en het gedrag van het land van invoer met betrekking tot de eerbiediging van het internationaal recht. Het besluit dat na een dergelijke risicobeoordeling wordt genomen, ongeacht of de uitvoervergunning wordt toegekend of geweigerd, blijft een discretionaire bevoegdheid van de lidstaten. In geval van goedkeuring kunnen aan de vergunningen voorwaarden worden verbonden, bijvoorbeeld in verband met eindgebruik en wederuitvoer. Wat beperkende maatregelen zoals wapenembargo’s betreft, moet de Raad krachtens het huidige Europese rechtskader met eenparigheid van stemmen een besluit aannemen.

De Islamitische Staat van Irak en de Levant (ISIS) wordt door het sanctiecomité van de VN-Veiligheidsraad inzake ISIS en Al Qaida beschouwd als een afdeling van Al Qaida in Irak, waarop sancties van toepassing zijn op grond van Resolutie 1267 (1999) van de VN-Veiligheidsraad en alle daaropvolgende resoluties. De door de VN-Veiligheidsraad opgelegde sancties omvatten een breed scala aan maatregelen om  terrorismefinanciering te bestrijden. Daarnaast is het op grond van deze maatregelen verboden om kapitaal en economische middelen beschikbaar te stellen aan ISIS. De sancties van de Veiligheidsraad zijn bindend voor alle VN-lidstaten, die ze moeten handhaven binnen hun rechtsgebied.

De EU roept alle staten op om de resoluties van de VN-Veiligheidsraad volledig uit te voeren en de aanbevelingen van de Financiële-actiegroep (FATF) inzake  terrorismefinanciering in acht te nemen. Saudi-Arabië is verplicht het VN-sanctieregime tegen Al Qaida uit te voeren, alsook de resoluties 2161, 2170, 2178, 2199, 2249 en 2253 van de VN-Veiligheidsraad en alle andere relevante resoluties inzake  terrorismebestrijding.